|
Rządzący państwami w 1895
Wydarzenia w Polsce
Wydarzenia na świecie
- 5 stycznia – w Paryżu odbyła się publiczna degradacja kapitana Alfreda Dreyfusa, niesłusznie skazanego za zdradę państwa na dożywocie.
- 12 stycznia – powstała brytyjska organizacja National Trust, zajmująca się ochroną zabytków i przyrody.
- 13-14 stycznia – I wojna włosko-abisyńska: zwycięstwo wojsk włoskich w bitwie pod Coatit.
- 14 stycznia – Dezső Bánffy został premierem Węgier.
- 15 stycznia:
- 17 stycznia – Félix François Faure został prezydentem Francji.
- 23 stycznia – norweski naukowiec Carsten Borchgrevink jako pierwszy człowiek wylądował na Antarktydzie.
- 26 stycznia – wojna chińsko-japońska: początek oblężenia Weihaiwei przez Japończyków
- 30 stycznia – niemiecki statek pasażerski SS „Elbe” zatonął na Morzu Północnym po zderzeniu z brytyjskim parowcem „Crathie”; zginęło ponad 300 osób, uratowano 20.
- 2 lutego – wojna chińsko-japońska: wojska japońskie zdobyły Weihai.
- 9 lutego – w Holyoke (Massachusetts) odbył się pierwszy mecz siatkówki, gry wymyślonej przez Williama G. Morgana, nauczyciela wychowania fizycznego w miejscowej szkole YMCA.
- 11 lutego – w Braemar zanotowano najniższą w historii Wielkiej Brytanii temperaturę (–27,2 °C).
- 13 lutego – bracia Auguste Lumiere i Louis Lumiere złożyli patent na kinematograf.
- 14 lutego – premiera w londyńskim St. James’s Theatre komedii Oscara Wilde’a Bądźmy poważni na serio (ang. The Importance of Being Earnest).
- 16 lutego – wojna chińsko-japońska: koniec oblężenia Weihaiwei, kapitulacja chińskich obrońców
- 22 lutego – Ottomar Anschütz, wynalazca tachyskopu (szybkowidza), odpłatnie zaprezentował w Berlinie 40 historyjek obrazkowych (300 widzów).
- 4 marca – wojna chińsko-japońska: zwycięstwo wojsk japońskich w bitwie pod Niuzhuang.
- 6 marca – wojna chińsko-japońska: zwycięstwo wojsk japońskich w bitwie pod Yingkou.
- 16 marca:
- 21 marca – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (402) Chloë.
- 22 marca – pierwszy pokaz filmu braci Lumiere w Paryżu. Pokazano na nim film Wyjście robotników z fabryki Lumière w Lyonie zrealizowany zaledwie 3 dni wcześniej.
- 23 marca:
- 26 marca – wojna chińsko-japońska: wojska japońskie zdobyły Peskadory.
- 11 kwietnia – późniejszy bohater narodowy José Martí wylądował ze swym oddziałem zbrojnym na Kubie.
- 13 kwietnia – założono Muzeum Rosyjskie w Sankt Petersburgu.
- 17 kwietnia:
- 24 kwietnia – kanadyjski żeglarz Joshua Slocum wyruszył z Bostonu na rybackiej łodzi typu jol o nazwie „Spray” w pierwszy zakończony po 3 latach sukcesem samotny rejs dookoła świata.
- 27 kwietnia – około 200 osób zginęło w wyniku powodzi wywołanej runięciem tamy na sztucznym jeziorze Bouzey koło Épinal we francuskich Wogezach.
- 29 kwietnia – ukazała się pierwsza powieść Josepha Conrada Szaleństwo Almayera.
- 7 maja:
- 18 maja:
- francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (403) Cyane.
- we Włoszech rozegrano pierwsze zawody samochodowe na trasie Turyn-Asti-Turyn.
- 19 maja – poeta, pisarz, przywódca ruchu niepodległościowego i późniejszy kubański bohater narodowy José Martí zginął w walce z Hiszpanami w Dos Rios.
- 23 maja – proklamowano niepodległą Republikę Tajwanu.
- 25 maja:
- 29 maja – wojska japońskie wylądowały na Tajwanie, scedowanym przez Chiny na rzecz Japonii po przegranej wojnie w latach 1894–1895.
- 11 czerwca:
- 12 czerwca – kongres Towarzystwa Fotograficznego w Lyonie, podczas którego bracia Lumiere kręcili i natychmiast wywoływali różne krótkie filmy.
- 19 czerwca – w Cesarstwie Austriackim utworzono rząd Ericha von Kielmansegga.
- 20 czerwca:
- 21 czerwca – otwarto Kanał Cesarza Wilhelma (obecna nazwa Kanał Kiloński).
- 25 czerwca – w Wielkiej Brytanii utworzono trzeci rząd lorda Salisbury’ego.
- 25 lipca – w Sceaux pod Paryżem odbył się cichy i skromny ślub Marii Skłodowskiej z Pierre’em Curie.
- 27 sierpnia – uruchomiono komunikację tramwajową w Bratysławie.
- 31 sierpnia – Ferdinand von Zeppelin złożył patent na budowę sterowca sztywnego dużych rozmiarów (w 1898 początek budowy, zakończenie w VI 1900 – otrzymał oznaczenie LZ 1).
- 7 września:
- 12 września – w Porto uruchomiono komunikację tramwajową.
- 21 września – pierwszy międzynarodowy mecz lekkoatletyczny: London Athletic Club – New York Athletic Club (wszystkie 11 konkurencji wygrali Amerykanie). Bieg na dystansie 100 y wygrał B.Wefers (9,8 s.).
- 23 września – Francja: powstała Powszechna Konfederacja Pracy.
- 28 września – w holenderskim Grave założono zgromadzenie zakonne Misjonarze Świętej Rodziny.
- 30 września – Madagaskar stał się protektoratem Francji.
- 21 października – po 5 miesiącach istnienia Republika Tajwanu została zlikwidowana przez wojska japońskie.
- 22 października – doszło do katastrofy pociągu na dworcu Montparnasse w Paryżu.
- Listopad – w USA odbył się pierwszy wyścig samochodowy na kontynencie amerykańskim. 87,5 km trasę Chicago-Evanston, w trudnych zimowych warunkach, najszybciej (czas: 10 h 23 min) pokonał Amerykanin Ch. Dureya.
- 1 listopada:
- założenie pierwszego na świecie automobilklubu narodowego. Powstał Automobilklub Amerykański (American Motor League). 12 dni później założono Automobilklub Francji (Automobile Club de France) – główny organizator sportu samochodowego w Europie.
- bracia Max i Emil Skladanowscy przedstawili w berlińskim variete Wintergarten „żywe obrazy” za pomocą bioskopu (2 projektory i 2 kamery).
- 5 listopada – George B. Selden opatentował pierwszy amerykański samochód.
- 8 listopada – Wilhelm Röntgen rozpoczął obserwację promieniowania rentgenowskiego (promieni X).
- 11 listopada – włoski wynalazca Filoteo Alberini opatentował kinetograf.
- 27 listopada – Alfred Nobel spisał testament, w którym ustanowił nagrodę nazwaną później jego imieniem.
- 7 grudnia – rozpoczęła się abisyńsko-włoska bitwa pod Amba Alagi.
- 9 grudnia – francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę Aspasia.
- 15 grudnia:
- 28 grudnia:
Urodzili się
- 1 stycznia:
- 2 stycznia – Folke Bernadotte, szwedzki dyplomata (zm. 1948)
- 3 stycznia – Larry Crosby, amerykański publicysta, starszy brat Binga Crosby'ego (zm. 1975)
- 4 stycznia - Helena Jabłonowska, polska działaczka społeczna (zm. 1977)
- 9 stycznia – Kazimierz Kozan, polski oficer (zm. 1971)
- 20 stycznia - Franciszek Chyb, polski polityk, poseł, legionista, żołnierz ZWZ-AK (zm. 1978)
- 25 stycznia – Maria Daniela Jóźwik, polska nazaretanka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1943)
- 29 stycznia - Franciszek Jedwabski, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy poznański (zm. 1975)
- 31 stycznia – Stanisław Młodożeniec, polski poeta, współtwórca futuryzmu (zm. 1959)
- 2 lutego – Marian Kiedrzyński, polski oficer, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1975)
- 5 lutego – Romuald Sidorski, polski oficer, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1956)
- 6 lutego - Robert La Follette, amerykański polityk, senator ze stanu Wisconsin (zm. 1953)
- 10 lutego – Stanisław Bronikowski, polski taternik (zm. 1917)
- 11 lutego – Tadeusz Strzałka, polski oficer (zm. 1980)
- 12 lutego:
- 13 lutego – Ján Oružinský, słowacki taternik i alpinista (zm. 1961)
- 16 lutego – Franciszek Kuszel, rosyjski wojskowy narodowości białoruskiej (zm. 1968)
- 17 lutego – Ștefan Bârsănescu, rumuński pedagog, profesor (zm. 1984)
- 21 lutego – Henrik Dam, duński biochemik, fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1976)
- 23 lutego – Adolf Ulrych, polski oficer (zm. 1940)
- 28 lutego – Mikołaj Bunkerd Kitbamrung, duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1944)
- 3 marca - Artur Klar, polski malarz pochodzenia żydowskiego (zm. 1942)
- 8 marca - Agatha Grigorescu-Bacovia, rumuńska poetka (zm. 1981)
- 10 marca – Wanda Szczepańska, polska aktorka teatralna (zm. 1970)
- 12 marca – Zofia Hołub-Pacewiczowa, polska geografka i etnografka (zm. 1979)
- 13 marca – Roman Wilkosz, polski malarz, projektant, nauczyciel pedagog (zm. 1967)
- 17 marca - Andrzej Włast, polski poeta, librecista, autor tekstów piosenek (zm. 1942/43)
- 19 marca – Maksym Rylski (ukr. Максим Тадейович Рильський), ukraiński poeta, tłumacz, publicysta (zm. 1964)
- 20 marca:
- 26 marca – Julia Kotarbińska, polska ceramiczka i pedagog (zm. 1979)
- 28 marca - Józef Czekalski, polski geolog, geograf, kartograf, etnograf (zm. 1976)
- 29 marca – Ernst Jünger, niemiecki pisarz, wojskowy (zm. 1998)
- 1 kwietnia – Petrus Wernink, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1971)
- 4 kwietnia – George Fish, amerykański lekarz i sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1977)
- 5 kwietnia – Wincenty Gabryjelski, polski radny (zm. 1960)
- 7 kwietnia – Maksymilian Iksal, polski działacz niepodległościowy, powstaniec śląski (zm. 1981)
- 11 kwietnia - Juliusz Bieniek, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy katowicki (zm. 1978)
- 15 kwietnia – Elena Aiello, włoska zakonnica, mistyczka, błogosławiona katolicka (zm. 1961)
- 16 kwietnia:
- 17 kwietnia – Tadeusz Bocheński, polski poeta, muzykolog, filozof, pisarz i eseista (zm. 1962)
- 20 kwietnia – Jerzy Petersburski, polski kompozytor (zm. 1979)
- 26 kwietnia – Carl de la Sablière, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1979)
- 28 kwietnia - Anna Sołtan-Romerowa, polska malarka (zm. 1974)
- 30 kwietnia – Jan Korybski, kapitan Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. 1940)
- 6 maja – Rudolf Valentino, amerykański aktor filmowy pochodzenia włoskiego (zm. 1926)
- 9 maja:
- 11 maja:
- 15 maja:
- 17 maja – Feliks Horski, porucznik żandarmerii pilot Wojska Polskiego (zm. 1934)
- 19 maja – Stanisław Kopański, szef Sztabu Naczelnego Wodza, dowódca Brygady Strzelców Karpackich, inżynier, generał dywizji Wojska Polskiego (zm. 1976)
- 20 maja – Aarne Pekkalainen, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1958)
- 21 maja:
- 26 maja – Dorothea Lange, amerykańska fotografka (zm. 1965)
- 28 maja – Bronisław Pieracki, polski polityk, legionista, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego (zm. 1934)
- 29 maja – Jan Mazurkiewicz, oficer Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, sędzia, prokurator (zm. 1964)
- 1 czerwca – Tadeusz Bór-Komorowski, dowódca Armii Krajowej (zm. 1966)
- 10 czerwca:
- 11 czerwca:
- 12 czerwca:
- 16 czerwca:
- 18 czerwca – Wanda Modzelewska, polska ziemianka, etnografka, kostiumolożka Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze” (zm. 1973)
- 20 czerwca - Ana Kansky, słowacka chemiczka (zm. 1962)
- 23 czerwca – Gertruda Konatkowska, polska pianistka, współzałożycielka i profesor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu (zm. 1966)
- 24 czerwca:
- Jack Dempsey, amerykański mistrz świata w wadze ciężkiej w boksie zawodowym (zm. 1983)
- Jan Krzos, polski podoficer, kawaler Virtuti Militari (zm. 1931)
- 27 czerwca - Anna Banti, włoska historyk sztuki, pisarka, tłumaczka (zm. 1985)
- 8 lipca:
- 10 lipca – Carl Orff, niemiecki kompozytor i dyrygent (zm. 1982)
- 12 lipca – Jaromír Korčák, czeski geograf, demograf i statystyk (zm. 1989)
- 16 lipca – Władimir Almendinger, rosyjski wojskowy, działacz emigracyjny, publicysta i pisarz (zm. 1975)
- 22 lipca – Pawieł Suchoj (ros. Павел Осипович Сухой), radziecki konstruktor lotniczy (zm. 1975)
- 24 lipca:
- 27 lipca – Casimiro Florencio Granzow de la Cerda, hiszpański dyplomata, przedsiębiorca, publicysta pochodzenia polskiego (zm. 1968)
- 29 lipca:
- 31 lipca – André Derrien, francuski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1994)
- 1 sierpnia:
- 8 sierpnia – Jean Navarre, francuski lotnik okresu I wojny światowej; jako pierwszy uzyskał tytuł asa myśliwskiego (zm. 1919)
- 16 sierpnia:
- 25 sierpnia - Stanisław Sienkiewicz, polski podpułkownik dyplomowany piechoty (zm. 1939)
- 29 sierpnia – Jerzy Kirchmayer, polski generał (zm. 1959)
- 3 września – Erik Ørvig, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1949)
- 12 września:
- 16 września:
- 18 września – Digvijaysinhji (जाम साहिब दिग्विजयसिंहजी), indyjski arystokrata, maharadża, znany w Polsce dzięki hojnej pomocy udzielonej dzieciom polskim w okresie II wojny światowej (zm. 1966)
- 19 września – Barbara Giller, funkcjonariuszka Komunistycznej Partii Polski (zm. 1981)
- 20 września – Menachem Bader, izraelski polityk (zm. 1985)
- 22 września - Elmer Austin Benson, amerykański polityk, senator ze stanu Minnesota (zm. 1985)
- 25 września:
- 2 października – Groucho Marx, amerykański komik (zm. 1977)
- 3 października – Siergiej Jesienin, rosyjski poeta (zm. 1925)
- 4 października:
- 5 października – Tadeusz Szymczykiewicz, polski działacz niepodległościowy i oficer żandarmerii (zm. 1940)
- 6 października - Bruno Olbrycht, polski generał dywizji (zm. 1951)
- 7 października – Andrzej Solá Molist, hiszpański klaretyn, misjonarz, męczennik, błogosławiony (zm. 1927)
- 8 października – Juan Perón, argentyński dyktator (zm. 1974)
- 9 października – Félix Lasserre, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1965)
- 11 października - Stanisław Tołwiński, polski polityk, prezydent Warszawy (zm. 1969)
- 12 października – Janusz Konopnicki, podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1962)
- 13 października:
- 17 października – Andrzej Bieniek, polski ekonomista, żołnierz (zm. 1944)
- 18 października – Edmund Norwid-Kudło, polski kapitan pilot (zm. 1931)
- 19 października – Aleksander Willner, polski polityk, prezydent Sosnowca i Katowic (zm. 1956)
- 20 października – Franciszek Jóźwiak, pierwszy główny komendant MO (zm. 1966)
- 23 października – Stefan Luranc, chorąży Legionów Polskich (zm. 1916)
- 26 października – Władysław Kępa, polski oficer i działacz niepodległościowy (zm. 1940)
- 27 października – Helena Grażyńska, polska działaczka społeczna i niepodległościowa, instruktorka harcerska, harcmistrzyni (zm. 1972)
- 30 października – Maria Kuncewiczowa, polska pisarka (zm. 1989)
- 5 listopada - Stanisława Groblewska, polska tenisistka (zm. 1974)
- 9 listopada – Józef Kojder, polski oficer zawodowy, kawaler Virtuti Militari (zamordowany w Charkowie 1940)
- 14 listopada – Władysław Suracki, podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1939)
- 15 listopada:
- 16 listopada:
- 22 listopada - Czesław Bieżanko, polski entomolog (zm. 1986)
- 25 listopada – Ludvík Svoboda, czeski polityk i wojskowy, prezydent Czechosłowacji (zm. 1979)
- 26 listopada:
- 27 listopada - Anastas Mikojan, radziecki polityk, działacz komunistyczny, przewodniczący Rady Najwyższej ZSRR (zm. 1978)
- 30 listopada – Andrzej Przerwanek, sierżant Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. 1920)
- 2 grudnia:
- 3 grudnia:
- 4 grudnia – Feng Youlan, chiński filozof i historyk filozofii, autor bardzo wpływowej Historii filozofii chińskiej (zm. 1990)
- 5 grudnia – Carl Wentzel, niemiecki żeglarz, olimpijczyk
- 12 grudnia - Tomasz Sobkowiak, polski urzędnik państwowy, burmistrz Zielonej Góry
- 13 grudnia - Lucía Sánchez Saornil, hiszpańska pisarka, poetka, feministka, anarchistka (zm. 1970)
- 14 grudnia – Jerzy VI, król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (zm. 1952)
- 17 grudnia – Zozym Izquierdo Gil, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
- 21 grudnia - Kazimierz Kiełczewski, polski działacz komunistyczny, prezydent Radomia (zm. 1965)
- 25 grudnia – Stefan Rowecki (pseudonim „Grot”), generał, komendant główny Armii Krajowej (zm. 1944)
- 26 grudnia:
- 29 grudnia - Jerzy Hryniewski, polski polityk, premier RP na uchodźstwie (zm. 1978)
- 30 grudnia - Anna Kałygina, radziecka działaczka partyjna (zm. 1937)
Zmarli
Święta ruchome
Zobacz też
Information related to 1895 |
