Roman Knoll

Data i miejsce urodzenia	27 października 1888 Kijów, gubernia kijowska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	6 marca 1946 Katowice, Polska
Poseł RP w Turcji
Okres	od 25 czerwca 1924 do 24 marca 1926
Poprzednik	Władysław Günther-Schwarzburg (chargé d’affaires a.i.)
Następca	Karol Bader
Wiceminister spraw zagranicznych
Okres	od 13 maja 1926 do 20 grudnia 1926
Poprzednik	Kajetan Dzierżykraj-Morawski
Następca	Alfred Wysocki
Poseł RP we Włoszech
Okres	od 20 grudnia 1926 do 30 czerwca 1928
Poprzednik	Stanisław Kozicki
Następca	Stefan Przezdziecki
Poseł RP w Niemczech
Okres	od 1 lipca 1928 do 31 grudnia 1930
Poprzednik	Kazimierz Olszowski
Następca	Alfred Wysocki
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Roman Knoll (ur. 27 października 1888 w Kijowie, zm. 6 marca 1946 w Katowicach) – polski polityk i dyplomata, wolnomularz^[1], założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku^[2].

Ukończył studia na wydziale prawnym Uniwersytetu Kijowskiego. Od 1908 brał czynny udział w organizacjach niepodległościowych.

W marcu 1917 roku został członkiem Polskiego Komitetu Wykonawczego na Rusi^[3]. W 1918 urzędnik w przedstawicielstwie Rady Regencyjnej w Piotrogrodzie, od 1919 referent Wydziału Wschodniego w MSZ. W wojnie polsko-bolszewickiej 1920 walczył jako ochotnik. Podczas rokowań pokojowych z Rosją Sowiecką w Rydze pełnił funkcję sekretarza generalnego delegacji polskiej. Od 16 grudnia 1922 do 30 grudnia 1923 był kierownikiem poselstwa polskiego w RFSRR w Moskwie w randze Chargé d’affaires ad interim. 30 grudnia 1922 Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka stała się częścią utworzonego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Polska uznała powstanie ZSRR notą z 13 grudnia 1923. Roman Knoll był ostatnim przedstawicielem dyplomatycznym Polski przy rządzie Rosji Sowieckiej.

Od 25 czerwca 1924 poseł RP w Ankarze. W marcu 1926 powrócił do Polski, do centrali MSZ. Brał udział w przygotowaniach do przewrotu majowego. Po przewrocie majowym mianowany wiceministrem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych z datą 13 maja 1926. Pełnił następnie funkcję posła polskiego w Rzymie (1926–1928) i Berlinie (1928–1930).

W grudniu 1930 odwołany z placówki i przeniesiony w stan spoczynku. Faktyczną przyczyną jego zwolnienia był wygłoszony publicznie komentarz: „Najazd bandytów na dom wariatów”, jakim określił sytuację w resorcie po wejściu do kierownictwa MSZ Józefa Becka i Wiktora Drymmera. W 1936 współpracował z Frontem Morges.

Podczas II wojny światowej pełnił funkcję szefa Sekcji Spraw Zagranicznych Delegatury Rządu na Kraj (kryptonim „Moc”), którą sprawował do lutego 1945. W opinii Janusza Pajewskiego, znającego go osobiście, był obdarzony chyba najbardziej oryginalną, najbardziej błyskotliwą pamięcią.

Ożenił się z Anną Bagniewską (1909–1946).

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1926)^[4][5]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)^[6]
• Wielka Wstęga Orderu Korony Włoch (Włochy)^[5]
• Wielka Wstęga Orderu św. Sawy (Jugosławia)^[5]
• Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)^[5]

• Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 100.
• Bartoszewicz H., The Russian Period in the Diplomatic Career of Roman Knoll p. 1 [w:] Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej (Studies in the History of Russia and Central-Eastern Europe) 2004, z.39, s. 61–84.
• Bartoszewicz H., The Russian Period in the Diplomatic Career of Roman Knoll p. 2 [w:] Studia z Dziejów Rosji i Europy środkowo-Wschodniej 2005, z. 40, s. 63–81.
• Roman Knoll, Memoriał w sprawach ukraińskich, żydowskich i litewskich sporządzony w marcu 1940 w Warszawie dla rządu RP na uchodźstwie.

• Roman Knoll – dzieła w bibliotece Polona