37 Batalion Straży Granicznej

37 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”^[1]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną^[2]. 37 batalion celny przemianowany został na 37 batalion Straży Granicznej.

 Osobny artykuł: 37 batalion celny.

37 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Łunińcu, a jego dowództwo stacjonowało w Wielkim Rożanie^[3]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton^[4]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów^[5].

W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany^[6].

W październiku 1922 37 baon SG obsadził swoimi żołnierzami placówkę 29 baonu SG. Zmiana podporządkowania placówki podyktowana była eksterytorialnością placówki^[7].

W styczniu 1923 nastąpiła regulacja odcinków granicznych. 4 kompania graniczna odeszła na odcinek Rachowicze-Wiejna, 1 kompanii granicznej przydzielono placówkę nr 12 (Sławiński-Ostapiszcze), 3 kompania wystawiła placówkę nr 2 „uroczysko Polczyn”, a zlikwidowała placówkę nr 3 „hutor Lasiczyna” i placówkę nr 9 „Niownia”, placówkę nr 10 (własny budynek) przydzielając takowy do 2 kompanii. 2 kompania zajmowała odcinek od hutoru Lesiczyna-Niownia do Wiejskiej Górki koło Mosiny^[8]

W maju 1923 37 baon SG oddał 40 baonowi SG odcinek graniczny od Jaśkowicz do Rachowicza^[9].

Wydarzenia

• 10 stycznia 1923 odbyła się konferencja dowódcy 29 baonu SG por. Meyera i dowódcy 37 baonu SG. Gospodarzem był dowódca 3/37 baonu SG por. Mikołaj buśkiewicz. Celem konferencji było określenie współdziałania w zwalczaniu tzw. „bandy Muchy”. Ustalono działania poszczególnych pododdziałów w przypadku przerwania granicy na skrzydłach obu batalionów^[10].

Sąsiednie bataliony

• 34 batalion Straży Granicznej ⇔ 40 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922^[3][11] (w odwodzie stał 1 bSG)

Dowódcy batalionu

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
• Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
• Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Meldunki sytuacyjne batalionu Straży Granicznej nr 37 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin (sygn.165/112.)
• Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/77.)
• Materiały dotyczące spraw granicznych, meldunki, telefonogramy, doniesienia, zapytania, rozkłady służby 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Materiały dotyczące spraw organizacyjnych Komendy Wojewódzkiej Poleskiej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.165/12.)
• Materiały dotyczące zmian w dyslokacji na odcinku Komendy Wojewódzkiej Poleskiej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.165/8.)