Papa

Hii ni sehemu ya mfululizo kuhusu Kanisa Katoliki
Imani
Umoja wa Mungu Utatu (Baba, Mwana, Roho Mtakatifu) Umwilisho Maisha ya Yesu Msalaba Ufufuko Kupaa Historia ya Wokovu Ufunuo Biblia Mapokeo Ualimu Dogma Neema Dhambi Wokovu Sakramenti Watakatifu Bikira Maria
Muundo
Papa: Fransisko Urika wa maaskofu Mitaguso mikuu Kundi la Makardinali Kanisa la Kilatini Makanisa Katoliki ya Mashariki
Historia
Historia Ukristo Ukatoliki Mlolongo wa Kitume Sifa nne za Kanisa Utetezi Ekumeni Maisha ya kiroho Amri Kumi Utawa Sala Falsafa Teolojia Muziki Sanaa Sayansi
Ibada
Liturujia Mwaka wa Kanisa Ekaristi Liturujia ya Vipindi
Mapokeo ya liturujia
Liturujia ya Kilatini (Roma Liturujia ya Trento Milano Toledo Braga Lyon Canterbury) Liturujia ya Armenia Liturujia ya Misri Liturujia ya Ugiriki Liturujia ya Antiokia Liturujia ya Mesopotamia

Papa (neno la mkopo kutoka Kilatini lakini lenye asili ya Kigiriki, πάππας, pappas,^[1] jina ambalo mtoto anamuitia baba yake)^[2]ni cheo cha kiongozi mkuu wa Kanisa Katoliki duniani kote. Cheo hicho kinategemea kile cha askofu wa Roma.^[3]

Kiasili neno la Kilatini "Papa" linamaanisha "Baba", nalo likawa cheo kutokana na nia ya kumtaja askofu wa Roma kwa heshima ya pekee. Msingi wa heshima hiyo ni imani ya Wakatoliki kuwa askofu wa Roma ni mwandamizi wa Petro, mkuu wa mitume wa Yesu.

Wakatoliki huamini ya kwamba Petro alipewa na Yesu kazi ya kuongoza Kanisa lote kwa niaba yake na ya kwamba jukumu hilo linaendelea kati ya waandamizi wa Petro kwenye kiti cha askofu wa Roma ambacho kwa heshima kinaitwa Ukulu mtakatifu.

Upapa ni kati ya vyeo vya zamani zaidi duniani na umeathiri sana historia ya binadamu kwa miaka karibu 2000.^[4]Athari hiyo iliweza kuwa nzuri au mbaya, kadiri ya matendo ya mhusika.^[5][6][7]

Kwa muda mrefu mamlaka ya Papa upande wa siasa, hasa juu ya mikoa ya Italia ya Kati, ilisababisha nchi nyingine na koo tajiri za Roma zijiingize katika uchaguzi ili kupitisha watu wao, hata wasiofaa. Upande mwingine, Mapapa waliathiriwa na utamaduni na mazingira ya nyakati zao, hasa tapo la Renaissance, kiasi cha kuzama katika anasa.

Baada ya Dola la Papa kutekwa na Ufalme wa Italia (1860-1870), Mapapa wameweza kushughulikia zaidi mambo ya kiroho na kujitokeza kwa ubora.^[8][9]Kwa miaka ya karibuni inatosha kumfikiria Papa Yohane Paulo II na mchango wake katika kuangusha ukomunisti katika Ulaya Mashariki.

Papa huchaguliwa na makardinali wa Kanisa Katoliki baada ya mtangulizi wake kufa au kung'atuka. Baada ya kuchaguliwa papa mpya anaweza akajipatia jina jipya. Tangu tarehe 13 Machi 2013 ni Papa Fransisko, ambaye awali aliitwa Jorge Mario Bergoglio, kutoka Argentina.

Majina ya mapapa wengine wa Kanisa Katoliki yanapatikana katika orodha ya mapapa.

Papa ni pia mkuu wa nchi huru ya Mji wa Vatikano iliyopo ndani ya mji wa Roma (ambao ni mji mkuu wa Italia).^[10]

Cheo cha Papa hutumiwa pia na baadhi ya madhehebu mengine ya Kikristo kwa viongozi wao, hasa kwa mkuu wa Kanisa la Kikopti huko Misri.

• Orodha ya mapapa
• Historia ya Kanisa
• Historia ya Kanisa Katoliki

• Brusher, Joseph S. (1959). Popes Through the Ages. Princeton, N.J: Van Nostrand. OCLC 742355324.
• Chamberlin, E. R. (1969). The Bad Popes. New York: Dial Press. OCLC 647415773.
• Dollison, John (1994). Pope-pourri. New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-88615-8.
• Maxwell-Stuart, P. G. (1997). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-01798-0.
• Norwich, John Julius (2011). The Popes: A History. London: Chatto & Windus. ISBN 978-0-7011-8290-8.

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Papa

• Pope Endurance League - Sortable list of Popes
• Data Base of more than 23,000 documents of the Popes in latin and modern languages
• The Holy See - The Holy Father—website for the past and present Holy Fathers (since Papa Leo XIII)
• Origins of Peter as Pope Ilihifadhiwa 4 Septemba 2011 kwenye Wayback Machine.
• The Authority of the Pope: Part I Ilihifadhiwa 3 Septemba 2011 kwenye Wayback Machine.
• The Authority of the Pope: Part II Ilihifadhiwa 4 Septemba 2011 kwenye Wayback Machine.

Makala hii kuhusu Kanisa Katoliki bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Papa kama historia yake au maelezo zaidi? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.