|
Włoskie okręty podwodne typu F
Włoskie okręty podwodne typu F – włoskie okręty podwodne z okresu I wojny światowej. W latach 1915–1918 w stoczniach FIAT-San Giorgio, Odero i Orlando zbudowano 21 okrętów tego typu. Jednostki zostały wcielone w skład Regia Marina w latach 1916–1918 i pełniły służbę na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w działaniach wojennych. Poza utraconym w 1928 roku F 14, pozostałe okręty skreślono z listy floty w latach 1919–1935. Projekt i budowaOkręty podwodne typu F zostały zaprojektowane przez inż. majora Cesarego Laurentiego jako ulepszenie poprzedniego projektu tego konstruktora – jednostek typu Medusa[1][2]. Przy zachowaniu wymiarów zewnętrznych i wyporności nowe okręty charakteryzowały się krótszym czasem zanurzania, większą manewrowością w położeniu nawodnym i podwodnym, powiększonym kioskiem, instalacją działa pokładowego, żyrokompasu, dwóch peryskopów i systemu łączności podwodnej Fessenden[1][3]. Okręty miały konstrukcję dwukadłubową, z kadłubem lekkim ukształtowanym na podobieństwo linii kadłuba torpedowców[4]. Przestrzeń między kadłubem sztywnym a lekkim można było uczynić wodoszczelną poprzez zamknięcie specjalnych odwietrzników: w ten sposób okręty zyskiwały dodatkową rezerwę pływalności, szczególnie przydatną podczas żeglugi po powierzchni w złych warunkach pogodowych[4]. Spośród 21 zbudowanych dla Włoch jednostek typu F 13 powstało w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii, trzy zbudowała stocznia Cantieri navali Odero w Sestri Ponente w Genui, a pięć stocznia Orlando w Livorno[1][5]. Stępki okrętów położono w 1915 roku, a zwodowane zostały w latach 1916–1918[5][6].
Dane taktyczno-techniczneJednostki typu F były niewielkimi, przybrzeżnymi okrętami podwodnymi[1][7]. Kadłub podzielony był grodziami wodoszczelnymi (wyposażonymi w podwójne drzwi wodoszczelne) na trzy przedziały: dziobowy (mieszczący kubryk marynarzy), przedział z głównym stanowiskiem dowodzenia i siłownią oraz przedział baterii akumulatorów[4]. Długość całkowita wynosiła 45,63 metra, szerokość 4,22 metra i zanurzenie 3,1 metra[8][9]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 262 tony, a w zanurzeniu 319 ton[8][9][a]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne FIAT 216 o łącznej mocy 670 KM[1][4][b]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Savigliano o łącznej mocy 500 KM[8][9]. Dwa wały napędowe obracające dwiema śrubami umożliwiały osiągnięcie prędkości 12,5 węzła na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu[9][10]. Zasięg wynosił 1300 Mm przy prędkości 9 węzłów w położeniu nawodnym oraz 120 Mm przy prędkości 2,5 węzła w zanurzeniu (lub 800 Mm przy prędkości 12 węzłów w położeniu nawodnym oraz 9 Mm przy prędkości 8 węzłów w zanurzeniu)[9]. Zapas paliwa wynosił 12 ton[1][11]. Energia elektryczna magazynowana była w jednej baterii akumulatorów składającej się z 232 ogniw[4]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[4][7][c]. Okręty wyposażone były w dwie stałe dziobowe wyrzutnie kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped[1][9]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiła pojedyncza pokładowa armata przeciwlotnicza kalibru 76 mm Armstrong A1914 L/30 oraz karabin maszynowy Colt kalibru 6,5 mm[4][7]. Załoga pojedynczego okrętu składała się z 2 oficerów oraz 24 podoficerów i marynarzy[6][9]. SłużbaJako pierwsze w 1916 roku zostały wcielone do służby w Regia Marina okręty zbudowane w stoczni FIAT-San Giorgio: F 1, F 2, F 3, F 5, F 9, F 10 i F 11[5][6]. W roku następnym szeregi floty zasiliły F 4, F 6, F 7, F 8, F 12, F 13, F 14, F 15, F 16, F 17 i F 18[5][6]. 14 lutego 1917 roku F 8 podczas ćwiczebnego rejsu w Zatoce Genueńskiej na skutek błędu załogi zatonął na głębokości 30 metrów na południe od wyspy Tino[9][12]. Jednostka została wkrótce podniesiona przy pomocy brazylijskiego okrętu-bazy okrętów podwodnych „Ceará” i we wrześniu tego roku powróciła do służby[9][12]. Według stanu na 31 grudnia 1917 roku w skład Flotylli Górnego Adriatyku w Wenecji i Porto Corsini wchodziły F 2, F 3, F 4, F 5, F 12, F 13 i F 16, a F 1, F 6, F 7, F 8, F 11, F 14 i F 18 pływały we Flotylli Okrętów Podwodnych w Ankonie; ponadto z Valony operowały F 10 i F 15[13]. W 1918 roku do służby zostały wcielone ostatnie trzy jednostki typu F: F 19, F 20 i F 21[5][6]. W ostatnim miesiącu wojny F 2, F 3, F 5, F 8, F 9, F 10, F 12, F 15, F 17, F 19 i F 20 wchodziły w skład Flotylli Okrętów Podwodnych w Wenecji, a F 1, F 6, F 7, F 11, F 13, F 14, F 16 i F 18 przyporządkowane były do Flotylli Okrętów Podwodnych w Ankonie[14]. Wojenne osiągnięcia okrętów podwodnych typu F były niewielkie: w 1918 roku F 7 zatopił trzy austro-węgierskie jednostki (parowiec i dwa transportowce)[3][15], a F 12 zatopił w ataku torpedowym austro-węgierski okręt podwodny SM U-20[16]. Jako pierwsze z listy floty zostały skreślone we wrześniu 1919 roku F 3, F 4, F 8 i F 11[5][6]. Pozostałe okręty prowadziły intensywną działalność szkoleniową, operując z Poli, Neapolu i Brindisi[17]. 6 sierpnia 1928 roku podczas symulowanego ataku na formację floty włoskiej nieopodal Poli, F 14 wynurzył się tuż przed dziobem niszczyciela „Giuseppe Missori”, który staranował go i zatopił[6][17]. Następnego dnia po południu okręt został podniesiony, ale nikt z jego załogi już nie żył; jednostki nie przywrócono już do służby i została zezłomowana[6][17]. Między 1928 a 1930 rokiem ze służby zostały wycofane F 1, F 2, F 5, F 7, F 9, F 10, F 12, F 15, F 16, F 17, F 18, F 19 i F 21[5][6]. Jako ostatnie z listy floty zostały skreślone w 1935 roku F 6, F 13 i F 20[5][6]. Uwagi
Przypisy
Bibliografia
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
