|
Maciej Płażyński
  Maciej Płażyński (ur. 10 lutego 1958 w Młynarach, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski prawnik i polityk. Wojewoda gdański w latach 1990–1996, marszałek Sejmu III kadencji w latach 1997–2001, jeden z liderów Akcji Wyborczej Solidarność, a następnie współzałożyciel Platformy Obywatelskiej, przewodniczący partii i jej klubu parlamentarnego w latach 2001–2003, poseł na Sejm III, IV i VI kadencji, senator i wicemarszałek Senatu VI kadencji w latach 2005–2007. ŻyciorysDzieciństwo i młodośćUkończył Liceum Ogólnokształcące w Pasłęku, następnie przez rok pracował fizycznie w województwie katowickim, w tym przy budowie Huty Katowice w Dąbrowie Górniczej. W 1977 rozpoczął studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, które ukończył w 1991[1]. Działalność polityczna w okresie PRLW latach 80. należał do Ruchu Młodej Polski. W 1980 był współzałożycielem Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Jesienią 1981 koordynował strajk okupacyjny na Uniwersytecie Gdańskim, następnie działał w opozycji solidarnościowej. W 1983 współtworzył i do 1990 kierował Spółdzielnią Pracy Usług Wysokościowych „Świetlik” (później przemianowanej na „Gdańsk”[2]). W przedsiębiorstwie tym znalazło zatrudnienie wielu działaczy opozycji demokratycznej, m.in. Donald Tusk i Jan Krzysztof Bielecki. W 1987 został prezesem konserwatywnego Klubu Myśli Politycznej im. Lecha Bądkowskiego, skupiającego środowisko gdańskich konserwatystów i liberałów. W 1989 współtworzył stowarzyszenie Kongres Liberałów. Działalność polityczna w III RPLata 1990–1997W sierpniu 1990 został powołany przez premiera Tadeusza Mazowieckiego na urząd wojewody gdańskiego. Jeszcze w tym samym roku został członkiem Koalicji Republikańskiej, która w 1992 przystąpiła do Partii Konserwatywnej. W 1991 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Jako wojewoda gdański w marcu 1992 pomagał w utworzeniu pierwszej sportowej spółki akcyjnej Lechii Gdańsk. Nadto w 1996 pomagał w szukaniu sponsorów oraz wsparcia dla podupadającego klubu piłkarskiego Lechia/Olimpia Gdańsk, który mimo tego w ciągu dwóch lat spadł o dwie klasy rozgrywkowe, po czym został rozwiązany[3]. Urząd wojewody sprawował do lipca 1996[4]. Odwołanie Macieja Płażyńskiego przez premiera Włodzimierza Cimoszewicza spowodowało szereg protestów przedstawicieli samorządów lokalnych, stoczniowców i innych grup zawodowych, których kulminacją był kilkutysięczny wiec pod gdańskim Dworem Artusa[5]. W tym samym roku został wiceprzewodniczącym Akcji Wyborczej Solidarność w województwie gdańskim. Lata 1997–2005W wyborach kandydował do Sejmu z ramienia AWS w okręgu gdańskim. Uzyskał mandat posła III kadencji, otrzymując 124 683 głosów (najlepszy indywidualny wynik w tych wyborach w Polsce). W październiku 1997 wybrano go na urząd marszałka Sejmu, który sprawował przez całą kadencję parlamentu. Dołączył do powstałego również w 1997 Ruchu Społecznego AWS. 19 stycznia 2001 wraz z Andrzejem Olechowskim i Donaldem Tuskiem współtworzył Platformę Obywatelską, z listy której po raz drugi został posłem w tym samym roku w okręgu gdańskim. W wyborach zdobył 66 290 głosów, co stanowiło najlepszy indywidualny wynik wyborczy w tym okręgu (wyprzedził o ponad 13 tysięcy głosów drugiego w kolejności Lecha Kaczyńskiego z PiS)[6]. Po przekształceniu PO w partię objął stanowisko jej pierwszego przewodniczącego. Stanął też na czele klubu parlamentarnego tej partii[7]. W 2002 negocjował utworzenie koalicji wyborczej PO i PiS w wyborach samorządowych. Odszedł z PO w 2003, oficjalnie powołując się na rozbieżności programowe. W Sejmie IV kadencji był członkiem Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2004 zorganizował własny komitet pod nazwą Narodowy Komitet Wyborczy Wyborców, skupiający głównie byłych działaczy AWS, a także działaczy UW i innych ugrupowań prawicy[8]. Maciej Płażyński nie wystartował w tych wyborach. NKWW uzyskał w skali kraju 13 495 głosów, nie przekraczając progu wyborczego[9]. Lata 2005–2010W wyborach parlamentarnych w 2005 startował jako niezależny kandydat do Senatu, zdobywając w okręgu gdańskim największą liczbę głosów (około 151 tysięcy)[10] i tym samym mandat senatora VI kadencji. 27 października 2005 został wybrany na wicemarszałka. Przed drugą turą wyborów prezydenckich w 2005 zadeklarował poparcie dla Lecha Kaczyńskiego[11]. Po uzyskaniu refundacji za kampanię wyborczą wspomógł klub KS Oliva, współfinansując budowę nowoczesnego boiska ze sztuczną nawierzchnią obok gimnazjum nr 23 w Gdańsku[3]. We wrześniu 2007 ogłosił, że w przedterminowych wyborach wystartuje do Sejmu z listy PiS w Gdańsku. W wyborach z października tego samego roku po raz trzeci uzyskał mandat poselski, zdobywając 58 318 głosów, zajmując indywidualnie trzecie miejsce za Sławomirem Nowakiem i Jarosławem Wałęsą (z PO)[12]. Wkrótce po rozpoczęciu kadencji wystąpił z klubu parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości. W listopadzie 2007 został członkiem Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki, w kwietniu 2008 wszedł w skład Podkomisji stałej do spraw przygotowania Polski do organizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej „UEFA Euro 2012”, natomiast w listopadzie 2009 w skład Podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego i poselskiego projektów ustaw o sporcie. We wszystkich komisjach i podkomisjach zasiadał do śmierci[13]. Według arcybiskupa Sławoja Leszka Głódzia pod koniec kwietnia 2010 miał ogłosić swój start w wyborach prezydenckich w 2010[14]. Działalność społecznaBył członkiem Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. 11 maja 2008 został wybrany na prezesa „Wspólnoty Polskiej” w Warszawie, stowarzyszenia zajmującego się opieką nad Polonią, zwłaszcza w krajach postradzieckich[15]. Zastąpił na tym stanowisku Andrzeja Stelmachowskiego. Pełniąc tę funkcję, w sierpniu 2009 wystosował list do kanclerz Angeli Merkel, w którym zaapelował o życzliwe potraktowanie postulatów wystosowanych przez polskie organizacje w Niemczech wobec rządu niemieckiego, dotyczących m.in. kwestii symetrycznej realizacji zobowiązań wynikających z polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie w zakresie wspierania kultury polskiej w Niemczech, zwrotu zagrabionej w 1940 własności polskich organizacji i moralnego zadośćuczynienia dla działaczy polskich organizacji w Niemczech, którzy trafili z tego powodu do obozów koncentracyjnych, jak też wyjaśnienia statusu prawnego Polaków w Niemczech (nieposiadających od 1940 statusu mniejszości narodowej)[16]. Kierowana przez niego Wspólnota Polska opracowała obywatelski projekt ustawy o repatriacji. Po jego śmierci koordynacją zbierania podpisów zajmował się jego syn Jakub[17]. Śmierć i pogrzeb  Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej[18]. Został pochowany 21 kwietnia tego samego roku w kaplicy Matki Boskiej Ostrobramskiej[19], w bazylice mariackiej w Gdańsku[20], stając się drugą osobą (po prałacie Józefie Zator-Przytockim) pochowaną tam w okresie powojennym[21]. Mszy świętej pogrzebowej przewodniczył abp Sławoj Leszek Głódź. W uroczystościach pogrzebowych udział wzięli przedstawiciele najwyższych władz państwowych, w tym premier Donald Tusk oraz marszałek Sejmu Bronisław Komorowski[22]. Życie prywatneJego rodzice i młodszy brat zostali weterynarzami[23]. Rodzina matki Danuty pochodziła z Wielkopolski, a rodzina ojca Wojciecha z Lublina i Tarnopola[15]. Dziadek ze strony ojca służył w 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich[24]. Maciej Płażyński był żonaty z Elżbietą (sędzią Sądu Okręgowego w Gdańsku), miał troje dzieci: Jakuba (ur. 1984), Katarzynę (ur. 1986) i Kacpra (ur. 1989). Wyniki wyborcze
Odznaczenia, wyróżnienia i upamiętnienieW 2000 został uhonorowany Orderem Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy[26]. Otrzymał tytuły honorowego obywatela Młynar, Pucka, Pionek i Lidzbarka Warmińskiego. Postanowieniem z 16 kwietnia 2010 marszałek Sejmu Bronisław Komorowski wykonujący obowiązki prezydenta RP, na wniosek Kapituły Orderu Odrodzenia Polski, za wybitne zasługi w służbie państwu i społeczeństwu, odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[27]. Tego samego dnia rada miejska w Sopocie podjęła uchwałę o nazwaniu jego imieniem ronda przy skrzyżowaniu ulic Bitwy pod Płowcami i Polnej[28]. Wyróżniony też pośmiertnie Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2010)[29] oraz Odznaką Honorową za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego (2015)[30]. Maciejowi Płażyńskiemu poświęcono tablice pamiątkowe: w siedzibie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” (odsłonięta 18 października 2010[31]), w gmachu Sejmu w Warszawie (odsłonięta 20 października 2010[32]) oraz na ul. Szerokiej 80/81 w Gdańsku-Śródmieściu (odsłonięta 10 kwietnia 2011[33]). Jego imieniem nazwano m.in. ronda w Rumi (2010)[34], Brusach (2010)[35], Pucku (2010)[36], Nowym Dworze Gdańskim (2011) i Białej Podlaskiej (2015)[37], wiadukt 800-lecia Tczewa (2010)[38] oraz aleję w Gdańsku będącą częścią Drogi Zielonej (2016)[39][40]. W 2011 Maciej Płażyński został patronem tramwaju Pesa Swing 120NaG SWING Gdańskich Autobusów i Tramwajów o numerze bocznym 1041[41]. W 2012 została ustanowiona Nagroda im. Macieja Płażyńskiego przyznawana dziennikarzom i mediom służącym Polonii[42]. W 2018 na terenie kampusu Uniwersytetu Gdańskiego w Oliwie otwarto EkoPark im. Macieja Płażyńskiego[43], w którym w 2020 ustawiono upamiętniający polityka pomnik[44][45]. Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
