Strzemieszyce (gmina)

Strzemieszyce (niem. Amtsbezirk Strzemieszyce) – dawna gmina wiejska o charakterze miejskim, istniejąca w latach 1941–1944? woj. kieleckim i woj. śląskim.

Gminę Strzemieszyce utworzono 15 marca 1941^[1][2] za okupacji hitlerowskiej w miejsce dotychczasowej gminy Olkusko-Siewierskiej, czyli z gromad: Groß Strzemieszyce, Klein Strzemieszyce, Maczki, Niemce, Ostrowy (nowa gromada), Porombka i Strzemieszyce-Vorwerk (a więc oprócz Gołonoga, w którym Niemcy utworzyli odrębną gminę Gołonóg).

Po wojnie gmina przeszła pod administrację polską jako pozostałość po niemieckiej jednostce^[3]. Według stanu z 1 grudnia 1945 i 1 stycznia 1946 gmina o nazwie Strzemieszyce składała się z 9 gromad: Grabocin (nowa gromada), Kazimierz (nowa gromada), Maczki, Niemce, Ostrowy, Porąbka, Strzemieszyce Małe, Strzemieszyce Wielkie i Strzemieszyce Folwark^[3][4]. Gmina, wraz z całym powiatem będzińskim, została włączona do województwa śląskiego^[5], gdzie w 1947 roku otrzymała status gminy wiejskiej o miejskich uprawnieniach finansowych^[6].

Ostatecznie powrócono do przedwojennego podziału administracyjnego (powrócono do nazwy gmina Olkusko-Siewierska w odniesieniu do gminy Strzemieszyce), choć utrzymano odrębność gminy Gołonóg i wewnętrzny podział gmin na nowe gromady^[7][8].

Nową gminę o nazwie Strzemieszyce Wielkie aktywowano formalnie dopiero w 1950 roku, po oficjalnym zniesieniu gminy Olkusko-Siewierskiej, choć obejmowała ona już tylko połowę śródwojennej gminy Strzemieszyce (gromady Grabocin, Strzemieszyce Wielkie, Strzemieszyce Małe i Strzemieszyce Folwark). Związane było to z równoczesnym utworzeniem nowej gminy Kazimierz oraz zatwierdzeniem funkcjonujących de facto od czasów wojny gmin Gołonóg i Ząbkowice^[9][10].

Zobacz też gmina Strzemieszyce Wielkie