|
Powiatowa Komenda Uzupełnień Szubin
Powiatowa Komenda Uzupełnień Szubin (PKU Szubin) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu okręgu[1].
Historia komendy
W 1921 roku na terenie Okręgu Korpusu Nr VIII została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Szubin. Okręg poborowy obejmował powiaty szubiński i żniński, które dotychczas były podporządkowane PKU Inowrocław oraz powiat wągrowiecki wyłączony z okręgu PKU Gniezno i powiat chodzieski wyłączony z okręgu PKU Bydgoszcz[2].
18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[1], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[3]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[4][5]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[6].
W kwietniu 1925 roku PKU Szubin nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr VIII i administrowała powiatami: szubińskim, chodzieskim, wągrowieckim i żnińskim[3].
Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[4]. W skład PKU Szubin wchodziły trzy referaty: I) referat administracji rezerw, II) referat poborowy i referat inwalidzki[4]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[7][8][9].
12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[10].
Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Szubin normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[11]
Dowódca Okręgu Korpusu Nr VIII gen. dyw. Leon Berbecki zarządził przeprowadzenie w dniu 30 listopada 1926 roku, w siedzibie PKU Szubin, dodatkowego zebrania kontrolnego szeregowych rezerwy (kat. A) i pospolitego ruszenia z bronią (kat. C) roczników 1891-1894 oraz 1898, zamieszkałych na terenie powiatu szubińskiego, którzy nie stawili się na zebrania w poprzednim terminie (od 15 października do 28 listopada)[12].
Z dniem 10 stycznia 1927 roku PKU Szubin została zlikwidowana. Powiaty szubiński i chodzieski zostały włączone do okręgu poborowego PKU Bydgoszcz, natomiast powiaty wągrowiecki i żniński do okręgu poborowego PKU Inowrocław[13][14]. 4 grudnia 1926 roku starosta szubiński Władysław Kutzner ogłosił przyłączenie powiatu „pod względem wojskowości” do PKU Bydgoszcz z dniem 1 stycznia 1927 roku oraz polecił podległym urzędom przesyłać do PKU Bydgoszcz informacje na temat zmian meldunkowych rezerwistów już z dniem 11 grudnia 1926 roku[15].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU Szubin, z uwzględnieniem najważniejszej zmiany organizacyjnej przeprowadzonej w 1926 roku.
| Komendanci PKU
|
| Stopień, imię i nazwisko
|
Okres pełnienia funkcji
|
Kolejne stanowisko (dalsze losy)
|
| ppłk kaw. Witold Walicki
|
do XII 1923[16][17]
|
Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK VIII
|
| mjr piech. Wilhelm Hörl
|
XII 1923[18] – IX 1926[19]
|
komendant PKU Inowrocław
|
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[20][21]
|
| I referent
|
urzędnik wojsk. X rangi Marian Sokulski
|
1923 – III 1924
|
II referent
|
| mjr piech. Jan Kulwieć
|
III[22] → IV 1924[23]
|
PKU Pszczyna
|
| kpt. kanc. Longin Bielawski
|
od V 1924[24]
|
|
| II referent
|
urzędnik wojsk. XI rangi Fryderyk Honzatko
|
1923 – III 1924[25]
|
II referent PKU Włocławek
|
| urzędnik wojsk. X rangi / por. kanc. Marian Sokulski
|
od III 1924[25]
|
|
| referent inwalidzki
|
por. piech. Józef Rusiecki
|
IV[26] – IX 1924[27]
|
59 pp
|
| por. piech. Konrad Kamieński
|
IX 1924[28] – IV 1925[29]
|
64 pp
|
| oficer instrukcyjny
|
por. piech. Jan Kabziński
|
od V 1923[30]
|
|
| oficer ewidencyjny na powiat szubiński
|
urzędnik wojsk. XI rangi / por. kanc. Eugeniusz Henzler
|
1923 – 1924
|
|
| oficer ewidencyjny na powiat wągrowiecki
|
urzędnik wojsk. XI rangi Alfred Gebel
|
25 V[31] – 19 VI 1923[32]
|
II referent PKU Starogard
|
| por. kanc. Stanisław Tyrała
|
od 19 VI 1923[33]
|
|
| por. kanc. Alfred Gebel
|
1924
|
|
| por. piech. Zygmunt Teodor Kazimierz Sterz
|
IV[34] – VI 1925[35]
|
64 pp
|
| oficer ewidencyjny na powiat żniński
|
por. kanc. Tadeusz Krok
|
IV[36] – V 1924[24]
|
PKU Wadowice
|
| por. piech. Bohdan Stanisław Tuszowski
|
IV[34] – VI 1925[37]
|
66 pp
|
| oficer ewidencyjny
|
urzędnik wojsk. XI rangi / chor. Wilhelm Drozdowicz[a]
|
1923 – 1925
|
|
| urzędnik wojsk. XI rangi Franciszek Baszyński
|
1924
|
|
| Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w 1926 roku[39]
|
| kierownik I referatu administracji rezerw
i zastępca komendanta
|
kpt. kanc. Marian Sokulski
|
II 1926 – 1 I 1927[40]
|
kierownik II referatu PKU Inowrocław
|
| kierownik II referatu poborowego
|
wakat
|
|
|
| referent
|
por. kanc. Alojzy Kucharski
|
II 1926 – XI 1926[41]
|
referent PKU Ciechanów
|
| referent inwalidzki
|
por. kanc. Stanisław Zwierzyński
|
od II 1926
|
|
Uwagi
- ↑ Urzędnik wojsk. XI rangi Wilhelm Drozdowicz (ur. 5 lipca 1889) z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowny chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 63 pp i poostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Szubin[38].
Przypisy
- ↑ a b Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
- ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
- ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
- ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Obwieszczenie. „Orędownik Urzędowy powiatu Szubińskiego”. 92, s. 3, 1926-11-17. Szubin.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 2 z 21 stycznia 1927 roku, poz. 15.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Ogłoszenie. „Orędownik Urzędowy powiatu Szubińskiego”. 97, s. 3, 1926-12-04. Szubin.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 76 z 12 grudnia 1923 roku, s. 714.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1480.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 77 z 16 grudnia 1923 roku, s. 724.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 24 września 1926 roku, s. 320.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1480, 1553, 1556–1558, 1567.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 276, 1350.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 9 marca 1924 roku, s. 109.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924 roku, s. 210.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 52 z 29 maja 1924 roku, s. 303.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 9 marca 1924 roku, s. 110.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 8 kwietnia 1924 roku, s. 192.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 93 z 12 września 1924 roku, s. 523.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 93 z 12 września 1924 roku, s. 522.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 2 kwietnia 1925 roku, s. 187.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 19 maja 1923 roku, s. 280.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 2 czerwca 1923 roku, s. 368.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 29 czerwca 1923 roku, s. 434.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 29 czerwca 1923 roku, s. 433.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 45 z 23 kwietnia 1925 roku, s. 218.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 61 z 6 czerwca 1925 roku, s. 307.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 19 kwietnia 1924 roku, s. 228.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 67 z 24 czerwca 1925 roku, s. 341.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 27 stycznia 1925 roku, s. 41.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 16.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 12 stycznia 1927 roku, s. 5.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 3 listopada 1926 roku, s. 394.
Bibliografia
Służba uzupełnień Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej |
