|
Inowrocław
 ⓘ (niem. Inowrazlaw, od 1904 do 1920 i od 1939 do 1945 Hohensalza) – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba powiatu inowrocławskiego i gminy wiejskiej Inowrocław. Według danych GUS z 31 grudnia 2022 roku, Inowrocław liczył 67 378 mieszkańców[3] i był pod względem liczby ludności 5. (po Bydgoszczy, Toruniu, Włocławku oraz Grudziądzu) miastem w województwie kujawsko-pomorskim, a także 51. spośród najludniejszych miast w Polsce[4]. Natomiast pod względem gęstości zaludnienia zajmuje 1. miejsce w województwie kujawsko-pomorskim (32. w Polsce)[5]. Patronką Inowrocławia jest Królowa Jadwiga. CharakterystykaMiasto posiada status uzdrowiska. Funkcjonują tutaj sanatoria, domy uzdrowiskowe i tężnia solankowa. Bogate złoża soli kamiennej, wydobywane były tutaj od czasów starożytnych do lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku, kiedy zamknięto ostatnią inowrocławską kopalnię soli „Solino”. W mieście rozlewa się także wysoko zmineralizowaną wodę „Inowrocławianka”, która jest podobno najbardziej słoną sprzedawaną wodą pitną w Polsce. Miasto jest również garnizonem wojskowym. Inowrocław jest istotnym węzłem kolejowym i drogowym oraz wielobranżowym ośrodkiem przemysłowym, usługowym i uzdrowiskowym. Od 2013 roku w granicach miasta znajdują się miejsca pod inwestycje Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Zrzeszony w Związku Miast Polskich. W roku 2019, w raporcie PAN „Aktualizacja delimitacji miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze (powiększających dystans rozwojowy)”, uznany został za „miasto kryzysowe”, w związku z silnym powiększaniem dystansu do bardziej rozwiniętych ośrodków i złą sytuacją społeczno-gospodarczą[6]. PołożenieMiasto królewskie Inowrocław, lokowane w latach 1231–1267, położone było w XVI wieku w województwie inowrocławskim[7]. Miejsce popisów szlachty województwa inowrocławskiego I Rzeczypospolitej[8]. Miasto obrad sejmików elekcyjnych województwa inowrocławskiego od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku[9]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego. Inowrocław położony jest nad Kanałem Noteckim. Pod względem historycznym miasto znajduje się na Kujawach i uznawane jest za stolicę Kujaw Zachodnich. Tradycyjnie nazywane jest miastem na soli[10]. Warunki naturalne Inowrocław położony jest na wysoczyźnie morenowej, na Równinie Inowrocławskiej oraz częściowo na Pojezierzu Żnińsko-Mogileńskim, stanowiących północno-wschodnią część Pojezierza Wielkopolskiego[11]. Historyczne centrum góruje nad okolicą, osiągając maksymalną wysokość 109 m n.p.m. Wzniesienie powstało poprzez wypiętrzanie się wysadu solnego. Najniżej położona jest południowa dzielnica miasta Mątwy, znajdująca się w dolinie Noteci. Inowrocław leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, ze średnią roczną temperaturą 8,2 stopni Celsjusza. Średnie opady roczne (około 500 mm) należą do najniższych w Polsce. Cechą charakterystyczną miasta górującego nad okolicą są częste, słabe wiatry, zwłaszcza z kierunku południowo-zachodniego, i znaczna zmienność pogody. Okoliczne gleby to głównie bardzo żyzne czarne ziemie, niemniej brak lasów w bezpośrednim sąsiedztwie Inowrocławia przyczynia się do tzw. stepowienia tego obszaru. Osobliwością jego flory są liczne halofity[12]. HistoriaStarożytność i Polska przedrozbiorowaBadania archeologiczne potwierdzają miejscowe osadnictwo od neolitu (kultura amfor kulistych), poprzez epoki brązu i żelaza (kultura łużycka, kultura halsztacka, kultura jastorfska, kultura lateńska) do okresu wpływów rzymskich (kultura przeworska)[13]. W I w. p.n.e. istniejące osady na terenie dzisiejszego miasta i jego okolic rozwijały się dzięki ożywionej wymianie handlowej z Celtami, a od I do V w. n.e. – z Rzymianami. Sprzyjał temu przebiegający tutaj szlak bursztynowy. Miejscowa ludność prowadziła dalekosiężną wymianę handlową, sprzedając sól i wyroby rzemieślnicze z bursztynu, kamieni i poroża. Od czasów kultury łużyckiej niezmiennie ważną rolę odgrywało rolnictwo, mniejszą: łowiectwo i rybołówstwo. [14].[15] W XI wieku teren ten stanowił dość zwarty kompleks osadniczy, rozwijający się dzięki solowarstwu, produkcji rzemieślniczej i rolnictwu[16]. Pierwsza wzmianka o Inowrocławiu pochodzi z 1185 roku, z dokumentu księcia Leszka, syna Bolesława Kędzierzawego, i określa miejscowość jako Novus Wladislaw. Nazwa została wybrana prawdopodobnie na cześć Władysława Hermana lub jako Nowy Włocławek, założony przez mieszkańców Włocławka, uciekających przed powodzią i szukających nowego miejsca do osiedlenia się. Miasto powstało na bazie dużego targu i znajdującej się w pobliżu warzelni soli. Prawdopodobnie pod koniec XII wieku stało się siedzibą kasztelanii[17]. W 1237 lub 1238 r. książę Kazimierz Konradowic sprowadził do Inowrocławia franciszkanów, darując im parcelę, na której powstał klasztor, zburzony w XIX wieku. Na przełomie lata i jesieni 1238 r. wojska księcia pomorskiego Świętopełka złupiły i spaliły gród. Prawdopodobnie po tym najeździe, a przed ślubem z Konstancją (córką księcia Henryka II Pobożnego), który odbył się w 1239 r., nastąpiła lokacja miasta, według nowoczesnych ówcześnie, śląskich wzorców. Widoczne są one w zachowanej do dzisiaj średniowiecznej siatce ulic i placów[18]. Inowrocław był siedzibą książąt kujawskich i starostów inowrocławskich. Jako siedziba starosty i ośrodek powiatu, stał się Inowrocław w XIV w. także siedzibą sądów szlacheckich, najpierw ziemskiego, a następnie grodzkiego, które funkcjonowały w tym mieście do końca XVIII w.[19] Książęta inowrocławscy:
 Odbywały się tu procesy polsko-krzyżackie. Stąd pochodzili Królowie Polski: Władysław I Łokietek i Kazimierz Wielki. Z inowrocławskiego zamku król Władysław Jagiełło prowadził „Wielką Wojnę” z Zakonem Krzyżackim w 1410 roku. W latach 1466–1772 Inowrocław był stolicą województwa inowrocławskiego obejmującego swym zasięgiem północno-zachodnią część Kujaw z miastami: Bydgoszcz, Solec Kujawski, Koronowo, Gniewkowo, Podgórz, Słońsko, Raciążek, Służewo, Lipno, Dobrzyń i Radziejów. Inowrocław został bardzo poważnie zniszczony podczas Potopu szwedzkiego. Miasto zostało zajęte przez wojska szwedzkie jesienią 1655 roku[20]. Pod koniec XVI wieku w mieście było prawie 250 domów, a po wycofaniu się Szwedów, w roku 1659 naliczono tylko 23 domy miejskie[20]. Po Potopie liczba ludności spadła do 500 osób, a straty demograficzne miasto odrobiło dopiero na początku XIX wieku[20]. Kolejne zniszczenia spowodowała III wojna północna na początku XVIII wieku[20]. Okres zaborów_(cropped).jpg) Na mocy postanowień Kongresu Wiedeńskiego Inowrocław znalazł się w regencji bydgoskiej Wielkiego Księstwa Poznańskiego. W 1817 r. stał się siedzibą władz powiatowych. W połowie XIX w. miasto zaczęło się ponownie rozwijać. Powstało wiele obiektów: drukarnia (1840), szkoła średnia (1848), nowy szpital dla miasta i powiatu (1870), kopalnia i warzelnia soli, rozpoczęto budowę węzła kolejowego (od 1872) i dzielnicy uzdrowiskowej (od 1875), rozpoczęły działalność: fabryka maszyn rolniczych i fabryka sody (1882), gazownia (1902), wodociągi (1904), elektrownia (1908), linia tramwajowa (istniejąca w latach 1912–1962). W wyniku eksploatacji przemysłowej złóż soli kamiennej, znajdujących się pod miastem, od roku 1907 zaczęły się tworzyć zapadliska, które wpłynęły na zahamowanie rozwoju gospodarczego[22]. Okres zaboru pruskiego to czas wzrastającej germanizacji. Mieszkańcy miasta aktywnie brali udział w zrywach narodowych (insurekcja kościuszkowska, powstania listopadowe i styczniowe). Dwudziestolecie międzywojenneInowrocław powrócił do Polski w roku 1919; wyzwolony został 6 stycznia[8]. Na czele powstańców wielkopolskich przejmujących kontrolę nad miastem stał kpt. Paweł Cyms. Okres dwudziestolecia międzywojennego to czas zmagania się z trudną ogólną sytuacją gospodarczą w kraju, co w Inowrocławiu przekładało się między innymi na bardzo wysokie bezrobocie. Liczne były wystąpienia robotników i bezrobotnych. W 1926 policja krwawo rozgoniła demonstrację robotniczą. W latach 30. dochodziło do publicznych głodówek bezrobotnych. W 1930 r. głodowało m.in. 20 bezrobotnych powstańców. W okresie międzywojennym miejscowość była bastionem wpływów Polskiej Partii Socjalistycznej (w 1927 i 1938 roku partia wygrała wybory samorządowe w mieście)[23]. Mimo trudności gospodarczo-społecznych miasto się rozwijało. Uruchomiono Hutę Szkła Gospodarczego „Irena” i szyb Kopalni Soli przy ul. Poznańskiej (1924), zakończono budowę Zakładu Przyrodoleczniczego w uzdrowisku (1927), rozpoczęto budowę lotniska (1930) ukończoną po trzech latach. W 1933 w mieście powołano filię Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie. II wojna światowa  W dniach 5–7 września 1939 roku oddziały polskiej 26 Dywizji Piechoty pod dowództwem płk. Adama Brzechwy-Ajdukiewicza stoczyły w rejonie miasta bój z jednostkami niemieckiej 4 Armii[24]. 8 września 1939 z wojskami niemieckimi walkę prowadzili już sami mieszkańcy Inowrocławia, którym postawiono w 1984 roku pomnik na wschodnim krańcu Skweru Obrońców Inowrocławia. Pierwsze dni okupacji hitlerowskiej to masowe aresztowania i egzekucje mieszkańców, spośród których największy rozgłos zdobyła sobie tzw. „Krwawa niedziela” (noc z 22 na 23 października 1939 r.) dokonana w ramach Intelligenzaktion. Na początku wojny Niemcy przeprowadzili masowe wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej. W nocy 30 listopada 1939 r. Niemcy wypędzili z miasta ponad 1000 polskich rodzin. W latach 1940–1945 istniał tutaj obóz przesiedleńczy, przez który przeszło ok. 10 000 Polaków, kilkuset z nich zamordowano. W dzielnicy Mątwy znajdował się obóz dla jeńców wojennych z ZSRR, Francji i Anglii. Zginęło ich tutaj około 900. Inowrocław został zdobyty 21 stycznia 1945 przez oddziały 12 Korpusu Pancernego Gwardii dowodzonego przez generała majora N. Tieliakowa przy współudziale 34 Brygady Piechoty Zmotoryzowanej (później otrzymała miano „inowrocławskiej”) wchodzące w skład 1 Frontu Białoruskiego[25]. Ostatni nalot niemiecki odbył się jednak jeszcze 4 kwietnia 1945 – pojedynczy samolot zrzucił 4 bomby odłamkowe i ostrzelał podróżnych na peronach dworca kolejowego w Inowrocławiu. Okres powojennyNa podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 105 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Inowrocławiu[26]. Na terenie miasta (Mątwy), zaraz po zakończeniu działań wojennych, funkcjonował obóz specjalny NKWD[27]. W latach 1950–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego. Powiat inowrocławski przywrócono 1 stycznia 1999. W 2009 roku papież Benedykt XVI ogłosił Świętą Królową Jadwigę patronką miasta Inowrocławia. W 1987 r. w Inowrocławiu zmarła mieszkająca tu od 1981 r. poetka romska Papusza – Bronisława Wajs. Mieszkańcami gminy Inowrocław byli polscy patrioci: Roman Bartoszcze (przywódca polskiego ruchu ludowego przełomu XX/XXI wieku), Piotr Bartoszcze (zamordowany przez reżim komunistyczny z 7 na 8 lutego 1984), Michał Bartoszcze (ludowiec, brutalnie pobity w trakcie wydarzeń bydgoskich). Wszyscy spoczywają na cmentarzu w Inowrocławiu. Pielęgnowaniem tradycji i krzewieniem wiedzy o mieście zajmuje się Towarzystwo Miłośników Miasta Inowrocławia[28]. Dzielnice i osiedlaŹródło[29]: Podział oficjalny
Podział nieoficjalny
 Osiedle Rąbin – największe osiedle mieszkaniowe Inowrocławia, położone w południowej jego części.
Struktura powierzchniWedług danych z 2002[30] Inowrocław ma powierzchnię 30,42 km², w tym:
Miasto stanowi 2,48% powierzchni powiatu. DemografiaWedług danych z 31 grudnia 2019 roku Inowrocław był piątym pod względem liczby ludności miastem w województwie kujawsko-pomorskim (za Bydgoszczą, Toruniem, Włocławkiem i Grudziądzem), licząc 72 561 mieszkańców[31]. Dane z NSP na 31 grudnia 2021 wskazują na spadek do 69 576[32]. Największą populację Inowrocław odnotował w 1997 – według danych GUS wynosiła ona 79 571 osób[33]. W latach 2004–2020 był najszybciej wyludniającym się miastem powiatowym województwa kujawsko-pomorskiego (40. w Polsce)[34]. Struktura ludności miasta wg płci 31 grudnia 2022 r.[3]
ZabytkiWykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A), prowadzonego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, według stanu na 30 września 2024 r., odnotowuje na terenie miasta: [36] Zabytkowe obiekty sakralne
Ponadto do gminnej ewidencji zabytków został wpisany w 1928 r. Neoklasycystyczny kościół garnizonowy św. Barbary i św. Maurycego z 1927–1928 r.[37]
Inne zabytki
Pomniki
AdministracjaInowrocław pełni funkcję regionalnego (dla kilku okolicznych powiatów) ośrodka administracji centralnej, samorządowej i wojskowej. Administracja centralnaW Inowrocławiu swoje wydziały lub filie dla regionu Kujaw Zachodnich ma wiele instytucji szczebla centralnego. Należą do nich m.in.: Główny Urząd Statystyczny, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Sądownictwo Swoją siedzibę ma tu Sąd Rejonowy. Obejmuje swoim zasięgiem miasto Inowrocław oraz 7 gmin, w tym 3 miejskie, zamieszkałe przez 122 tys. obywateli polskich. Mieści się tu też Prokuratura Rejonowa. Administracja samorządowaInowrocław ma status gminy miejskiej, jednak od kilku lat walczy o nadanie tytułu miasta na prawach powiatu. Na czele władz samorządowych stoi Prezydent Miasta Inowrocławia – Arkadiusz Sebastian Fajok, który jest organem wykonawczym. Prezydent ma dwóch zastępców. Organem uchwałodawczym jest Rada Miejska. Przewodniczącym Rady Miejskiej jest Tomasz Marcinkowski, Wiceprzewodniczącymi Rady Miejskiej są: Maria Żukowska, Rafał Lewandowski, Jacek Tarczewski[39]. Inowrocław jest też siedzibą starostwa. Miasta PartnerskieInowrocław prowadzi również współpracę międzynarodową i ma miasta partnerskie. Jednym z nich od 1989 roku jest Bad Oeynhausen w Niemczech[40]. Administracja wojskowaW mieście siedzibę ma Wojskowa Komenda Uzupełnień, która swoim zasięgiem obejmuje miasto Inowrocław oraz powiaty: inowrocławski, żniński i mogileński. Garnizon Inowrocław Miasto jest dużym ośrodkiem wojskowym. W skład garnizonu wchodzi Wojskowy Port Lotniczy (stacjonują tu śmigłowce bojowe), brygada lotnictwa oraz pułk inżynieryjny. W przeciwieństwie do innych garnizonów w kraju, ten inowrocławski ciągle się rozrasta. Rozwój wojska w mieście doprowadził do tego, że obecnie budowane są (na potrzeby żołnierzy) bloki na Osiedlu Rąbin. W skład Garnizonu Inowrocław wchodzą:
Uzdrowisko Inowrocław Inowrocław znany jest jako miejscowość uzdrowiskowa. Tradycje warzenia soli sięgają na tych terenach czasów średniowiecza. Współcześnie posiada warte zwiedzenia miejsca, zgrupowane w jednym kompleksie, położonym blisko centrum, w zachodniej części miasta:
Tężnie solankowe .jpg) Widok od zewnątrz  Tężnia zimą .JPG) Widok z tarasu Ochrona środowiskaW 2016 roku Inowrocław okazał się najlepszy pod względem czystości powietrza spośród wszystkich 153 polskich miast ujętych w badaniu WHO (World Health Organization/ Światowa Organizacja Zdrowia). Biorąc pod uwagę stężenie rakotwórczego pyłu zawierającego PM2,5 miasto zostało uznane jedynym miastem o najczystszym powietrzu[42]. Według „World air quality report” z 2020 r. zajmuje 89 miejsce wśród polskich miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem[43]. Rozbieżność w powyższych klasyfikacjach wiąże się z umiejscowieniem jedynej oficjalnej stacji badającej jakość powietrza w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, należącej do Inspekcji Ochrony Środowiska, w Parku Solankowym. Wyniki jej pomiarów nie są reprezentatywne dla całego miasta. Pomiary dokonywane przez prywatne czujniki powietrza, rozmieszczone w różnych dzielnicach Inowrocławia, wskazują, że w niektórych miejscach w mroźne, bezwietrzne dni odnotowuje się przekroczenia norm dla pyłów PM10 i PM2,5 o ponad 1000 procent[41]. Problem zanieczyszczonego powietrza, zagrażającego zdrowiu mieszkańców i kuracjuszy, potwierdził raport Najwyższej Izby Kontroli w 2024 r.[44] Kultura   Inowrocław pełni funkcję ponadregionalnego ośrodka kultury. Odbywają się tu cykliczne imprezy o zasięgu krajowym i regionalnym, m.in.: Ogólnopolski Przegląd Młodzieżowych Orkiestr Dętych, Ino-Rock Festival, #KochamiRozumiem[45], Arlekinada (Ogólnopolski Festiwal Małych Form Teatralnych), Przegląd Chórów Województwa Kujawsko-Pomorskiego „Wiosna w Solankach”[46], Kujawski Festiwal Pieśni Ludowej[47], Wojewódzki Konkurs Krasomówczy "Tu jestem"[48]. W mieście działa Stowarzyszenie Dom Artysty[49]. Najważniejsze instytucje kultury w mieście (w porządku alfabetycznym):
Baza noclegowaInowrocław jako miasto uzdrowiskowe ma dobrze rozwiniętą bazę noclegową. Znajdują się tu hotele świadczące usługi o wysokiej jakości. W Inowrocławiu znajdziemy następujące hotele:
Poza tym można zarezerwować miejsca w „Solanki” Uzdrowisko Inowrocław, czy w sanatorium „Energetyk”, „Modrzew”, „Oaza”, „Przy Tężni” oraz w licznych pensjonatach. TurystykaWizytówką miasta jest uzdrowiskowy 85-hektarowy Park Solankowy. Znajdują się w nim kolorowe dywany kwiatowe, na które wysadza się rocznie ponad 110 tysięcy sadzonek kwiatów. W zachodniej części parku znajduje się tężnia solankowa, jeden z trzech tego typu w Polsce obiektów lecznictwa zdrojowego, mająca kształt dwóch połączonych wieloboków. Od 1 sierpnia 2011 r. do każdej z najważniejszych atrakcji Inowrocławia prowadzi figura średniowiecznego żaka (5 figur), która w swojej postaci ma przypominać o czasach świetności miasta. Wykonane są z brązu, w wysokości ponad metr, przedstawione w ruchu. Autorem rzeźb jest Wojciech Mendzelewski z pracowni PRO-ART z Lublina. Z Inowrocławiem związani są: Jan Kasprowicz, Stanisław Przybyszewski, Stanisław Szenic, Maria Konopnicka, gen. Władysław Sikorski, Stefan Starzyński, Józef Unrug oraz Janusz Kusociński, Roman Bartoszcze, Piotr Bartoszcze, Michał Bartoszcze. Związki wyznaniowe_1.jpg) Na terenie Inowrocławia działalność prowadzą następujące związki wyznaniowe:
Gospodarka   Inowrocław jest jednym z ważniejszych ośrodków gospodarczych w województwie kujawsko-pomorskim. Rozwinięty jest przemysł chemiczny, maszynowy, metalowy, poligraficzny i spożywczy. Do największych zakładów na terenie miasta należą:
W latach 1928–1986 w mieście funkcjonowała Kopalnia Soli „Solno”, która została zlikwidowana w 1986 roku ze względu na zagrożenie wodne. Huta Szkła Gospodarczego „Irena” zaprzestała produkcji, a jej budynki od roku 2023 są wyburzane[66]. W południowej części miasta znajduje się wielki zespół osadników Inowrocławskich Zakładów Chemicznych Soda Mątwy, tzw. „Białe morze”. Z innych przedsiębiorstw wyróżnić można: Mostodrog, Drogi i Mosty, HT Tioplast Polska, Druk-Intro, Filar, Lematit, Joaga, Modina, Barbara Luijcx. Rozwinięty jest sektor handlu i usług. W mieście swe siedziby ma wiele oddziałów banków, towarzystw ubezpieczeniowych, firm leasingowych i doradczych, funkcjonują liczne ośrodki handlu detalicznego i hurtowego, punkty usługowe, serwisy, istnieje kilkanaście stacji benzynowych i hipermarketów. 8 maja 2013 otwarto największe centrum handlowe w Inowrocławiu – Galerię Solną[67]. Wybudowano tu Regionalną Instalację Przetwarzania Odpadów Komunalnych, która produkuje, między innymi, tzw. paliwo elektryczne[68]. Transport  Transport drogowyW Inowrocławiu krzyżują się też drogi krajowe i wojewódzkie:
W sąsiednich Tupadłach znajduje się węzeł drogi DK25 z drogą wojewódzką nr 412 Tupadły – Kruszwica. 17 lipca 2017 oddano do użytku liczący prawie 19 km wschodni odcinek obwodnicy miasta, zbudowany w l. 2014-2017[69]. 30 października 2019 otwarto 5-kilometrowy odcinek północny, łączący węzeł w Latkowie z węzłem w Sławęcinku, położony na drodze krajowej nr 25. Umowa na realizację tego odcinka została podpisana z konsorcjum firm Kobylarnia i Mirbud w 2017 i opiewała na ponad 94 mln zł[70]. Transport kolejowyPoczątki kolei żelaznych w Inowrocławiu sięgają II połowy XIX wieku. 26 maja 1872 otwarto 45,4 km 2-torową linię kolejową Inowrocław-Bydgoszcz Główna[71]. 15 sierpnia 1873 zakończono 2-letnią budowę i uruchomiono 366,4 km częściowo 2-torową linię kolejową Poznań Wschód – Inowrocław – Korsze. W marcu 1933 uruchomiono 156,1 km 1-torową linię Zduńska Wola Karsznice – Inowrocław. W II połowie XX w. sukcesywnie elektryfikowano najważniejsze linie kolejowe przebiegające przez Inowrocław. W latach 1965–1974 zelektryfikowano całą 492 km 2-torową linię kolejową Chorzów Batory-Inowrocław-Tczew. W latach 1976–1990 zelektryfikowano całą linię kolejową Poznań Wschód – Inowrocław – Korsze. Obecnie Inowrocław jest ważnym węzłem kolejowym o znaczeniu ogólnokrajowym. Leży na szlaku łączącym północ kraju z południem. Przez Bydgoszcz i Toruń łączy bowiem Gdańsk, Gdynię i Olsztyn ze wszystkimi dużymi miastami na południu. Największe znaczenie towarowe ma zelektryfikowana magistrala węglowa łącząca Gdynię z Chorzowem, poprzez to z innymi miastami konurbacji katowickiej. Od grudnia 2013 r. z Inowrocławia do Gdańska najszybsze pociągi docierają w ciągu około 2 godzin, a z Inowrocławia do Poznania w około godzinę. Na dworcu głównym w Inowrocławiu zatrzymują się wszystkie pociągi pasażerskie. Linie kolejowe w Inowrocławiu:
Komunikacja miejska Komunikacja Miejska w Inowrocławiu jest prekursorem rozwiązań proekologicznych dla transportu publicznego. W ostatnich latach MPK sp. z o.o. wspólnie z Miastem Inowrocław zrealizowało kilka dużych projektów, w ramach których zakupiono 28 nowoczesnych autobusów. Spółka obsługuje 9 linii w mieście i była pierwszym miastem w Polsce z taborem składającym się w 100% z pojazdów nisko i zero emisyjnych. Na terenie znajduje się 4 pantografy służące do szybkiego ładowania autobusów elektrycznych, pasażerowie mogą korzystać z biletomatów, nowych wiat przystankowych oraz tablic wyposażonych w elektroniczny system informacji pasażerskiej. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne sp. z o.o. w Inowrocławiu zajęło 8 miejsce w Ogólnopolskim Rankingu Najlepszych Przedsiębiorstw Komunikacji Miejskiej[72][73]. Dawniej, w latach 1912–1962 w Inowrocławiu kursowały tramwaje. Jeden tramwaj, taki jaki kursował w mieście (typ Konstal N) na pamiątkę został jako pomnik ustawiony przy wylocie ul. św. Ducha na Rynku. Komunikacja autobusowaGłówny dworzec autobusowy znajdował się przy placu Kasprowicza w centrum miasta, niedaleko uzdrowiska i dworca kolejowego; w 2020 jego budynek został wyburzony[74]. Transport autobusowy poza miasto do innych miejscowości zapewniają takie firmy jak:
Transport lotniczyW mieście znajduje się Lotnisko Inowrocław miejscowego Aeroklubu Kujawskiego. W 2012 przy ul. Poznańskiej otwarto sanitarne lądowisko. BezpieczeństwoInowrocław jest bardzo dużym miastem, dlatego na terenie miasta działają odpowiednie służby, których celem jest zachowanie porządku i bezpieczeństwa. Z wielu możemy tu wyróżnić najważniejsze:
Szpital Wielospecjalistyczny im. dr. Ludwika Błażka w Inowrocławiu Jeden z największych szpitali w województwie kujawsko-pomorskim. Mieści się w 6-piętrowym budynku przy ulicy Poznańskiej w samym centrum miasta. Placówka jest klasyfikowana w rankingu gazety „Rzeczpospolita” jako 3 najlepszy szpital w województwie i 23 najlepszy szpital w kraju (na ok. 350 placówek). Znajdują się tu następujące oddziały: anestezjologii i intensywnej terapii, chirurgii urazowej i ortopedii, dziecięcy, kardiologiczny, oddział intensywnego nadzoru kardiologicznego, pracownia hemodynamiki, laryngologiczny, neurologiczny, oddział udarowy, noworodkowy, dwa oddziały chirurgiczne, oddział ratunkowy i izba przyjęć, okulistyczny, opieki paliatywnej, położniczo – ginekologiczny, urologii i onkologii urologicznej, dwa oddziały wewnętrzne[75]. Znajduje się tu 27 poradni[76]. Patronem szpitala jest doktor Ludwik Błażek. Był to wybitny chirurg, wieloletni ordynator oddziału chirurgii, a także dyrektor tutejszego szpitala. Przy szpitalu, od strony zachodniej, znajduje się Skwer PCK, gdzie w 2019 roku postawiono pomnik z okazji 100-lecia PCK.[77] Oświata
Od 2007 roku przy WSG w Inowrocławiu funkcjonuje Uniwersytet Trzeciego Wieku.
MediaW Inowrocławiu mają siedzibę media o znaczeniu ponadregionalnym. Istnieją 3 stacje radiowe, kilka redakcji gazet i serwisów internetowych.
Sport Miasto Inowrocław posiada kilkanaście obiektów sportowych. Najnowocześniejszym z nich jest Stadion Miejski im. Inowrocławskich Olimpijczyków (piłkarsko-lekkoatletyczny), mniej reprezentacyjnym obiektem sportowym o przestarzałej infrastrukturze jest Stadion Miejski nr 2 w Inowrocławiu (piłkarski), oprócz nich w mieście jest wybudowana hala widowiskowo-sportowa, baseny, korty tenisowe, park linowy, ścianka wspinaczkowa, 6 orlików, skatepark oraz sezonowe lodowiska.
Nazwa miastaNajstarszą znaną nazwą miasta jest Novus Wladislaw; nawiązującą do imienia Władysław. Z czasem oficjalna nazwa miasta uzyskała brzmienie Juniwladislavia, a z niej w czasach Rzeczypospolitej Szlacheckiej wykształciły się spolszczone wersje: najpierw Iuniwłocław, a później Inowłocław. W latach 1904–1920 i podczas okupacji niemieckiej Hohensalza, czasami też Jungbreslau, Jungleslau)[87]. Ludzie związani z InowrocławiemSąsiednie gminyOdznaczenia
Zobacz też
Uwagi
Przypisy
BibliografiaPrzewodniki turystyczne
Linki zewnętrzne
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
_9.jpg)
_2.jpg)
.jpg)
