Parafia św. Anny w Królowym Moście

Parafia św. Anny

Cerkiew parafialna
Państwo	Polska
Siedziba	Królowy Most
Adres	Królowy Most 16-040 Gródek
Data powołania	1900; 1940 – reaktywacja
Data zamknięcia	1915
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Diecezja	białostocko-gdańska
Dekanat	Gródek
Cerkiew	św. Anny
Proboszcz	ks. prot. mgr Radosław Kondraciuk
Wezwanie	św. Anny
Wspomnienie liturgiczne	25 lipca/7 sierpnia
Położenie na mapie gminy Gródek Cerkiew parafialna
Położenie na mapie Polski Cerkiew parafialna
Położenie na mapie województwa podlaskiego Cerkiew parafialna
Położenie na mapie powiatu białostockiego Cerkiew parafialna
53°08′31,9″N 23°28′22,6″E/53,142194 23,472944
Multimedia w Wikimedia Commons

Parafia św. Anny – parafia prawosławna w Królowym Moście, w dekanacie Gródek diecezji białostocko-gdańskiej.

Na terenie parafii funkcjonuje 1 cerkiew:

• cerkiew św. Anny w Królowym Moście – parafialna

W obrębie parafii znajdują się 2 kaplice:

• w Nowosiółkach – murowana;
• w Raduninie – drewniana, wzniesiona z inicjatywy Włodzimierza Mielnickiego^[1].

W 1857 właściciel majątku Królowy Most Jakub Sakowicz wybudował we wsi murowaną kaplicę rzymskokatolicką. 29 listopada 1864 władze carskie zamknęły ją, a w 1870 przekazały w użytkowanie wiernym prawosławnym. 21 listopada 1870 kaplica została wyświęcona pod wezwaniem św. Aleksandra Newskiego. Część uposażenia cerkwi i dzwony były wypożyczone z Gródka. Cerkiew należała do parafii w Gródku, a od 1888 zarządzana była przez archimandrytę monasteru supraskiego. W latach 1888–1889 wykonano remont. W 1893 Eugenia Hasbach, właścicielka sąsiedniego majątku, przekazała na potrzeby cerkwi w Królowym Moście ok. 35 ha ziemi.

Powołanie parafii jest datowane na rok 1900 i było związane z utworzeniem prawosławnej diecezji grodzieńskiej. W jej skład weszły miejscowości z dotychczas istniejących parafii w Supraślu, Gródku i Zabłudowie. W 1904 rozpoczęto budowę plebanii, domu psalmisty i szkoły parafialnej, a w 1913 nowej cerkwi parafialnej pod wezwaniem św. Anny. Do czasu ewakuacji proboszcza ks. Owczarewicza i części prawosławnych parafian (tzw. bieżeństwo), tj. do 1915, wzniesiono ściany świątyni i przykryto tymczasowym dachem.

W okresie po I wojnie światowej parafia prawosławna w Królowym Moście została zlikwidowana, ludność dołączono do cerkwi w Gródku. W 1919 miejscowy dziedzic rotmistrz Józef Młodecki przejął zabudowania parafialne i nieukończoną cerkiew na cele mieszkalne i gospodarcze (stare zabudowania majątku uległy zniszczeniu podczas wojny). Kaplicę św. Aleksandra Newskiego zwrócono katolikom. Dopiero w 1928 zwrócono nową cerkiew prawosławnym i zezwolono ks. Piotrowi Martyniukowi na odprawianie nabożeństw, władze jednak nie wyraziły zgody na utworzenie etatowej parafii. Przystąpiono do naprawy zniszczeń wojennych i prac wykończeniowych w budowanej cerkwi. Odzyskano część wyposażenia, które było przechowywane w Gródku i Supraślu. W 1928 sprowadzono ikonostas z likwidowanej cerkwi w Grodnie.

W 1936 Królowy Most stał się oficjalnie filią prawosławnej parafii w Gródku. Wiosną 1935 Włodzimierz Wasilewicz, malarz z Supraśla, rozpoczął rozpisywanie fresków w budynku cerkwi w Królowym Moście. Prace ukończono przed 1939. W 1940 reaktywowano samodzielną parafię w Królowym Moście. Świątynię konsekrował 26 maja 1942 biskup Benedykt (Bobkowski).

3 lutego 1991 częściowo spłonął budynek plebanii. Dzięki ofiarności parafian plebanię w krótkim czasie wyremontowano.

Do parafii należą obecnie miejscowości: Królowy Most, Borki, Downiewo, Kołodno, Lipowy Most, Nowosiółki, Pieszczaniki, Podzałuki, Przechody, Radunin, Sofipol, Załuki i Zasady, z ogólną liczbą 310 wiernych.

• 1900 – ks. Prokop Łotocki
• 1900–1915 – ks. Włodzimierz Owczarewicz
• 1928–1939 – ks. Piotr Martyniuk (administrator)
• 1940–1949 – ks. Włodzimierz Żuk
• 1949–1950 – ks. Mikołaj Pasternacki
• 1950–1954 – ks. Antoni Tatiewski
• 1955–1969 – ks. Jan Bandałowski
• 1969–1971 – ks. Rafał Czystowski
• 1971–1982 – ks. Włodzimierz Misiejuk
• 1982–1983 – ks. Anatol Konach
• 1983–1992 – ks. Eugeniusz Michalczuk
• 1992–1999 – ks. Jan Pietruczuk
• 1999–2021 – ks. Eugeniusz Kosakowski
• od 2021 – ks. Radosław Kondraciuk^[2]

• 
  Kapliczka w Nowosiółkach
• 
  Kapliczka w Raduninie

• Kalendarz Prawosławny 2021, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 1425-2171, ss. 159–165, 223
• Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego nr 11/2003, Wydanie Warszawskiej Metropolii Prawosławnej, ISSN 0239-4499
• ElżbietaE. Danieluk ElżbietaE., AndrzejA. Danieluk AndrzejA., AleksanderA. Sosna AleksanderA., Cerkwie Białegostoku i okolic, Białystok: Fundacja Sąsiedzi, 2013, ISBN 978-83-934373-6-8, OCLC 860454903 . Brak numerów stron w książce
• Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku, ks. Grzegorz Sosna i m. Antonina Troc-Sosna, Ryboły 2012
• Katalog świątyń i duchowieństwa Prawosławnej Diecezji Białostocko-Gdańskiej (stan na dzień 1.I.1985 r.), Prawosławna Diecezja Białostocko-Gdańska, Białystok 1985
• Dzieje majątku Janopol – Królowy Most w latach 1815–1944. Praca magisterska napisana pod kierunkiem naukowym dr hab. Józefa Maroszka prof. UwB, Izabela Szymańska, Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2005

• Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – Królowy Most: Historia parafii św. Anny
• Praca magisterska na temat historii Janopola – Królowego Mostu