Hội đồng bầu cử Quốc gia (Việt Nam)

Việt Nam
Bài này nằm trong loạt bài về: Chính trị và chính phủ Việt Nam
Học thuyết Tư tưởng Tập thể lãnh đạo Chủ nghĩa Marx–Lenin Tư tưởng Hồ Chí Minh Tổ chức Ban Tuyên giáo Trung ương Trưởng ban: Nguyễn Trọng Nghĩa Hội đồng Lý luận Trung ương Chủ tịch: Nguyễn Xuân Thắng
Hiến pháp · Luật · Bộ luật Hiến pháp Ủy ban Thường vụ Quốc hội Uỷ ban Pháp luật Bộ Luật Luật Dân sự Luật Hình sự Luật Luật Biển Luật Cán bộ Công chức Luật Doanh nghiệp Luật Thi đua, Khen thưởng Luật Cư trú
Đảng Cộng sản Việt Nam Điều lệ Đại hội Đại biểu toàn quốc Ban Chấp hành Trung ương (khóa XIII) Tổng Bí thư: Tô Lâm Bộ Chính trị: 15 ủy viên Ban Bí thư Thường trực: Trần Cẩm Tú Ủy ban Kiểm tra Trung ương Chủ nhiệm: Trần Cẩm Tú Đảng bộ trực thuộc Quân ủy Trung ương Đảng ủy Công an Trung ương Đảng bộ khối các cơ quan TW Đảng bộ khối doanh nghiệp TW Cơ quan tham mưu & đơn vị trực thuộc Văn phòng Trung ương Đảng Chánh Văn phòng: Nguyễn Duy Ngọc Ban Tổ chức Trung ương Trưởng ban: Lê Minh Hưng Ban Tuyên giáo Trung ương Trưởng ban: Nguyễn Trọng Nghĩa Ban Dân vận Trung ương Trưởng ban: Mai Văn Chính Ban Đối ngoại Trung ương Trưởng ban: Lê Hoài Trung Ban Nội chính Trung ương Trưởng ban: Phan Đình Trạc Ban Kinh tế Trung ương Trưởng ban: Trần Lưu Quang Hội đồng Lý luận Trung ương Chủ tịch: Nguyễn Xuân Thắng Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Giám đốc: Nguyễn Xuân Thắng Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật Báo Nhân dân Tạp chí Cộng sản Đảng bộ cấp tỉnh Tỉnh ủy – Bí thư Tỉnh ủy Thành ủy – Bí thư Thành ủy Đảng bộ cấp huyện Thành ủy - Bí thư Thành ủy Thị ủy – Bí thư Thị ủy Quận ủy – Bí thư Quận ủy Huyện ủy – Bí thư Huyện ủy Đảng bộ cấp xã Đảng ủy xã, phường, thị trấn – Bí thư Đảng ủy xã, phường, thị trấn
Quốc hội Luật bầu cử đại biểu Quốc hội Luật tổ chức Quốc hội Quốc hội (khóa XV) Ủy ban Thường vụ (khóa XV) Chủ tịch Quốc hội: Trần Thanh Mẫn Phó Chủ tịch thường trực: khuyết Tổng thư ký: Lê Quang Tùng Ban Công tác đại biểu Ban Dân nguyện Viện Nghiên cứu lập pháp Ủy viên: 13 ủy viên Hội đồng Dân tộc Ủy ban Pháp luật Ủy ban Tư pháp Ủy ban Kinh tế Ủy ban Tài chính – Ngân sách Ủy ban Quốc phòng và An ninh Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Ủy ban Xã hội Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Ủy ban Đối ngoại Văn phòng Quốc hội Hội đồng nhân dân
Nhà nước – Chính phủ Nhà nước Chủ tịch nước: Lương Cường Phó Chủ tịch nước: Võ Thị Ánh Xuân Chính phủ (khóa XV) Thủ tướng: Phạm Minh Chính Phó Thủ tướng thường trực: Nguyễn Hòa Bình Phó Thủ tướng: Trần Hồng Hà Lê Thành Long Hồ Đức Phớc Bùi Thanh Sơn Các Bộ và cơ quan ngang Bộ Bộ trưởng, Thứ trưởng Cơ cấu, tổ chức của Bộ Ủy ban nhân dân
Tòa án – Viện kiểm sát Tòa án nhân dân tối cao Chánh án: Lê Minh Trí Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao Tòa Hình sự Tòa Dân sự Tòa Hành chính Tòa Kinh tế Tòa Lao động Tòa Gia đình và người chưa thành niên Tòa Chuyên trách Tòa án nhân dân Hệ thống tòa án Viện kiểm sát nhân dân tối cao Viện trưởng: Nguyễn Huy Tiến Viện kiểm sát nhân dân
Mặt trận Tổ quốc Đại hội Đại biểu Toàn quốc Ủy ban Trung ương Chủ tịch: Đỗ Văn Chiến Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký: Nguyễn Thị Thu Hà Đoàn Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Ban Thường trực Uỷ ban Trung ương Thành viên độc lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh Ban Chấp hành Trung ương Bí thư thứ nhất: Bùi Quang Huy Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Ban Chấp hành Trung ương Hội Cựu chiến binh Việt Nam Hội Nông dân Việt Nam
Tổ chức – Hành chính Đảng Cộng sản Việt Nam Văn phòng Trung ương Đảng Ban Tổ chức Trung ương Quốc hội Văn phòng Quốc hội Ban Công tác đại biểu Chính phủ Văn phòng Chính phủ Bộ Nội vụ
Kinh tế Đảng Cộng sản Việt Nam Ban Kinh tế Trung ương Quốc hội Ủy ban Kinh tế Ủy ban Tài chính – Ngân sách Kiểm toán Nhà nước Tổng Kiểm toán: Ngô Văn Tuấn Chính phủ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bộ Tài chính Bộ Công Thương Bộ Xây dựng Bộ Giao thông Vận tải Bộ Tài nguyên và Môi trường Bộ Kế hoạch và Đầu tư Ngân hàng Nhà nước Tòa án Tòa Kinh tế Tòa Lao động Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả Ban Chỉ đạo điều hành giá Kinh tế Việt Nam Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh Việt Nam đồng Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Kinh tế hỗn hợp Kế hoạch 5 năm Cổ phần hóa Vùng kinh tế phát triển
Văn hóa Xã hội Đảng Cộng sản Việt Nam Ban Dân vận Trung ương Quốc hội Hội đồng Dân tộc Ủy ban Xã hội Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Chính phủ Bộ Y tế Bộ Giáo dục và Đào tạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Ủy ban Dân tộc Bảo hiểm Xã hội Việt Nam Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Tòa án Tòa Hình sự Tòa Dân sự
Ngoại giao Đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ Đối tác chiến lược, đối tác toàn diện Chủ động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế Chủ động, tích cực hội nhập Quốc tế Xây dựng lòng tin chiến lược Đảng Cộng sản Việt Nam Ban Đối ngoại Trung ương Quốc hội Ủy ban Đối ngoại Chính phủ Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế Bộ Ngoại giao Bộ Công Thương
Tư pháp Tòa án nhân dân tối cao Viện kiểm sát nhân dân tối cao Đảng Cộng sản Việt Nam Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực Ủy ban Kiểm tra Trung ương Chủ nhiệm: Trần Cẩm Tú Ban Nội chính Trung ương Quốc hội Ủy ban Tư pháp Chủ tịch nước Ban Chỉ đạo cải cách Tư pháp Trung ương Chính phủ Bộ Tư pháp Thanh tra Chính phủ
Bầu cử Hội đồng bầu cử Quốc gia Đơn vị bầu cử Ủy ban bầu cử Ban bầu cử Tổ bầu cử Tổng tuyển cử: 1946, 1976 Quốc hội: 1960, 1964, 1971, 1975, 1981, 1987, 1992, 1997, 2002, 2007, 2011, 2016, 2021 Bầu cử Hội đồng Nhân dân
Khoa học – Công nghệ Quốc hội Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Chính phủ Bộ Khoa học và Công nghệ Bộ Thông tin và Truyền thông Đài Tiếng nói Việt Nam Đài Truyền hình Việt Nam Thông tấn xã Việt Nam Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ
Quốc phòng – An ninh Đảng Cộng sản Việt Nam Quân ủy Trung ương Bí thư: Tô Lâm Phó Bí thư: Phan Văn Giang Đảng ủy Công an Trung ương Bí thư: Lương Tam Quang Phó Bí thư: Trần Quốc Tỏ Nhà nước Hội đồng quốc phòng và an ninh Chủ tịch: Lương Cường Phó Chủ tịch: Phạm Minh Chính Quốc hội Ủy ban Quốc phòng và An ninh Chính phủ Bộ Quốc phòng Bộ Tổng tham mưu Tổng cục Chính trị Tướng lĩnh Quân đội Bộ Công an Tướng lĩnh Công an Tòa án Tòa án Quân sự Trung ương Viện Kiểm sát Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương Xây dựng nền Quốc phòng Xây dựng Tiềm lực Quốc phòng Xây dựng Lực lượng Quốc phòng Xây dựng Thế trận Quốc phòng Cơ chế Lãnh đạo Quản lý Quốc phòng
Đơn vị hành chính Cấp Tỉnh Thành phố trực thuộc Trung ương Tỉnh Cấp Huyện Thành phố thuộc TPTTTW Thành phố thuộc tỉnh Thị xã Quận Huyện Cấp Xã Thị trấn Xã Phường Cấp Thôn (tự quản) Thôn (hay làng, ấp) Xóm Bản (hay mường, buôn, sóc) Tổ dân phố – Khu tập thể (theo hộ khẩu)
Xem thêm Tranh chấp chủ quyền Biển Đông Ngoại giao Việt Nam Đại sứ quán Việt Nam Tổng lãnh sự quán Việt Nam Nhân quyền tại Việt Nam Dân chủ tại Việt Nam Tham nhũng tại Việt Nam
Quốc gia khác Bản đồ
x t s

Hội đồng bầu cử Quốc gia Việt Nam là cơ quan có vị trí, vai trò quan trọng trong các cuộc bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp được thành lập lần đầu tiên tháng 11/2015. Hội đồng bao gồm 21 thành viên là thành viên của Quốc hội, Chính phủ và Mặt trận tổ quốc Việt Nam, có nhiều nhiệm vụ và quyền hạn tổ chức, lãnh đạo cuộc bầu cử trong cả nước, kiểm tra, đôn đốc việc thi hành các quy định pháp luật về bầu cử Quốc hội.

Đứng đầu Hội đồng là Chủ tịch do Quốc hội bầu theo sự đề nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Các thành viên khác do Chủ tịch Hội đồng Bầu cử Quốc gia đề nghị Quốc hội phê chuẩn. Còn Chủ tịch Hội đồng Bầu cử Quốc gia sẽ do Chủ tịch Quốc hội Việt Nam kiêm nhiệm.

Tiền thân của Hội đồng bầu cử Quốc gia là Hội đồng bầu cử Trung ương do Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành lập. Sau khi Hiến pháp 2013 được thông qua nhằm cụ thể hóa Hiến pháp ngày 23/11/2015 tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII đã quyết định thành lập Hội đồng bầu cử Quốc gia thay thế Hội đồng bầu cử Trung ương.

Hiến pháp quy định "Hội đồng bầu cử quốc gia có nhiệm vụ tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội; chỉ đạo và hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp"^[1].

Hội đồng bầu cử Quốc gia có nhiệm vụ và quyền hạn chung như sau:

1. Tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội.
2. Chỉ đạo, hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.
3. Chỉ đạo công tác thông tin, tuyên truyền và vận động bầu cử.
4. Chỉ đạo công tác bảo vệ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong cuộc bầu cử.
5. Kiểm tra, đôn đốc việc thi hành pháp luật về bầu cử.
6. Quy định mẫu hồ sơ ứng cử, mẫu thẻ cử tri, mẫu phiếu bầu cử, nội quy phòng bỏ phiếu, các mẫu văn bản khác sử dụng trong công tác bầu cử.

Hội đồng bầu cử Quốc gia trong việc tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội có nhiệm vụ và quyền hạn sau:

1. Ấn định và công bố số đơn vị bầu cử, danh sách các đơn vị bầu cử và số lượng đại biểu được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử.
2. Nhận và xem xét hồ sơ của người được các tổ chức-cơ quan nhà nước ở trung ương giới thiệu ứng cử; nhận hồ sơ và danh sách người ứng cử do Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương gửi đến.
3. Gửi danh sách trích ngang lý lịch, bản sao tiểu sử tóm tắt và bản kê khai tài sản, thu nhập của những người được các tổ chức-cơ quan nhà nước ở trung ương giới thiệu ứng cử đến Ban Thường trực Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để thực hiện việc hiệp thương. Giới thiệu và gửi hồ sơ của người ứng cử đã được Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hiệp thương, giới thiệu để về ứng cử tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
4. Lập và công bố danh sách chính thức những người ứng cử theo từng đơn vị bầu cử; xóa tên người ứng cử trong danh sách chính thức những người ứng cử.
5. Nhận và kiểm tra biên bản xác định kết quả bầu cử của các Ủy ban bầu cử ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Ban bầu cử; lập biên bản tổng kết cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội trong cả nước.
6. Quyết định việc bầu cử thêm, bầu cử lại hoặc hủy bỏ kết quả bầu cử và quyết định ngày bầu cử lại ở khu vực bỏ phiếu, đơn vị bầu cử có vi phạm pháp luật nghiêm trọng.
7. Xác nhận và công bố kết quả bầu cử đại biểu Quốc hội trong cả nước; xác nhận tư cách của người trúng cử.
8. Trình Quốc hội khóa mới báo cáo tổng kết cuộc bầu cử trong cả nước và kết quả xác nhận tư cách đại biểu được bầu.
9. Giải quyết khiếu nại, tố cáo về công tác bầu cử; chuyển giao hồ sơ, khiếu nại, tố cáo liên quan đến những người trúng cử cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
10. Quản lý và phân bổ kinh phí tổ chức bầu cử.

Hội đồng bầu cử Quốc gia trong việc chỉ đạo, hướng dẫn công tác bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân có nhiệm vụ và quyền hạn sau:

1. Chỉ đạo, hướng dẫn việc thực hiện các quy định, của pháp luật về bầu cử.
2. Hướng dẫn hoạt động của các tổ chức phụ trách bầu cử.
3. Kiểm tra việc tổ chức bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
4. Hủy bỏ kết quả bầu cử và quyết định ngày bầu cử lại ở khu vực bỏ phiếu, đơn vị bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân có vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Ngày 8 tháng 4 năm 2021, Quốc hội đã thông qua nghị quyết phê chuẩn một số Phó Chủ tịch và uỷ viên Hội đồng bầu cử Quốc gia mới.^[2]

• Chủ tịch: Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội
• Phó Chủ tịch:

1. Nguyễn Khắc Định, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội
2. Nguyễn Hòa Bình, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ
3. Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng Đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
4. Lương Cường, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước

• Ủy viên:

1. Phan Văn Giang, Đại tướng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng
2. Lương Tam Quang, Thượng tướng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an
3. Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Thường trực Ban Bí Thư, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
4. Trần Quang Phương, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội
5. Nguyễn Đức Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội
6. Nguyễn Thị Thanh,Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội
7. Bùi Văn Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, Chánh Văn phòng Hội đồng Bầu cử Quốc gia
8. Phạm Thị Thanh Trà, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương
9. Nguyễn Mạnh Hùng, Thiếu tướng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương
10. Nguyễn Đình Khang, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam
11. Lương Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam
12. Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam
13. Bế Xuân Trường, Thượng tướng, Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam

Điều 117 khoản 2 Hiến pháp quy định:

"Hội đồng bầu cử quốc gia gồm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên".

Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia do Ủy ban Thường vụ Quốc hội giới thiệu đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm. Sau khi được bầu Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia đệ trình Quốc hội danh sách thành viên Hội đồng bầu cử Quốc gia phê chuẩn. Chủ tịch Hội đồng bầu cử Quốc gia thường là Chủ tịch Quốc hội.

Trong phiên họp Quốc hội, Quốc hội sẽ xem xét ấn định ngày bầu cử Quốc hội khóa mới, thường vào giữa tháng 5. Chậm nhất 105 ngày trước ngày tổ chức bầu cử Quốc hội khóa mới, Quốc hội phải hoàn tất thành viên trong Hội đồng bầu cử Quốc gia.

Trong thời gian tại nhiệm, xét thấy vi Hiến hoặc vi phạm quy định pháp luật hoặc không đủ năng lực đảm nhiệm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thể bãi nhiệm, miễn nhiệm Chủ tịch, sau đó đệ trình Quốc hội trong phiên họp gần nhất. Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng có quyền hạn và nhiệm vụ của Chủ tịch trong thời gian chức vụ Chủ tịch bị khuyết hoặc vắng mặt.

Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Hội đồng bầu cử Quốc gia và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:

• Trình danh sách các Phó Chủ tịch Hội đồng bầu cử quốc gia, các Ủy viên Hội đồng bầu cử quốc gia để Quốc hội phê chuẩn;
• Triệu tập và chủ trì các cuộc họp của Hội đồng bầu cử quốc gia;
• Lãnh đạo và điều hành công việc của Hội đồng bầu cử quốc gia;
• Giữ liên hệ với các thành viên của Hội đồng bầu cử quốc gia;
• Thay mặt Hội đồng bầu cử quốc gia trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức khác;
• Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Hội đồng bầu cử quốc gia phân công.

Hội đồng bầu cử quốc gia hoạt động theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số. Các cuộc họp được tiến hành khi có ít nhất 2/3 tổng số thành viên tham dự; các quyết định được thông qua khi quá bán biểu quyết được thông qua.

Hội đồng bầu cử quốc gia chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo về hoạt động của mình trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội.

Hội đồng bầu cử Quốc gia có nhiệm kỳ được tính từ khi thành lập và kết thúc khi đã trình Quốc hội khóa mới báo cáo tổng kết cuộc bầu cử trong nước và kết quả xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội được bầu, bàn giao biên bản tổng kết và hồ sơ, tài liệu về bầu cử đại biểu Quốc hội cho Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa mới.

• Ủy ban bầu cử Trung ương Nga
• Ủy ban bầu cử Ấn Độ
• Ủy ban bầu cử Malaysia