Komenda Rejonu Uzupełnień Kamionka Strumiłowa (KRU Kamionka Strumiłowa) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
Historia komendy
15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, na terenie Okręgu Korpusu Nr VI została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Kamionka Strumiłowa. Okręg poborowy PKU Kamionka Strumiłowa obejmował powiaty: brodzki, kamionecki i radziechowski, które zostały wyłączone z dotychczasowego okręgu poborowego PKU 52 pp w Złoczowie[2][3][4][5].
18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[6], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[5]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[7][8]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[9].
Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[7]. W skład PKU Kamionka Strumiłowa wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[7]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[10][11][12].
12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[13].
Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Kamionka Strumiłowa normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[14]
W marcu 1930 roku PKU Kamionka Strumiłowa nadal administrowała powiatami: brodzkim, kamioneckim i radziechowskim[15]. W grudniu tego roku PKU Kamionka Strumiłowa posiadała skład osobowy typ III[14].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[16].
11 listopada 1931 roku ogłoszono nadanie Krzyża Niepodległości chor. Józefowi Sąsiadzie z PKU Kamionka Strumiłowa[17][a].
Z dniem 1 grudnia 1934 roku minister spraw wojskowych wyłączył powiat brodzki z PKU Kamionka Strumiłowa i przyłączył do PKU Złoczów oraz wyłączył powiat sokalski z PKU Rawa Ruska i przyłączył do PKU Kamionka Strumiłowa, którą jednocześnie zaliczył do I typu składów osobowych PKU[18].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Kamionka Strumiłowa została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Kamionka Strumiłowa przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[19], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[20]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Kamionka Strumiłowa normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[21].
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: kamionecki, radziechowski i sokalski[1].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Kamionka Strumiłowa, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
Komendanci
mjr piech. Karol Rozdół (do IX 1922 → dowódca baonu w 7 pp Leg.[22])
płk tyt. gen. bryg. w stanie spocz. zatrz. czas. w służb. czyn.[b]Rudolf Tarnawski (10 IX 1922 – 1 VI 1923 → Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK V)
↑Pułkownik tytularny generał brygady w stanie spoczynku zatrzymany czasowo w służbie czynnej
↑Mjr piech. Jan I Kijowski ur. 11 czerwca 1886 we wsi Berechy Dolne, w ówczesnym powiecie liskim, Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Andrzeja i Katarzyny z Żukotyńskich. 19 kwietnia 1937 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[29].
↑Mjr piech. Jan Góralczyk ur. 2 czerwca 1893 w Babicy, w ówczesnym powiecie wadowickimKrólestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Piotra i Anny z Niciejów. W czasie I wojny światowej został wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii. Na stopień chorążego został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1915. Służył w 6. kompanii c. i k. pułku piechoty nr 20. Dostał się do niewoli rosyjskiej[35]. Był odznaczony Krzyżem Walecznych, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Niepodległości[36]. W czasie służby w c. i k. Armii otrzymał Srebrny Medal Waleczności 2. klasy.
↑Por. kanc. Władysław Wach (ur. 6 lutego 1886[57]).
↑Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[61].
↑Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
↑Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
↑Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
Henryk Moczyński: Służba poborowa. W: Dziesięciolecie Odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928. Henryk Stanisław Mościcki (red.) Włodzimierz Dzwonkowski (red.) Tadeusz Bałaban (red.). Warszawa: Tadeusz Złotnicki, 1928, s. 391–394.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
