Kalendarium historii średniowiecza Europa i Bliski Wschód w 476 r.Historia średniowiecza – część historii obejmująca okres w dziejach Europy i Bliskiego Wschodu pomiędzy starożytnością a czasami nowożytnymi . Okres ten zwany jest średniowieczem .
Granice czasowe średniowiecza nie są ściśle ustalone. Tradycyjnie przyjmuje się, że rozpoczyna się upadkiem imperium rzymskiego w 476 r.n.e., a kończy zdobyciem Konstantynopola przez Turków i upadkiem Cesarstwa Bizantyjskiego w 1453 r. lub odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492 . Kwestia granic czasowych średniowiecza omówiona jest dokładniej w artykule ramy czasowe średniowiecza .
Ważniejsze daty w historii średniowiecza :
313 – Edykt tolerancyjny Konstantyna I Wielkiego , tzw. edykt mediolański , dający swobodę wyznania chrześcijanom.378 , 9 sierpnia – Bitwa pod Adrianopolem , w której wojska cesarza wschodniorzymskiego Walensa zostały rozgromione przez Wizygotów pod wodzą Fritigerna .406 , 31 grudnia – wkroczenie poprzez zamarznięty Ren na terytorium cesarstwa Swebów , Wandalów i Alanów . Ostateczne załamanie się obrony rzymskiej na wzdłuż limesu .451 – Sobór chalcedoński 476 – Zamach Odoakra – zdetronizowanie ostatniego cesarza zachodniorzymskiego panującego w Rzymie Romulusa Augustulusa .496 – Chlodwig I z dynastii Merowingów przyjął chrzest z Rzymu.507 – Pierwsza wersja prawa salickiego , spisanego w państwie Franków za czasów króla Chlodwiga I.511 – Śmierć Chlodwiga I. Podział państwa Franków pomiędzy synów Chlodwiga.527 –565 – Panowanie cesarza Justyniana I Wielkiego – kodyfikacja wszystkich rzymskich praw.529
550 – Początek ekspansji Słowian na Bałkanach .570 – Narodziny Mahometa .600 –900 – Rozkwit cywilizacji Majów w Ameryce Środkowej.622 – Ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny (Hidżra ).630 – Początek osiedlania się Serbów i Chorwatów w Illiricum.632 – Śmierć Mahometa.732 , 25 października – Bitwa pod Poitiers , znana także jako bitwa pod Tours – bitwa stoczona między armią arabską pod wodzą Abd ar-Rahmana a wojskami frankijskimi majordoma królestwa Karola Młota i księcia Akwitanii Odona Wielkiego .751
Zamach stanu Pepina Krótkiego , majordoma króla Franków Childeryka III , który zdetronizował Childeryka III, ostatniego króla Franków z dynastii Merowingów.
Układ między papieżem Zachariaszem a Pepinem Krótkim . Papież Zachariasz wydał formalne rozporządzenie, aby tytuły królewskie nadawano tym, którzy formalnie sprawują władzę, czym faktycznie poparł odebranie władzy królowi Childerykowi III przez Pepina Krótkiego. 756 – Założenie Państwa Kościelnego przez Pepina Krótkiego.768 – Śmierć Pepina Krótkiego. Rządy w państwie Franków objęli jego dwaj synowie Karloman i Karol .771 – Śmierć Karlomana. Karol objął rządy królewskie w całym państwie Franków.793 – Najazd wikingów na Klasztor Lindisfarne . Data ta otwiera erę ekspansji wikingów.800 , 25 grudnia – Koronacja na cesarza rzymskiego króla Franków Karola Wielkiego . Odnowienie cesarstwa rzymskiego na Zachodzie.800 –950 – Początek państwa Polan .814 – Śmierć cesarza Karola Wielkiego. Cesarzem państwa Franków został Ludwik Pobożny , najmłodszy syn Karola Wielkiego.830 – Powstanie państwa wielkomorawskiego .843 – Traktat w Verdun . Po śmierci Ludwika Pobożnego państwo Franków podzielone zostało pomiędzy jego synów: Lotara , Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego . Podział ten zainicjował proces tworzenia się państw Francji, Niemiec i Włoch.850 – Początek państwa Wiślan .864 – Chrzest Bułgarii .882 – Zjednoczenie Kijowa i Nowogrodu.911 – Śmierć Ludwika Dziecię , koniec dynastii Karolingów .919 – Początek dynastii saskiej na tronie niemieckim – elekcja Henryka Ptasznika na króla Niemiec.928 – Wyprawa Henryka Ptasznika przeciwko Słowianom.929 – Hołd czeski Henrykowi Ptasznikowi.955 , 10 sierpnia – Bitwa na Lechowym Polu koło Augsburga , stoczona pomiędzy rycerstwem niemieckim pod wodzą króla niemieckiego Ottona I , posiłkowanym przez Czechów, a wojskami Madziarów (Węgrów). Bitwa zakończona klęską Węgrów.960 –992 – Panowanie Mieszka I .962 , 2 lutego – Koronacja cesarska Ottona I .966 – Chrzest Mieszka I .968 – Utworzono pierwsze biskupstwo misyjne w Poznaniu.969 – Zamordowanie Nicefora Fokasa , cesarzem Bizancjum został Jan Tzimiskes .972 , 24 czerwca – Bitwa pod Cedynią pomiędzy wojskami księcia Polan – Mieszka I a wojskami margrabiego Marchii Wschodniej – Hodona . Bitwa zakończona klęską wojsk niemieckich.981 – Utrata przez Polskę Grodów Czerwieńskich .988 – Chrzest Włodzimierza Kijowskiego w Chersoniu przyjęty z Bizancjum .991 lub 992 – Sporządzenie dokumentu Dagome iudex regestem dokumentu, którego wystawcą był Mieszko I . W dokumencie tym Mieszko oddał swoje państwo pod papieską opiekę.993 – Założenie Delhi w Indiach.997 – Śmierć św. Wojciecha nad jeziorem Drużno w trakcie misji chrystianizacyjnej Prusów .999 – Kanonizacja św. Wojciecha.1000
1018 , 30 stycznia – Pokój w Budziszynie zawarty między Świętym Cesarstwem Rzymskim a Polską. Na jego mocy Polska zatrzymała Milsko , Łużyce i Morawy , a cesarz przyrzekł pomóc w planowanej przez Bolesława Chrobrego wyprawie na Kijów .1025
1054 – schizma wschodnia – rozłam chrześcijaństwa na wschodnie i zachodnie.1066 – Najazd wojsk normandzkich Wilhelma Zdobywcy na Anglię.1066 , 14 października – Bitwa pod Hastings w południowo-wschodniej Anglii.1075 – Dictatus Papae .1077 – Henryk IV pod murami Kanossy .1080 , 25 czerwca – Synod biskupów niemieckich uznał Grzegorza VII za antypapieża 1085 – Wilhelm Zdobywca , król Anglii, wydał kataster podatkowy Domesday Book 1095 , 18 listopada – Synod w Clermont. Papież Urban II ogłosił hasło wojny świętej , czym zapoczątkował wyprawy krzyżowe .1096 – Pierwsza wyprawa ludowa do Ziemi Świętej.1096 –1099 – I wyprawa krzyżowa .1113 – Uznanie przez papieża Paschalisa II zakonu Rycerzy Szpitala Jerozolimskiego św. Jana Chrzciciela, znanych później jako joannici (później szpitalnicy).1122 – Konkordat w Wormacji – koniec sporu o inwestyturę, ale nie o dominum mundi .1138 – Bolesław Krzywousty wydał tzw. statut Bolesława Krzywoustego – akt polityczny ustalający zasady następstwa tronu i wprowadzający podział terytorialny Polski między synów Krzywoustego.1147 – Założenie Moskwy .1147 – Druga wyprawa ludowa do Ziemi Świętej.1147 –1149 – II wyprawa krzyżowa .1152 , 4 marca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa) na króla niemieckiego.1155 , 18 czerwca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego na cesarza rzymskiego .1161 – Powstała I Hanza .1164 – Konstytucje z Clarendon 1167 – Sobór Katarski w Saint-Felix-de Caraman .1170 , 29 grudnia – Zamordowanie Tomasza Becketa , arcybiskupa Canterbury .1189 –1192 – III wyprawa krzyżowa .1190 , 10 czerwca – Śmierć cesarza rzymskiego Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa).1200 – Upadek cywilizacji Tolteków w Ameryce Środkowej.1202 –1204 – IV wyprawa krzyżowa .1204 , 12 kwietnia – Zdobycie Konstantynopola przez krzyżowców.1206 – Powstanie państwa Czyngis-chana .1210 – Rycerze krzyżowi opanowali Inflanty .1212 – Krucjata dziecięca.1213 – Rozbicie albigensów przez krzyżowców.1214 , 27 lipca – Bitwa pod Bouvines pomiędzy siłami cesarza niemieckiego Ottona IV i króla angielskiego Jana bez Ziemi a wojskami króla Francji Filipa II Augusta . Zwyciężyły wojska francuskie.1215
Sobór laterański .Wielka Karta Swobód – akt wydany przez króla Anglii Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, ograniczający władzę monarszą w dziedzinie skarbowej i sądowniczej.Zdobycie Pekinu przez Czyngis-Chana. 1217 –1221 – V wyprawa krzyżowa .1220 – Powstanie „Kroniki” Wincentego Kadłubka .1228 –1229 – Prywatna krucjata cesarza Fryderyka II 1241 – Pierwszy najazd Tatarów na Polskę, bitwa pod Legnicą .1243 , 26 czerwca – Bitwa pod Köse Dağ . Armia mongolska pod dowództwem Bajdżu pobiła armię seldżucką sułtana Kaj Chusrau II .1244 – Rzeź Albigensów pod Montségur .1248 –1250 – VI wyprawa krzyżowa .1258 – Prowizje oksfordzkie .1258 , 10 lutego – zdobycie Bagdadu przez Mongołów. Koniec kalifatu Abbasydów .1265 – Początek angielskiego parlamentaryzmu.1270 – VII wyprawa krzyżowa .1271 –1295 – Podróż Marco Polo z Wenecji do Chin.1291 – Upadek Akki , ostatniej twierdzy krzyżowców w Palestynie.1300 – Założenie miasta Warszawy .1302 – Po raz pierwszy zwołano Stany Generalne we Francji.1309 –1377 – Niewola Awiniońska (dwóch papieży awinioński i rzymski).1320 – Koronacja Władysława I Łokietka .1330 – Wprowadzenie w Europie podziału doby na 24 godziny.1337 –1453 – Wojna stuletnia między Anglią a Francją.1347 –1350 – Wielka epidemia dżumy w Europie.1364 – Założenie Akademii Krakowskiej .1368 –1644 – Dynastia Ming w Chinach.1377 – Jagiełło wstąpił na tron Litwy.1378 –1417 – Wielka schizma zachodnia .1382 – Zdobycie Moskwy przez Tatarów.1385 , 14 sierpnia – Unia w Krewie – unia personalna Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim .1386 – Koronacja Władysława II Jagiełły na króla Polski.1410 , 15 lipca – Bitwa pod Grunwaldem .1415 , 6 lipca – Spalenie Jana Husa .1415 , 25 października – Bitwa pod Azincourt 1419 – Powstanie husyckie w Czechach.1429 – Pierwsze wystąpienie Joanny d’Arc .1439 , 6 lipca – Unia florencka – próba zażegnania schizmy wschodniej .1440 –1444 – Unia polsko-węgierska .1444 , 10 listopada – Bitwa pod Warną między wojskami polsko-węgierskimi pod dowództwem króla polskiego i węgierskiego Władysława III Warneńczyka a wojskami tureckimi pod dowództwem sułtana Murada II . Bitwa wygrana przez Turków, poległ król Władysław III.1453
1455 – Ukazała się drukiem tzw. Biblia Gutenberga 1457 – Wydanie Psałterza mogunckiego przez Gutenberga.1474 – Pierwszy druk na ziemiach polskich (Calendarium anni Domini 1474 currentis ).1489 – Wit Stwosz ukończył ołtarz mariacki w Krakowie .1492
