|
Janusz Onyszkiewicz
  Janusz Adam Onyszkiewicz (ur. 18 grudnia 1937 we Lwowie) – polski polityk, matematyk, alpinista, himalaista i speleolog, dwukrotny minister obrony narodowej (w latach 1992–1993 i 1997–2000), poseł na Sejm X, I, II i III kadencji, deputowany do Parlamentu Europejskiego VI kadencji, od 2004 do 2007 wiceprzewodniczący PE. ŻyciorysWykształcenie i praca zawodowaW czasie II wojny światowej wraz z rodzicami przeprowadził się do Przemyśla[1][2]. W 1948 zamieszkał w Warszawie. Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1955)[3]. W 1960 ukończył studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1959–1961 pracował na stanowisku asystenta w Instytucie Maszyn Matematycznych PAN, następnie zatrudniony na UW[4]. W 1967 pod kierunkiem Andrzeja Stanisława Mostowskiego uzyskał stopień naukowy doktora. W latach 1969–1980 członek Związku Nauczycielstwa Polskiego, od 1969 do 1976 był przewodniczącym jego komisji oddziałowej, pełnił też funkcję delegata do rady zakładowej ZNP na UW[4]. Publikował artykuły naukowe z zakresu teorii mnogości i teorii modeli[5]. Wchodził w skład rady Międzynarodowej Unii Historii i Filozofii Nauki. Wykładał gościnnie na uniwersytetach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Szwecji i Norwegii. Wyróżniony tytułem doktora honoris causa University of Leeds. W latach 2004–2010 był członkiem rady nadzorczej banku WestLB Bank Polska[6]. Działalność opozycyjna w PRLW marcu 1968 był współorganizatorem wiecu na macierzystym wydziale. W 1972 został sygnatariuszem listu w obronie braci Jerzego i Ryszarda Kowalczyków. Od 1976 współpracownik niezależnego wydawnictwa „Aneks”, a od 1979 współpracownik Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”[4]. Latem 1980 udał się do Szczecina, gdzie odbywał się strajk, ale nie został wpuszczony do stoczni, więc wrócił do Warszawy[7]. Był jednym z założycieli Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” Regionu Mazowsze, a następnie członkiem jego prezydium. W listopadzie 1981 był sygnatariuszem deklaracji ideowej Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość[4]. Po wprowadzeniu stanu wojennego został internowany, zwolniono go 23 grudnia 1982. W kwietniu 1983 tymczasowo aresztowany za kierowanie nielegalnymi obchodami 40. rocznicy powstania w getcie warszawskim, osadzony został w Areszcie Śledczym w Warszawie-Mokotowie. W lipcu tego samego roku zwolniony na mocy amnestii[4]. Od 1986 był rzecznikiem prasowym NSZZ „S” (najpierw tajnej TKK, następnie jawnej KKW). W 1989 uczestniczył w negocjacjach Okrągłego Stołu jako rzecznik prasowy opozycji. Działalność publiczna w III RPOd 1989 do 1991 był członkiem Komitetu Wykonawczego Unii Międzyparlamentarnej. Wiosną 1990 został pierwszym cywilnym wiceministrem obrony narodowej, a w 1992 sekretarzem stanu w tym resorcie. W tym samym roku objął stanowisko ministra obrony narodowej, które zajmował do 1993. Pełniąc tę funkcję uczestniczył jednocześnie w pracach waszyngtońskiej Komisji Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych. Od 31 października 1997[8] do 16 czerwca 2000 ponownie stał na czele MON w rządzie Jerzego Buzka[9]. Od 1989 do 2001 sprawował mandat posła na Sejm X, I, II i III kadencji z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” (w 1990 wstąpił do Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna), Unii Demokratycznej, a następnie Unii Wolności. Pełnił funkcje wiceprzewodniczącego Komisji Obrony Narodowej, członka Komisji Spraw Zagranicznych, delegacji polskiego parlamentu do Zgromadzenia Północnoatlantyckiego Unii Zachodnioeuropejskiej, a także do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W 2001 nie został ponownie wybrany do Sejmu, UW nie przekroczyła progu wyborczego. W 1994 został prezesem Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego. W 2004 z listy UW został wybrany na posła do Parlamentu Europejskiego VI kadencji w okręgu małopolsko-świętokrzyskim liczbą 50 155 głosów (6,37%). Od 20 lipca 2004 do 16 stycznia 2007 zajmował stanowisko wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego z ramienia Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy. Objął następnie funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych, jest także członkiem Podkomisji Bezpieczeństwa i Obrony oraz Delegacji Białoruskiej PE. W 2009 bez powodzenia ubiegał się o reelekcję z listy komitetu Porozumienie dla Przyszłości – CentroLewica (jako kandydat Partii Demokratycznej – demokraci.pl). Zasiadał we władzach krajowych UD i UW. 4 marca 2006 wybrano go na przewodniczącego Partii Demokratycznej – demokraci.pl, funkcję tę pełnił do 10 stycznia 2009. Od 2010 był radcą w Ministerstwie Obrony Narodowej[10]. W maju 2016 został przewodniczącym rady politycznej PD, a pół roku później objął tę funkcję w powstałej z przekształcenia PD Unii Europejskich Demokratów. Potem został także przewodniczącym komitetu koordynacyjnego koalicji Wolność Równość Demokracja, powołanej przy Komitecie Obrony Demokracji[11]. AlpinizmOd 1957 zajmował się taternictwem, później również alpinizmem i himalaizmem. Uczestniczył w wyprawach w Himalaje, Karakorum, Hindukusz. Jako speleolog dokonał m.in. pierwszego zejścia na tzw. stare dno Jaskini Wielkiej Śnieżnej w Tatrach (1961, z Bernardem Uchmańskim i Krzysztofem Zdzitowieckim), co było ówczesnym rekordem głębokości w Tatrach. Brał udział w wyprawach speleologicznych do Związku Radzieckiego, Jugosławii, Bułgarii i Włoch. Od 2001 do 2016 pełnił funkcję prezesa Polskiego Związku Alpinizmu.
Życie prywatnePochodzi z rodziny pieczętującej się herbem Jacyna. Jego pierwsza żona, Witosława Boretti-Onyszkiewicz (córka Witolda Borettiego), zginęła w 1967 przy wycofywaniu się z jaskini w Gruzji. Jego druga żona, Alison Chadwick-Onyszkiewicz, zginęła w 1978 podczas ataku szczytowego na Annapurnę. Janusz Onyszkiewicz ożenił się po raz trzeci – z Joanną Jaraczewską, wnuczką Józefa Piłsudskiego. Ma pięcioro dzieci. Znany z wykorzystywania roweru jako podstawowego środka transportu[12]. Odznaczenia
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Kontrola autorytatywna (osoba): Identyfikatory zewnętrzne:
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.png)
