|
Stanisław Jurkiewicz
 Stanisław Jurkiewicz (ur. 10 marca 1884 we Lwowie[1], zm. 30 maja 1954 w Warszawie) – polski prawnik, notariusz, minister rządu II RP, wolnomularz[2]. ŻyciorysBył synem Franciszka i Antoniny z Boreckich[3]. Ukończył gimnazjum w Przemyślu, następnie Wydział Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. Uzyskał doktorat z prawa. Kształcił się też w wiedeńskiej Exportakademie. Po zakończeniu studiów odbył roczną praktykę sędziowską we Lwowie. Przed 1914 r. pracował w Przemyślu jako prawnik. Po wybuchu wielkiej wojny służył w armii austriackiej. Na początku konfliktu dostał się do niewoli rosyjskiej, przebywał w różnych obozach jenieckich[3]. Po ucieczce osiadł w Moskwie, gdzie działał w Związku Prawników i Adwokatów Polskich. Po rewolucji lutowej brał udział w pracach Komisji Likwidacyjnej do spraw Królestwa Polskiego, zajmując się kwestią rewindykacji polskiego majątku ruchomego. II RzeczpospolitaW 1919 r. powrócił do Polski i w kwietniu zatrudnił się w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej jako urzędnik nieetatowy[3]. 1 lipca 1919 r. został mianowany radcą ministerialnym, później naczelnikiem wydziału, a następnie od października 1920 r. dyrektorem Departamentu Opieki Społecznej. Jesienią 1921 r. przeszedł na równoległe stanowisko dyrektora Departamentu Ubezpieczeń Społecznych. W roku 1920 walczył jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej[1]. 15 maja 1926 r. Jurkiewicz został mianowany ministrem pracy i opieki społecznej w rządzie Kazimierza Bartla. Pełnił ten urząd w kolejnych rządach Kazimierza Bartla i w rządzie Józefa Piłsudskiego. Jako minister musiał się zmierzyć z kwestią bezrobocia[3]. W połowie 1926 r. utrzymywało się ono wciąż na bardzo wysokim poziomie, co skłoniło Jurkiewicza do opowiedzenia się za kontynuacją dotychczasowych założeń pomocy dla osób pozbawionych pracy. Wraz z poprawą koniunktury gospodarczej możliwe okazało się m.in. zwiększanie środków asygnowanych na roboty publiczne. Sam minister nie był jednakże zwolennikiem przesadnego koncentrowania się na tej metodzie walki z bezrobociem. Uważał, że lepsze efekty w dłuższej perspektywie można będzie osiągnąć poprzez wzrost produktywności przemysłowej oraz przyspieszenie procesu parcelacji ziemi na wsi[3]. Minister popierał również ideę wyjazdów sezonowych polskich pracowników za granicę. Ponadto minister przeprowadził nowelizacje w prawie pracy. Najważniejsze zmiany wprowadzono, gdy urząd premiera sprawował Józef Piłsudski (2 października 1926 – 27 czerwca 1928). Jurkiewicz podjął też wysiłki na rzecz rozbudowy systemu opieki społecznej. Służyć temu miały m.in. rozporządzenia prezydenckie: o zwalczaniu żebractwa i włóczęgostwa oraz o opiekunach społecznych i o komisjach opieki społecznej. Za urzędowania Jurkiewicza przygotowano projekty aktów prawnych, m.in. dotyczące ujednolicenia systemu ubezpieczeń społecznych[3]. Urząd ministra pełnił do 13 kwietnia 1929 r. Po odejściu z rządu był notariuszem przy Wydziale Hipotecznym Sądu Okręgowego w Warszawie. W latach 1937–1939 pełnił funkcję wiceprezesa Izby Notarialnej w Warszawie[3]. W latach 30. był delegatem Rządu do Rady Administracyjnej Międzynarodowego Biura Pracy w Genewie[1] i do innych komitetów międzynarodowych. II wojna światowa i dalsze życieW połowie września 1939 r. wraz ze swoim bratankiem Longinem Jurkiewiczem przekroczył granicę polsko-rumuńską. W grudniu dotarł do Francji, a następnie znalazł się w Bernie, gdzie w kolejnych latach pełnił z ramienia rządu emigracyjnego funkcję delegata MPiOS na nieokupowaną część Francji, Portugalię i Szwajcarię[4][5]. Po zakończeniu wojny przebywał przez pewien czas w Stanach Zjednoczonych, a także w Genewie, gdzie reprezentował Polski Czerwony Krzyż. Powrócił z emigracji w grudniu 1946 r., zamieszkał w Warszawie i pracował na stanowisku rzecznika interesu publicznego przy Trybunale Ubezpieczeń Społecznych (do 1954 roku)[5][3]. Zmarł 30 maja 1954 r. i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 133-2-17)[6]. W 2022 roku z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego Fundacja „Stare Powązki”, w ramach projektu odrestaurowywania grobów ministrów II RP, odnowiła grobowiec grób Jurkiewiczów[7]. Życie prywatneMiał dwójkę rodzeństwa:
2 sierpnia 1919 roku ożenił się z Janiną (1880–1961), córką Ignacego i Wandy Podgórskich. Rodzicami chrzestnymi Janiny byli Maria Konopnicka i Andrzej Strug. Janina Jurkiewicz była pierwszą polską adwokatką[8]. Po przyjeździe do Warszawy w latach 20. Stanisław i Janina Jurkiewiczowie zamieszkali w willi przy ul. Kieleckiej 33a (tel. 4-37-72). Po powrocie z emigracji ponownie zamieszkali w tym samym domu. Jurkiewiczowie nie mieli dzieci. Okresy pełnienia urzędu ministra
 Członkostwo w organizacjach
Ordery i odznaczenia
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
