Dziersław z Borzymowa

Dziersław z Borzymowa
Data i miejsce urodzenia	ok. 1390 ; Borzymów
Data i miejsce śmierci	26 października 1452 ; Kazimierz
Miejsce pochówku	Bazylika Bożego Ciała w Krakowie
	Rektor Akademii Krakowskiej
Okres sprawowania	1431–32
	Rektor Akademii Krakowskiej
Okres sprawowania	1438
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński

Dziersław z Borzymowa^[a] herbu Kopacz (ur. ok. 1390 w Borzymowie, zm. 26 października 1452 w Kazimierzu) – polski duchowny rzymskokatolicki, dwukrotny rektor Uniwersytetu Krakowskiego, prawnik oraz dyplomata, kaznodzieja i spowiednik Władysława II Jagiełły^[1]. Uczestnik soboru w Bazylei, zagorzały koncyliarysta^[2].

Życiorys

Pochodzenie i wykształcenie

Był synem Mikołaja, szlachcica z Borzymowa. Data jego urodzin nie jest znana, jednak przyjmuje się, że miało to miejsce około 1390 roku^[1].

W 1408 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Krakowskim, dwa lata później uzyskał tytuł bakałarza sztuk wyzwolonych^[1]. Zapewne sięgnął również po stopień magistra, jednak nie zachowały się poświadczenia jego promocji^[1].

Działalność uniwersytecka

Rozpoczął następnie studia prawnicze, około 1420 r. uzyskał tytuł bakałarza dekretów^[1]. Najprawdopodobniej około 1430 r. odbył promocję doktorską, gdyż już w 1430 r. miał stopień magistra dekretów. Ze stopniem doktora występuje w źródłach od 1431 r.^[1]

Podczas kadencji 1431/32 i 1438 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Krakowskiego, na przełomie lat 1434 i 1435 zastępował nieobecnego wtedy Jana Puszkę^[1]. W 1444 r. pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa^[1].

Służba królowi i sobór w Bazylei

W 1420 r. pełnił funkcję notariusza w kancelarii królewskiej oraz spowiednika i kaznodziei króla Władysława Jagiełły^[1]. W tym samym roku został posłem monarchy i uniwersytetu do papieża Marcina V w celu potwierdzenia przywilejów papieskich dla uczelni^[1] oraz posłem króla do wielkiego księcia Witolda^[1].

W 1433 r. na zjeździe w Sandomierzu został, wraz z Piotrem Chełmskim, wyznaczony na posła króla polskiego na sobór w Bazylei^[1]. Rok później pełnił funkcję sędziego generalnego w konsystorzu krakowskim, zastępując Jana Elgota^[1]. W 1439 r. wyjechał do Bazylei jako przedstawiciel biskupa Zbigniewa Oleśnickiego, był jednym z najaktywniejszych uczestników soboru^[1]^[2]. Z udziałem Dziersława z Borzymowa w soborze wiąże się anegdota, według której próbował on przemycić na sobór mięso kacze oraz porównywał swoje obyczaje (lubiącego jeść, pić i spać polskiego kanonika) z ascetycznymi praktykami francuskiego kardynała Ludwika Alemana^[3].

W 1439 uczestniczył w zdjęciu z urzędu Eugeniusza IV i w konklawe, podczas którego na papieża wybrano Feliksa V^[1]. W tym samym roku wyjechał do Francji jako poseł soboru, gdzie miał pośredniczyć w zawarciu pokoju pomiędzy Anglią i Francją^[1].

W latach 1440–1447 pełnił w Polsce funkcję posła soboru (wraz z Markiem Bonfilim i Stanisławem z Sobniowa), a od 1441 r. także posła antypapieża Feliksa V^[1].

Działalność kościelna

Był plebanem w Szydłowie (1420), Korczynie (1430) i prawdopodobnie też w Przemankowie, jak również kanonikiem łęczyckim (od ok. 1433 do 1435) i kolegiaty św. Michała na Wawelu (1435)^[1]. Pełnił funkcje prebendarza kaplicy św. Stanisława w Bochni (1435–1439) i altarysty św. Leonarda w katedrze krakowskiej (1435–1437)^[1].

W 1435 r. został archidiakonem krakowskim^[1]. Dwa lata później wniósł suplikę o doposażenie w postaci kanonikatu w Krakowskiej Kapitule Katedralnej, kanonikat objął w 1438 roku^[1]. Pomiędzy lutym i majem 1450 r. zrezygnował z wszystkich godności i wstąpił do zakonu kanoników regularnych Bożego Ciała na Kazimierzu, klasztorowi podarował zakupioną wcześniej wieś Krzyszkowice^[1].

Twórczość

Był autorem wielu kazusów prawniczych dotyczących praktyk kultowych, na przykład uczestnictwa w liturgii czy opłat uiszczanych za sakramenty^[1].

Śmierć

Zmarł podczas zarazy, 26 października 1452 r. Pochowany został w prezbiterium kościoła Bożego Ciała, między grobami prepozytów, po prawej stronie ołtarza głównego^[1].

Uwagi

↑ Występuje również jako Dersław z Borzynowa.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x MaciejM. Zdanek MaciejM., Dziersław z Borzymowa h. Kopacz (Topacz) (zm. 26 X 1452 r.), [w:] WacławW. Uruszczak (red.), Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015, s. 49–50, ISBN 978-83-233-3738-6 .
↑ ^a ^b TomaszT. Graff TomaszT., Katolicki Episkopat Metropolii Gnieźnieńskiej i Lwowskiej wobec wyboru pseudopapieża Feliksa V przez sobór bazylejski, „Nasza Przeszłość” (99:2003), s. 67, 80, 82, 83, 85, 107 .
↑ Dziersław z Borzymowa i konklawe 1439 roku, [w:] RafałR. Ojrzyński RafałR., Obraz Polski i Polaków w pismach Eneasza Sylwiusza Piccolominiego (papieża Piusa II), Wydawnictwo DiG, s. 53-57, ISBN 978-83-7181-829-5 .

[1] Występuje również jako Dersław z Borzynowa.

[:0-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x MaciejM. Zdanek MaciejM., Dziersław z Borzymowa h. Kopacz (Topacz) (zm. 26 X 1452 r.), [w:] WacławW. Uruszczak (red.), Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015, s. 49–50, ISBN 978-83-233-3738-6 .

[:1-3] TomaszT. Graff TomaszT., Katolicki Episkopat Metropolii Gnieźnieńskiej i Lwowskiej wobec wyboru pseudopapieża Feliksa V przez sobór bazylejski, „Nasza Przeszłość” (99:2003), s. 67, 80, 82, 83, 85, 107 .

[4] Dziersław z Borzymowa i konklawe 1439 roku, [w:] RafałR. Ojrzyński RafałR., Obraz Polski i Polaków w pismach Eneasza Sylwiusza Piccolominiego (papieża Piusa II), Wydawnictwo DiG, s. 53-57, ISBN 978-83-7181-829-5 .

[po-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Pełniący funkcję rektora w zastępstwie.

[6] Od 1805 do 1809 Uniwersytet połączony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po włączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego.

[7] W latach 1853–1860 rektorów nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rząd kurator.

[8] Sprawował obowiązki rektora Tajnego Uniwersytetu.

[a]

[1]

[2]

[3]

[A]

[B]

[C]

[D]