|
Juliusz Grużewski
Juliusz Teodor Grużewski, także Julian Grużewski lub Gruszewski (ur. 8 lutego 1809 w Kielmach, zm. 3 listopada 1865 w Paryżu) – obywatel ziemski na Żmudzi, oficer powstania listopadowego (kapitan kawalerii), następnie emigrant. Urodził się 8 lutego 1808 roku w Kielmach[1][2] w rodzinie kalwińskiej jako syn generała wojsk polskich Jakuba Grużewskiego (1756–1829) i jego żony Doroty z domu Osten-Sacken[3]. Był bliźniakiem Jarosława, podporucznika 1. pułku krakusów[2]. Kształcony był przez guwernerów. Po śmierci ojca w zajmował się rodzinnym majątkiem[1]. Po wybuchu powstania listopadowego, nie czekając na dotarcie wojsk polskich na Litwę[1][4], zebrał 450 ochotników[1][2], głównie kosynierów[1]. 23 marca 1831 r. zdobył z nimi rosyjski garnizon w Rosienach[2][5] rozpoczynając powstanie na Żmudzi[5]. Wzywał do udziału w walkach[1][2], ogłosił utworzenie trzyosobowego Rządu Tymczasowego[1]. Po zorganizowaniu partyzantki w całym powiecie szawelskim[1] przekazał stanowisko naczelnika powstania Ezechielowi Staniewiczowi[1][2]. Pozostał jednocześnie dowódcą oddziału, z czasem finansując jego istnienie z własnego majątku[1]. Dobrowolnie[4] połączył swój oddział z korpusem Antoniego Giełguda[1][2][4], który przybył na Litwę 6 czerwca[1]. Odsłaniał jego odwrót spod Wilna. Wraz z oddziałem 13 lipca[2] przedostał się na teren Prus[2][4]. 4 października odznaczony został Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (nr 3679)[2][6]. Był internowany w Packemonen i Langallen[2]. W grudniu 1831 r.[2] udał się na emigrację do Francji[1][2], gdzie współzałożył Towarzystwo Litewskie i Ziem Ruskich. W kolejnym roku został członkiem Komitetu Narodowego Polskiego[2]. W 1833 r. przeniósł się do Szwajcarii[1]. W Genewie w 1845 r.[2] wszedł do spółki z Franciszkiem Czapkiem, zajmując się handlem zegarkami[1][2]. W tym mieście nawiązał znajomość m.in. z rodziną młodej Marii Wodzińskiej oraz bywającym u niej Juliuszem Słowackim. Wraz z Marią, jej matką Teresą Wodzińską, siostrą Józefą, trzema braćmi (Antonim, Feliksem i Kazimierzem), guwernantką obu panien oraz Słowackim wziął udział w sierpniu 1834 r. w długiej, okrężnej wycieczce w Alpy. Zwiedził wówczas m.in. kopalnie soli w Bex, Wielką Przełęcz Świętego Bernarda, po czym przez przełęcz Gemmi dotarł na stronę berneńską, nad jeziora Thun i Brienz. Zobaczył wodospady Giessbach i Staubbach oraz dolinę Grindelwaldu. Wszedł na Faulhorn i Rigi, odwiedził też kaplicę Wilhelma Tella nad jeziorem Urner[7]. Podczas powstania styczniowego mianowany został agentem Rządu Narodowego w Szwajcarii[1][2], organizował zakupy i transporty broni. Po upadku powstania działał w Komitecie Szwajcarsko-Polskim pomagającym kolejnym emigrantom. Zmarł nagle[1] 3 listopada 1865 r. w Paryżu[1][2][4]. Pochowany został na tamtejszym Cmentarzu Montmartre w polskim grobie (kw. 8, rz. 2[8])[1][2]. Zobacz teżPrzypisy
Information related to Juliusz Grużewski |
||||||||||||
.jpg)
