30 czerwca 1930 gminę Hajnówka zniesiono, a jej poszczególne miejscowości powróciły dokładnie do tych samych gmin, do których należały przed utworzeniem gminy Hajnówka w 1929 roku[9].
Druga odsłona (1934–1953)
Gminę Hajnówka utworzono po raz drugi 1 października 1934 w powiecie bielskim, województwie białostockim. Gmina objęła jednak inny obszar niż w latach 1929 –1930[10] (miejscowości uszeregowano według podziału gmin na gromady, wprowadzonego 16 października 1933[11]):
1 stycznia 1951 gromadzie Hajnówka nadano ustrój miejski, wyłączając ją z gminy Hajnówka. Sprawiło to, że wszystkie miejscowości wiejskie, wchodzące dotąd w skład gromady Hajnówka (Hajnówka, Kozi Przeskok, Leśna, Postołowo, Sacharewo, Sawiny Gród, Skryplewo, Wydmuchowo i Znojka) stały się obszarami miejskimi nowego miasta Hajnówka[15].
1 czerwca 1951 utworzono dwie nowe gromady w gminie Hajnówka[16]:
zniesiono gromadę Putiska, a jej obszar przekształcono w nową gromadę Bielszczyzna,
utworzono nową gromadę Łuszcze z miejscowości Łuszcze, wyłączonej z gromady Lady.
1 czerwca 1952 dokonano kilku zmian wewnątrzgminnych w gminie Hajnówka[17]:
zniesiono po roku gromadę Łuszcze, włączając jej obszar z powrotem do gromady Lady,
1 lipca 1952 przeprowadzono wielkie zmiany w podziale administracyjnym powiatu bielskiego, znosząc niektóre gminy, a tworząc nowe. Gmina Hajnówka zachowała się, lecz zmieniły się jej granice[18]:
część gminy Hajnówka weszła w skład nowo utworzonej gminy Czyże:
1 stycznia 1954 utworzono powiat hajnowski z siedzibą w Hajnówce ze wschodnich gmin powiatu bielskiego[22], w skład którego weszła gmina Hajnówka[23]. Jednak tego samego dnia gminę Hajnówka zniesiono:
z pozostałej części gminy Hajnówka (12 gromad) utworzono nową gminę Nowoberezowo, po przeniesieniu siedziby gminy Hajnówka z Hajnówki do Nowoberezowa i zmianie nazwy gminy na gmina Nowoberezowo:
Gminę wiejską Hajnówka przywrócono po raz trzeci 1 stycznia 1973 roku w powiecie hajnowskim w województwie białostockim w związku z reformą administracyjną kraju, która reaktywowała gminy w miejsce dotychczasowych gromad (a które funkcjonowały w latach 1954–1972)[24]. W skład gminy weszło 28 sołectw[25]:
Nowa gmina Hajnówka objęła obszar znacznie inny niż w poprzednich odsłonach. W jej skład weszło m.in. pięć sołectw, które nigdy wcześniej do gminy Hajnówka nie należało:
1 lutego 1977 do miasta Hajnówka z gminy Hajnówka włączono część obszaru wsi Dubiny o powierzchni 115 ha oraz część obszaru wsi Lipiny o powierzchni 15 ha[26].
1 stycznia 1998 do miasta Hajnówka z gminy Hajnówka włączono część wsi Lipiny (28,75 ha)[27].
21 grudnia 1998 z miasta Hajnówka wyłączono Sacharewo (będące w jej granicach od 1951 roku), włączając je jako osadę do gminy Hajnówka[28].
Zmiany terytorialne
Przynależność gminna miejscowości gminy Hajnówka na osi dziejów
Większość mieszkańców gminy wyznaje prawosławie, na terenie gminy znajdują się trzy parafie prawosławne: w Nowoberezowie, w Orzeszkowie i w Dubinach. Katolicy i przedstawiciele innych wyznań należą do placówek duszpasterskich w Hajnówce.
↑Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948. Brak numerów stron w książce
↑ abNowa granica miasta i gminy Hajnówka biegła odtąd od punktu zetknięcia się granic gromad Górne i Chytra w kierunku północnym granicą gromady Chytra, a następnie granicą gruntów wsi Wygoda i Dolna do granicy gromad Dolna i Bielszczyzna; stąd granica skręcała w kierunku południowo-wschodnim i biegnie do gruntów wsi Dubiny, a następnie granicą gromad Dubiny i Lipiny do punktu jej zetknięcia się z granicą lasów państwowych.
↑Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
_location_map.png)
