Port Talbot

Port Talbot
Math	tref, cymuned
Poblogaeth	37,276
Daearyddiaeth
Sir	Castell-nedd Port Talbot
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	51.58°N 3.81°W
Cod SYG	W04001027
Cod OS	SS755895
Cod post	SA12, SA13
Gwleidyddiaeth
AS/au Cymru	David Rees (Llafur)
AS/au y DU	Stephen Kinnock (Llafur)
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Tref ddiwydiannol a chymuned ym mwrdeistref sirol Castell-nedd Port Talbot, Cymru, yw Port Talbot.^[1]^[2] Saif ar lan Afon Afan ar ochr dwyreiniol Bae Abertawe. Mae Caerdydd 44.9 km i ffwrdd o Bort Talbot ac mae Llundain yn 256.1 km. Y ddinas agosaf ydy Abertawe, sy'n 12 km i ffwrdd.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan David Rees (Llafur)^[3] ac yn Senedd y DU gan Stephen Kinnock (Llafur).^[4]

Hanes

Cnewyllyn y dref fodern yw'r hen dref Aberafan sydd ar ochr orllewinol Afon Afan, yn ogystal â phentrefi hynafol eraill fel Baglan a Groes. Crewyd Port Talbot ei hun ym 1840 gydag agoriad y dociau newydd ar ochr ddwyreiniol yr afon gan y teulu Talbot o Swydd Wilton a oedd yn berchen ar Abaty Margam ar y pryd. Mae'r dref fodern hefyd yn cynnwys ardaloedd Taibach, Traethmelyn, Margam a Felindre. Felly Port Talbot yw enw rhan canolog o'r dref a hefyd enw'r dref gyfan. Mae llawer yn defnyddio Aberafan fel enw Cymraeg Port Talbot er yr enw safonol yw Porth Talbot. Enw amgen yw Porth Afan.
Mae'r dref wedi bod yn enwog am ei dociau a gweithio metel, yn enwedig y gwaith dur enfawr sydd ar ochr ddwyreiniol y dref.

Enwogion

Rob Brydon, actor a digrifwr a fagwyd ym Maglan, Port Talbot
Richard Burton, actor
Rhod Gilbert, digrifwr sy'n byw ym Mhort Talbot
Anthony Hopkins, actor
Dic Penderyn, merthyr
Paul Potts, canwr
Michael Sheen, actor a anwyd yng Nghasnewydd ond a fagwyd ym Mhort Talbot

Gefeilldrefi Port Talbot

Gwlad	Dinas
Ffrainc	Bagneux
Yr Almaen	Heilbronn

Cyfrifiad 2011

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:^[5]^[6]^[7]^[8]

Cyfrifiad 2011

Poblogaeth cymuned Port Talbot (pob oed) (5,641)			100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Port Talbot) (518)			9.5%
:Y ganran drwy Gymru			19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Port Talbot) (4816)			85.4%
:Y ganran drwy Gymru			73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Port Talbot) (851)			35.7%
:Y ganran drwy Gymru			67.1%

Cyfeiriadau

↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
↑ British Place Names; adalwyd 23 Rhagfyr 2021
↑ "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-23.
↑ Gwefan Senedd y DU
↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
↑ Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}

gw • sg • go

Trefi a phentrefi Castell-nedd Port Talbot

Trefi
Aberafan · Castell-nedd · Glyn-nedd · Llansawel · Pontardawe · Port Talbot
Pentrefi
Aberdulais · Abergwynfi · Alltwen · Baglan · Banwen · Bedd y Cawr · Blaendulais · Blaen-gwrach · Blaengwynfi · Bryn · Cil-ffriw · Cilmaengwyn · Cilybebyll · Y Clun · Y Creunant · Cwmafan · Cymer · Cwm-gors · Cwmllynfell · Dyffryn Cellwen · Efail-fach · Glyncorrwg · Godre'r-graig · Gwauncaegurwen · Llandarcy · Llangatwg · Llan-giwg · Margam · Melin-cwrt · Morfa Glas · Onllwyn · Pentreclwydau · Pontrhydyfen · Pwll-y-glaw · Resolfen · Rheola · Rhos · Rhyd-y-fro · Sgiwen · Tai-bach · Ton-mawr · Tonna · Trebannws · Ynysmeudwy · Ystalyfera

[1] "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.

[2] British Place Names; adalwyd 23 Rhagfyr 2021

[3] "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-23.

[4] Gwefan Senedd y DU

[5] "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.

[6] Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013

[7] Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.

[8] Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013^{[dolen farw]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]