Suriye devlet başkanı

Suriye devlet başkanı
رئيس سوريا‎
Suriye devlet başkanı; رئيس سوريا‎
	Görevdeki; Ahmed eş-Şara; 29 Ocak 2025 tarihinden beri
Resmî ikamet	Başkanlık Sarayı; Tişrin Sarayı
Atadığı	Başbakan; Başkan yardımcıları; Bakanlar; Bakan yardımcıları;
Görev süresi	Yedi yıl, birbirini izleyen en fazla iki dönem
Oluşum	17 Nisan 1946
İlk sahibi	Suphi Bereket (Fransız mandası); Şükri el-Kuvvetli (Mevcut anayasa)
Vekil	Başkan Yardımcısı

Suriye devlet başkanı (Arapça: رئيس سوريا), Suriye'nin devlet başkanıdır. Kendi takdirine bağlı olarak başkan yardımcılarına devredilebilecek kapsamlı yetkilere sahiptir. Devlet başkanı; başbakanı, diğer Bakanlar Kurulu (kabine) üyelerini ve askeri görevlileri atar ve görevden alır.^[2]

Şu anki de facto devlet başkanı olan Ahmed eş-Şara, 2024 Suriyeli muhaliflerin taarruzunun ardından önceki Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın Şam'ın düşüşü ile devrilmesinden sonra bu görevi yürütmektedir.^[3] Ahmed el-Şara'nın 2025 yılında yapılması planlanan seçimlere kadar görevde kalacağı öne sürülmüştür.

Görev süresi

2012 anayasasının 88. Maddesi, devlet başkanının yedi yıllık bir görev süresin ile hizmet ettiğini ve "arka arkaya sadece bir dönem daha seçilebileceğini" belirtir.^[4]^[5] 155. madde, 88. maddenin "bir sonraki devlet başkanlığı seçimlerinden itibaren" mevcut devlet başkanı için geçerli olduğunu belirtmektedir.^[4]

Seçilebilme kriterleri

31 Ocak 1973'te Hafız Esad, ulusal bir krize yol açan yeni bir anayasa uyguladı. Önceki anayasalardan farklı olarak, bu anayasa, Suriye devlet başkanının Müslüman olmasını gerektirmediği için Hama, Humus ve Halep'te Müslüman Kardeşler ve ulema tarafından düzenlenen şiddetli gösterilere yol açtı. Esad'ı "Allah düşmanı" olarak etiketlediler ve yönetimine karşı cihat çağrısında bulundular.^[6] Robert D. Kaplan, Esad'ın iktidara gelmesini "Hindistan'da bir dokunulmazın bir mihrace olması ya da Rusya'da bir Yahudi'nin çar olmasına benzer şekilde yüzyıllardır iktidarı tekelinde tutan Sünni çoğunluk nüfusunu şok eden eşi görülmemiş bir gelişme" olarak yorumladı.^[7] Göstericilerin anayasaya temel itirazı, İslam'ın devlet dini olarak belirtilmediğiydi.^[6] İsyanlara yanıt olarak, 1973 Suriye Anayasası, İslam'ın devlet başkanının dini olduğunu şart koşacak şekilde değiştirildi.^[6]

Suriye'de Şubat 2012'de yeni bir anayasa kabul edildi. 2012 Suriye anayasasının 84. maddesine göre, devlet başkanı adayında şu kriterler bulunmalıdır:^[4]

En az 40 yaşında olmak
Doğuştan Suriyeli olmak ve ebeveynlerin, doğuştan Suriyeli olmaları
Medeni ve siyasi haklardan yararlanıp ve görevine iade edilse bile onursuz bir suçtan hüküm giymemiş olmak
Suriyeli olmayan bir kadınla evli olmamak
Aday gösterildiğinde kesintisiz olarak 10 yıl Suriye'de yaşamış olmak

2012 anayasasındaki diğer uygunluk şartları şunları içerir:^[4]

Başkanın dini İslam'dır (Madde 3)
Bir aday, Halk Meclisi'nin en az 35 üyesi tarafından desteklenmelidir (Madde 85)
Başkan başka bir ülkenin vatandaşlığını taşıyamaz (Madde 152)

Yetkiler

Dış ilişkiler de dahil olmak üzere çok çeşitli hükûmet işlevleriyle ilgili yürütme yetkisinin yanı sıra, devlet başkanının Halk Meclisini feshetme hakkı vardır. Bu durumda, dağılma tarihinden itibaren doksan gün içinde yeni bir meclis seçilmelidir.

Devlet başkanları listesi

Son seçim


Aday		Parti	Oy	%
	Beşşar Esad	Baas Partisi	13.540.860	95,19
	Mahmud Ahmed Mari	Demokratik Arap Sosyalist Birliği	470.276	3,31
	Abdullah Sallum Abdullah	Sosyalist İttihatçı Parti	213.968	1,50
Toplam			14.225.104	100,00

Geçerli oy			14.225.104	99,90
Geçersiz/boş oy			14.036	0,10
Toplam oy			14.239.140	100,00
Kayıtlı seçmen/katılım			18.107.109	78,64
Kaynak: Suriye Arap Haber Ajansı^[8]

Kaynakça

^ Suriye Anayasası'nın 88. Maddesi
^ "Syria - The President and the Cabinet". 23 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Syrian rebels say Syria is free of Assad". The Guardian. 8 Aralık 2024. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.
^ ^a ^b ^c ^d "Syrian Arab Republic's Constitution of 2012" (PDF). ConstituteProject.org. 26 Şubat 2012. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2017.
^ "Qordoba - Translation of the Syrian Constitution Modifications 15-2-2012 | Citizenship | Presidents Of The United States". Scribd (İngilizce). 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2020.
^ ^a ^b ^c "Further rioting in Syria reported" 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The New York Times. February 28, 1973.
^ Kaplan, Robert (February 1993). "Syria: Identity Crisis". The Atlantic. 8 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Dr. Bashar al-Assad elected President of the Syrian Arab Republic with the majority of votes". Syrian Arab News Agency. 28 Mayıs 2021. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.

Dış bağlantılar

[1] Suriye Anayasası'nın 88. Maddesi

[2] "Syria - The President and the Cabinet". 23 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[3] "Syrian rebels say Syria is free of Assad". The Guardian. 8 Aralık 2024. Erişim tarihi: 8 Aralık 2024.

[constitution-4] "Syrian Arab Republic's Constitution of 2012" (PDF). ConstituteProject.org. 26 Şubat 2012. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2017.

[5] "Qordoba - Translation of the Syrian Constitution Modifications 15-2-2012 | Citizenship | Presidents Of The United States". Scribd (İngilizce). 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2020.

[nytimes3-6] "Further rioting in Syria reported" 30 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The New York Times. February 28, 1973.

[Kaplan-7] Kaplan, Robert (February 1993). "Syria: Identity Crisis". The Atlantic. 8 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[8] "Dr. Bashar al-Assad elected President of the Syrian Arab Republic with the majority of votes". Syrian Arab News Agency. 28 Mayıs 2021. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]