Nhạc cụ là những dụng cụ chuyên dùng để khai thác những âm thanhâm nhạc và tạo tiếng động tiết tấu, được sử dụng cho việc biểu diễn âm nhạc. Mỗi nhạc cụ có âm sắc riêng biệt về âm vang, có cường độ âm thanh riêng và âm vực khác nhau. Nhạc cụ xuất hiện gắn liền với lịch sử văn hóa và liên quan tới sự phát triển của nghệ thuật biểu diễn cũng như kỹ thuật chế tạo. Qua quá trình sàng lọc của thực tiễn lịch sử diễn tấu, nhiều nhạc cụ dần mai một. Mặt khác, nhiều loại dần phát triển và ngày càng được hoàn thiện.[1]
Căn cứ vào nguồn âm, có thể chia nhạc cụ thành 5 bộ: bộ dây, bộ hơi, họ màng rung, họ tự thân vang và họ điện tử. Tiếp theo, căn cứ vào cách tác động để sinh âm, có thể chia các nhạc cụ trong một họ thành các chi, ví dụ các chi dây có gẩy, cần kéo, gõ. Không như các phân chia tổ, bộ của dàn nhạc giao hưởngphương Tây, nhạc cụ Việt Nam được phân theo nguyên tắc phối hợp âm sắc.[1]
Phân loại
Phân loại theo nguồn âm
Idiophone ("tự thân vang" - âm thanh được tạo ra bằng cách phát ra từ toàn bộ nhạc cụ) như tiếng chuông
Membranophone ("có màng rung" - tạo ra âm thanh bằng cách rung màng) như trống
Các nhạc cụ kỹ thuật số như dương cầm kỹ thuật số, hoặc máy tính có khả năng tạo âm thanh kỹ thuật số hoàn toàn, chẳng hạn như với sự trợ giúp của mẫu sampling
Phân loại theo nguyên liệu: Ở Đông Á nhạc cụ được phân biệt theo nguyên liệu cấu tạo. Hệ thống bát âm (八音, Pinyinbāyīn), phân biệt tám nhóm vật liệu: kim loại (金 kim) (vàng, đồng, thép), đá (石 thạch), sợi (絲 ti) (lụa tơ tằm trước kia, nay dùng dây thép hay dây cước hoặc sợi tổng hợp), tre (竹 trúc), vỏ quả bầu hồ lô (匏 bào), đất sét (土 thổ), da (革 cách) và gỗ (木 mộc)
Theo thời kỳ xuất xứ (nhạc cụ thời tiền sử, nhạc cụ cận đại, hiện đại,...)
Nhạc cụ tự chế
Ví dụ như một số nhạc cụ có giá thành đắt đỏ, chúng ta có thể tận dụng những loại đồ đạc đã qua sử dụng hay rau củ; ví dụ như sáo từ ống nước nhựa, trống từ hộp thiếc, đàn guitar hay violon từ bìa cứng, dây chun và rác thải kim loại, đổ nước ra từng chiếc bát sứ hay thủy tinh với lượng nước khác nhau cho ra bộ nhạc cụ gõ bằng que đũa hay chế tạo bộ nhạc cụ thổi từ những chai lọ mà cũng đổ lượng nước khác nhau cho mỗi chai rồi dùng miệng thổi thì ta sẽ nghe giống sáo ống (pan flute),...
Tất cả các loại rác thải có thể sử dụng được, như những thùng phuy, các mảnh kim loại cũ,... đều được tận dụng để tạo nên các nhạc cụ với âm hưởng và giai điệu không thua kém gì các loại nhạc cụ được sản xuất chuyên nghiệp. Ở Việt Nam, nghệ nhân Mai Đình Tới (Thanh Hoá) được coi là bậc thầy về nhạc cụ tự chế.
.jpg)
