ধুবুৰী জিলা
জিলা
(ওপৰৰ পৰা ঘড়ীৰ কাটাৰ দিশত) নেতাই ধুবুনীৰ ঘাট, ঐতিহাসিক পানবাৰী মছজিদ, ধুবুৰী নগৰৰ চিলাৰাইৰ প্ৰতিমূৰ্তি, শ্ৰী গুৰু তেগবাহাদুৰ চাহিৱ গুৰুদ্বাৰ, আৰু ভোলা নাথ মহাবিদ্যালয়
অসমৰ মানচিত্ৰত ধুবুৰী জিলাৰ অৱস্থান
ৰাজ্য	অসম
দেশ	ভাৰত
Seat	ধুবুৰী
কালি
• মুঠ	2,838 km2 (1,096 sq mi)
জনসংখ্যা  (2011)
• মুঠ	19,48,632
• ঘনত্ব	690/km2 (1,800/sq mi)

ধুবুৰী (ইংৰাজী: Dhubri) ভাৰতৰ অসম ৰাজ্যৰ এখন প্ৰশাসনিক জিলা জিলা সদৰ ধুবুৰী নগৰত অৱস্থিত। ইয়াৰ পৰা গুৱাহাটী মহানগৰলৈ দূৰত্ব ২৯০ কিঃমিঃ। ধুবুৰী পুৰণি গোৱালপাৰা জিলাৰো সদৰ আছিল, যিখন জিলা ১৮৭৬ চনতে ব্ৰিটিছ চৰকাৰে স্থাপন কৰিছিল। ১৯৮৩ চনত গোৱালপাৰা জিলাৰ বিভাজন ঘটাই ধুবুৰী জিলাৰ সৃষ্টি কৰা হয়। ধুবুৰী জিলা ভাৰতৰ মুচলন্ত সংখ্যাগৰিষ্ঠ জিলাসমূহৰ অন্যতম। জিলাখনত বাস কৰা মুচলন্ত লোকৰ সংখ্যা মুঠ জনসংখ্যাৰ প্ৰায় ৭৫ শতাংশ। ২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি নগাঁও জিলাৰ পিছতে ধুবুৰী জিলা অসমৰ দ্বিতীয় জনবহুল জিলা^[1]

ধুবুৰী নামটো চান্দ সদাগৰৰ আখ্যানৰ সৈতে জড়িত। সৰ্পৰ দেৱী মনসাৰ ভগ্নী নেতাই আছিল এজনী ধুবুনী। নেতাইৰ পৰামৰ্শ মতে কাম কৰি সতী বেউলাই তেওঁৰ স্বামী লক্ষ্মীন্দৰৰ জীৱন যমৰ হাতৰ পৰা ঘূৰাই আনিবলৈ সক্ষম হৈছিল। প্ৰবাদ আছে যে এই নেতাই ধুবুনীৰ কাপোৰ ধোৱা ঘাট আছিল বৰ্তমানৰ ধুবুৰী নগৰৰ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত। "নেতাই ধুবুনীৰ ঘাট"ত থকা এচটা প্ৰকাণ্ড শিলত হেনো নেতায়ে কাপোৰ ধুইছিল। এই ধুবুনী শব্দৰ পৰাই ধুবুৰী শব্দটোৰ উৎপত্তি হৈছে।

ইতিহাসৰ বিভিন্ন যুগত ধুবুৰী অঞ্চলত আক্ৰমণকাৰী, প্ৰব্ৰজনকাৰী আদি নানা ৰূপত বিভিন্ন জাতি-গোষ্ঠীৰ আগমন হৈছে। তাৰেই ফলস্বৰূপে এই অঞ্চলত এক সংমিশ্ৰিত সংস্কৃতিৰ বিকাশ হৈছে।

১৬৬৯ খৃষ্টাব্দত মোগল সম্ৰাট ঔৰংজেৱে অম্বৰৰাজ ৰাম সিংহক আহোম স্বৰ্গদেউ চক্ৰধ্বজ সিংহৰ বিৰুদ্ধে ৰণ কৰিবলৈ পঠিয়াইছিল। কিন্তু অসম আছিল এখন দুৰ্গম দেশ, যাক জয় কৰা সহজসাধ্য নাছিল। সেয়েহে ৰাম সিংহই শিখ গুৰু তেগ বাহাদুৰক তেওঁৰ সৈতে আহিবলৈ অনুৰোধ জনাইছিল। ১৬৬৯ খৃষ্টাব্দৰ ফ্ৰেব্ৰুৱাৰী মাহত ৰাম সিংহৰ সেনাবাহিনী অসম আহি পালেহি। ৰাম সিংহই ৰঙামাটিত শিৱিৰ পাতিলে আৰু শিখ গুৰুজনা ধুবুৰীতে ৰ'ল।

১৯৬৬ খ্ৰিষ্টাব্দৰ প্ৰথমভাগত কামৰূপত উপস্থিত হৈ গুৰু টেগ বাহাদুৰ ধুবুৰীত শিবিৰ পাতিছিল আৰু ৰজা ৰাম সিংহ তেওঁৰ সেনাবাহিনী লৈ ৰাঙ্গামাটি দূৰ্গত শিবিৰ স্থাপন কৰিছিল। যদিও ইম্পেৰিয়াল সেনাবাহিনী আত্মবিশ্বাসী আছিল কিন্তু এতিয়াও তেওঁলকৰ লগত পবিত্ৰ মানুহ অসমীয়াসকলৰ যাদু আৰু যাদুবিদ্যাৰ বেয়া প্ৰভাববোৰ ধ্বংস কৰিবলৈ সক্ষম হব নে নাই সেয়া এতিয়াও নিশ্চিত নহয়। কেৱল নদীৰ কাষত অসমীয়া ইম্পেৰিয়াল সেনাবাহিনীৰ উচ্চতৰ সংখ্যাৰ দ্বাৰা স্বীকৃত নাছিল কিন্তু তেওঁলোক আত্মবিশ্বাসী আছিল যে তেওঁলকক যাদু্কাৰীৰ অতিপ্ৰাকৃত শক্তি আক্ৰমণকাৰীসকলক উপশম কৰি দিব।

অসমীয়া মহিলা যাদুকাৰীসকল তেওঁলকৰ তান্ত্ৰিক পেৰাফাৰ্নালিয়া দি গুৰু টেগ বাহাদুৰৰ শিবিৰত নদীৰ পাৰত পোনে পোনে তেওঁলোকৰ শিবিৰত ধ্বংসৰ মন্ত্ৰবোৰ আবৃত্তি কৰিবলৈ লৈছিল। কিন্তু তেওঁলোকৰ সকলো ইন্দ্ৰজালিক প্ৰভাব গুৰুক ক্ষতি কৰিবলৈ ব্যৰ্থ হৈছিল। যাদুকাৰীসকলে যি কোনো মানুহক ধ্বংস কৰাৰ ক্ষমতা সম্পৰ্কত যথেষ্ট আত্মবিশ্বাসী আছিল। নদীৰ সিপাৰৰ পৰা তেওঁলোক এটা ২ ফুট দীৰ্ঘ শিল দলিয়াই পঠাইছিল, যিটো এখন ক্ষেপণাস্ত্ৰৰ নিচিনা আকাশত আহি গুৰুৰ শিবিৰৰ ওচৰৰ ভূমিত আঘাত কৰিছিল, যাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ প্ৰায় আধাখিনি মাটিত এমবেড কৰা আছিল। এইটো এতিয়াও একে অৱস্থানত দেখিবলৈ পোৱা যায়। ব্ৰিটিছসকলে যেতিয়া চহৰৰ মাজভাগত থকা শিলটো ভাঙি দিয়াৰ চেষ্টা কৰিছিল তেতিয়া এটা ঐতিহাসিক পিতলৰ টেবলেট স্থাপন কৰিছিল।

তেওঁলোকৰ শিলৰ ক্ষেপণাস্ত্ৰ যেতিয়া গুৰুক ক্ষতি কৰোঁতে বিফল হৈছিল, তেতিয়া যাদুকাৰী এটা গছ প্ৰসাৰণ কৰিলে, যিটো কোনোবাৰ কোনোধৰণৰ ক্ষতি নকৰিয়েই গুৰু শিবিৰৰ বৰ ওচৰত গৈ পৰিছইল। পিছত, গুৰু টেগ বাহাদুৰ ধনুটো হাতত তুলি লয় আৰু যাদুকাৰীৰ বেদীত কাৰচিহ্ন টনাৰ লগে লগে তেওঁলোকৰ সকলো যাদু আৰু যাদুবিদ্যা হঠাৎ শেষ হৈ গ’ল। যাদুকাৰীসকলে বুজি পাইছিল যে উচ্চতৰ শক্তি তেওঁলোকৰ ইন্দ্ৰজালিক শক্তিতকৈ সম্পূৰ্ণ বঞ্চিত কৰিছিল আৰু তেওঁলোকৰ ইচ্ছাশক্তিক অবৰুদ্ধ কৰিছে। ইয়াৰ পিছত তেওঁলোক নদী পাৰ হৈ গুৰুৰ শিবিৰলৈ গ’ল আৰু তেওঁক প্ৰহাৰ কৰাৰ বাবে ক্ষমা প্ৰাৰ্থনা কৰিলে। তেওঁলক তেওঁক কৈছিল যে তেওঁলক কেৱল বিদেশীসকলক দমন কৰিবৰ বাবে ৰণ কৰিছিল যিসকল তেওঁলকক দাস বনাবলৈ আহিছিল।

গুৰু টেগ বাহাদুৰ যাদুকাৰীসকলক আশা দিছিল যে তেখেত ৰজা ৰাম সিংহ আৰু আহোম ৰজাৰ মাজত শান্তি ওভতাই আনিবলৈ কাম কৰিব, যাৰ বাবে উভয় পক্ষই হৃদয় পৰিবৰ্তনৰ প্ৰয়োজন আছিল। ফলস্বৰূপ, তেখেত ৰজা ৰাম সিংহক শান্ত আলোচনাৰ মাধ্যমৰে তেওঁৰ শাসকসকলৰ উদ্দেশ্য অৰ্জন আৰু পৰামৰ্শ নিদি ৰণ নকৰাৰ পৰামৰ্শ দিছিল।

গুৰু টেগ বাহাদুৰৰ প্ৰচেষ্টাত যি শান্তি নিষ্পত্তি হৈছিল সেয়া মোগল আৰু আহোম সেনাবাহিনী উভয় গুৰু নানকৰ মাজাৰত সম্মিলিতভাবে শ্ৰদ্ধাৰে উৎযাপন হৈছিল। উভয় সেনাৰ সৈন্যসকলে তেওঁলকৰ ৰক্ষাকবজ লৈ ৰঙা মাটি দি ধবুৰীৰ শান্তিৰ থাপনা স্থাপন কৰিছিল। গুৰু টেগ বাহাদুৰৰ এটা সফল শান্তিৰ প্ৰচেষ্টাৰ এই স্থায়ী স্মৃতিস্তম্ভটো আজিও ধুবুৰীত থিয় দি আছে। গুৰুভাৰত দমদমা চাহেবৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা জনাবলৈ গোটেই ভাৰতৰ পৰা তীৰ্থযাত্ৰীসকলে ধুবুৰীলৈ যায়। তেওঁলক দুটা সেনাবাহিনীৰ হিন্দু তথা মুছলমান সৈন্যসকলৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত শান্তিৰ থাপনা পৰিদৰ্শন কৰে।

তাত পাঁচপীৰ দৰগাহও আছে, পাঁচটা চুফী সন্তৰ মাজাৰ শৰীফ যিয়ে মগল জেনাৰেল ৰজা ৰাম সিংহৰ লগত মগোল যুদ্ধৰ সময়ত অসমৰ আহোম ৰেজিমৰ লগত যুদ্ধ কৰিছিল।

ধুবুৰী জিলাৰ মাটি কালি ২৮৩৮ বৰ্গ কিঃমিঃ।^[2] এই মাটি কালি ৰুচিয়াৰ Zemlya Georga প্ৰদেশৰ প্ৰায় সমান।^[3]

ধুবুৰী জিলা ৮৯.৪২- ৯০.১২ ডিগ্ৰী পূব দ্ৰাঘিমাংশ আৰু ২৬.২২- ২৫.২৮ ডিগ্ৰী উত্তৰ অক্ষাংশত অৱস্থিত। সমুদ্ৰ পৃষ্ঠৰ পৰা জিলাখনৰ উচ্চতা ৩০ মিটাৰ। জিলাখনৰ ভূভাগ সমভূমি প্ৰকৃতিৰ যদিও ঠায়ে ঠায়ে কিছুমান চাপৰ পাহাৰ দেখা যায়। টোকোৰাবন্ধা, দুধনাথ, চান্দৰ দিঙা, বৌকুমাৰী, চক্ৰশীল আদি এনে কেইখনমান পাহাৰ। ব্ৰহ্মপুত্ৰ নৈ জিলাখনৰ মাজেৰে বৈ গৈছে। চম্পাৱতী, গৌৰাং, গদাধৰ, গংগাধৰ, টিপকাই, সোণকোষ, শিলাই, জিঞ্জিৰাম ধুবুৰী জিলাৰ উপনৈ।

জিলাখনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আৰু আন্তঃৰাজ্যিক উভয় সীমান্তই চুই গৈছে।

• উত্তৰে - কোকৰাঝাৰ জিলা
• পূবে - গোৱালপাৰা জিলা, বঙাইগাঁও জিলা আৰু মেঘালয়
• দক্ষিণে - বাংলাদেশ আৰু মেঘালয়
• পশ্চিমে- পশ্চিম বংগ আৰু বাংলাদেশ

ঐতিহাসিক পাণবাৰী মছজিদ ধুবুৰীৰ পৰা ২৫ কিঃমিঃ পূবত পাণবাৰী আৰু ৰঙামাটিৰ ওচৰত, ১৩ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ দাঁতিত অৱস্থিত।^[4] এইটো মছজিদক অসমৰ আটাইতকৈ পুৰণি মছজিদ বুলি ভবা হয়। ইয়াক বংগৰ শাসক হুচেইন শ্বাহে ১৪৯৩- ১৫১৯ খৃষ্টাব্দৰ সময়চোৱাত নিৰ্মাণ কৰিছিল। মছজিদটোক ইচলামধৰ্মী মোগল সেনাসকলে প্ৰাৰ্থনা-গৃহৰূপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। মছজিদটোৰ সৈতে থকা ইদগাহ পথাৰ আৰু কুঁৱা এটাও উল্লিখিত সময়চোৱাতে সম্ভৱতঃ নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল।

পাণবাৰী "পাহাৰ", অসমত মুছলমানসকলৰ পবিত্ৰ স্থান হিচাপে পৰিচিত। সমৃদ্ধ উদ্ভিদৰ লগতে পাহাৰৰ প্ৰাকৃতিক সৌন্দৰ্যৰ গুৰুত্বেৰ লগতে ইয়াৰ অনন্য অৱস্থান আছে, ভাৰতৰ এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰ্যটন স্পট হোৱাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি ৰৈ আছে। জনশ্ৰুতি মতে, প্ৰায় ২০০ বছৰ আগত ইয়াৰ স্থানীয় মানুহে পাণবাৰী "পাহাৰ" নামৰ স্থানত এই ঘন গছ-গছনিৰ তলত এই মছজিদটো পাইছিল। তেওঁলক এই ঠাইটো পৰিষ্কাৰ কৰে আৰু তাত নামাজ পঢ়া আৰম্ভ কৰে। ‘ঈদ’-ৰ সময়ত এই মছজিদটো এখন বিশেষ ৰূপ পৰিধান কৰে। দেশৰ বিভিন্ন স্থানৰ পৰা হেজাৰ হেজাৰ মানুহ এই মছজিদলৈ যায়। কেৱল ভাৰতৰ পৰা নহয়, ইংলেণ্ড আৰু জাপানৰ মানুহেও এই ঠাইটো ফুৰি চায়। কিন্তু সঠিক ৰক্ষণাবেক্ষণৰ অভাবত মছজিদটো অতি সোনকালে গৌৰৱ হেৰাব ধৰিছে।

পাঁচ পীৰ দৰগাহ হ'ল পাঁচগৰাকী চুফী সন্তৰ মাজাৰ চৰিফ। এই সন্তকেইগৰাকী আহোম ৰাজ্য আক্ৰমণ কৰিবলৈ মোগল সেনাপতি ৰামসিংহৰ সৈতে অসমলৈ আহিছিল।^[5]

ধুবুৰী জিলাৰ বগৰীবাৰীৰ এখন চাপৰ পাহাৰৰ ওপৰত এই থানখন অৱস্থিত। ঘন জংঘলেৰে আৱৰি থকা এই থানখনৰ নৈসৰ্গিক শোভা আকৰ্ষণীয়। মহামায়া ধাম নামনি অসমৰ এখন প্ৰখ্যাত শক্তিপীঠ।^[6]

এই সত্ৰখন ভাৰত-বাংলাদেশ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সীমা আৰু অসম-পশ্চিম বংগ আন্তঃৰাজ্যিক সীমাৰ ওচৰৰ ছত্ৰশাল নামে ঠাইখনত অৱস্থিত। সত্ৰখন স্থাপন কৰিছিল শংকৰ গুৰুৱে। ইয়াতে গুৰুজনাৰ সম্পৰ্কীয় ভাতৃ ৰামৰায়ৰ জীয়ৰী ভুৱনেশ্বৰীৰ সৈতে কোঁচ সেনাপতি চিলাৰায়ৰ বিবাহ অনুষ্ঠিত হৈছিল। পিতলেৰে নিৰ্মিত এখন ঐতিহাসিক ৰথ ইয়াত সংৰক্ষিত হৈ আছে।^[7]

শ্ৰী গুৰু টেগ বাহাদুৰ চাহিব গুৰুদ্বাৰা সোতৰ শতিকাত নৱম শিখগুৰু টেগবাহাদুৰে এই গুৰুদ্বাৰটো প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল।^[8]

চক্ৰশিলা অভয়াৰণ্যখন হ'ল ভাৰতৰ অসম ৰাজ্যৰ ধুবুৰী আৰু কোকৰাঝাৰ জিলাত অৱস্থিত এখন বন্যপ্ৰাণী অভয়াৰণ্য।^[9]

অসমৰ ধুবুৰী জিলা বিশ্বৰ মৃৎশিল্পৰ বজাৰত এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ অৱস্থান দখল কৰিছে। অসমীয়া মৃৎশিল্প তথা সংস্কৃতি ধুবুৰী জিলাৰ গৌৰীপুৰৰ ওচৰৰ এখন সৰু গাওঁ আশাৰীকান্দিত জন্ম লাভ কৰিছে। এই নৈপুণ্য গাঁৱৰ ৮০%-ৰ বেছি পৰিয়াল এই জাতিগত ভিত্তিক শিল্প (হস্তশিল্প)-ত জড়িত আৰু জাতীয় তথা আন্তৰ্জাতিক বজাৰত মৃৎশিল্প এই বস্তুবোৰ বিক্ৰী কৰাৰ পিছত তেওঁলকৰ জীৱন অতিবাহিত কৰে।^[10]

ধুবুৰী জিলাখন মূলতঃ কৃষি আৰু বনজ সম্পদৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। এই জিলাৰ লোকসকলৰ জীৱিকাৰ প্ৰধান উৎস হৈছে ধানখেতি (শীতকাল আৰু শৰৎ কাল)। ইয়াৰোপৰি মৰাপাট, সৰিয়হ,ঘেঁহু আৰু কুহিয়াৰৰ খেতিও কৰা হয়। বনজ সম্পদৰ ভিতৰত কাঠ, বাঁহ, শিল আৰু বালি আহৰণ কৰা হয়। মাছ,গাখীৰ, মাংস আৰু কণী উৎপাদনো যথেষ্ট পৰিমাণে কৰা হয়। বৰ্তমান জিলাখনত ১৩৬২.৩৩ হেক্টৰ আগুৰি তিনিখন চাহ বাগিছা আছে, কিন্তু জিলাখনৰ অৰ্থনীতিলৈ বাগান কেইখনৰ অৱদান নগণ্য। ভূমি ৰাজহ সামান্য আহৰণ কৰা হয় যদিও চেক গেটৰ কৰ আৰু এক্সাইজ ডিউটি চৰকাৰে যথেষ্ট পৰিমাণে আহৰণ কৰে।

জিলাখনৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদ সমূহ এতিয়াও পৰ্যাপ্ত পৰিমাণে আহৰণ কৰা হোৱা নাই। জিলাখনৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদ সমূহ এতিয়াও সঠিকভাৱে আহৰণ কৰিব পৰা হোৱা নাই, এই সম্পদসমূহ সঠিকভাৱে আহৰণ আৰু ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিলে জিলা তথা ৰাজ্যৰ অৰ্থনীতি যথেষ্ট সবল হৈ পৰিব।

ধুবুৰী জিলাৰ কেইবিধমান উল্লেখযোগ্য উ‍ৎপাদন আৰু ইয়াৰ পৰা লাভ কৰা আৰ্জন এনে ধৰণৰ-

• ধান উৎপাদন: ১৫,০০০ টন (প্ৰায়)
• বনজ সম্পদৰ পৰা আহৰণ কৰা ৰাজহ: ৪০ লাখ টকা (প্ৰায়)
• আবকাৰী ৰাজহ: ১,৭০,৮০,৭৪২ টকা (২০০০-০১ চন)
• বিক্ৰী কৰ: ১০,১৩,৩৬,৯০২ টকা (২০০০-০১ চন)^[11]

ধুবুৰী জিলাৰ মহকুমা দুটা -

1. ধুবুৰী (সদৰ মহকুমা)
2. বিলাসীপাৰা

পৌৰ নগৰ ৫ খন-

1. ধুবুৰী
2. গৌৰীপুৰ
3. চাপটগ্ৰাম
4. বিলাসীপাৰা
5. চাপৰ

বিধানসভাৰ সমষ্টি ৭ টা। সাতোটা বিধানসভাৰ সমষ্টিয়ে ধুবুৰী লোকসভা সমষ্টিৰ অন্তৰ্গত।

1. মানকাচৰ
2. শালমাৰা দক্ষিণ
3. ধুবুৰী
4. গৌৰীপুৰ
5. গোলোকগঞ্জ
6. বিলাসীপাৰা পশ্চিম
7. বিলাসীপাৰা পূব।^[12]

জিলাখনৰ ৰাজহ চক্ৰ ৮টা, পুলিচ থানা ৮ খন।

ধুবুৰীৰ ৰূপসীত এটা বিমানবন্দৰ আছে যিটো নগৰৰ পৰা প্ৰায় ২৩ কিলোমিটাৰ দূৰৈত অৱস্থিত। এইটো দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত ব্ৰিটিছ চৰকাৰৰ দ্বাৰা নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। মূলত সামৰিক উদ্দেশ্যত। ১৯৮৩ চন লৈকে, ইণ্ডিয়ান এয়াৰলাইনচ আৰু কিছুমান ব্যক্তিগত বাণিজ্যিক বিমান কলকাতা, গুৱাহাটী আৰু ধুবুৰীৰ মাজত নিয়মিত চলাচল কৰিছিল। এই বন্দৰখন প্ৰায় ৩৬ বছৰ লৈকে সম্পূৰ্ণ বন্ধ হৈ আছিল। কিন্তু, সম্প্ৰতি ডোনাৰ মন্ত্ৰণালয়, জিঅআই, বিমানবন্দৰটোৰ সংস্কাৰ তথা কাৰ্যকৰীকৰণৰ বাবে কিছুমান উদ্যোগ হাতত লৈছে আৰু বৰ্তমান এই বন্দৰখনৰ কাম প্ৰায় সম্পূৰ্ণ অৱস্থাত আছে।^[13] আশা কৰিব পৰা যায় যে, অলপতে বন্দৰখন পুনৰ আৰম্ভ হ’ব। ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰত এই নগৰটো এটা অত্যন্ত ব্যস্ত নদীবন্দৰ আছিল যিটো প্ৰতিবেশী দেশবোৰৰ লগত বিশেষত ব্ৰিটিছ যুগত আন্তৰ্জাতিক বাণিজ্য কেন্দ্ৰ হিচাপে ব্যৱহৃত হৈছিল। বৰ্তমান, এই বন্দৰটো অচল অৱস্থাত পৰি আছে। পূব পাকিস্তান (বৰ্তমান বাংলাদেশ) দি যেতিয়া কলকাতা যোৱাৰ পোন পোনে চলাচল হৈছিল তেতিয়া ১৯৪৭ চনৰ পৰা ৰে’লৱে ষ্টেচন আৰু এমজি লাইনৰ গুৰুত্বও হ্ৰাস পাইছিল। কিন্তু ধুবুৰীৰ পৰা গুৱাহাটী কামাখ্যা ষ্টেচনত নতুন ৰাস্তাৰে ধুবুৰীৰ পৰা ৰে’লৰ সুবিধা আছে। ৰে’লখন নতুনকৈ ২০১০-ত আকৌ আৰম্ভ হৈছে, আৰু এইটো কাৰ্যকৰভাবে চলি আছে। চৰকাৰী বালক উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয় আৰু জিঅভিটি বালিকা উচ্চ মাধ্যমিক বিদ্যালয় ধুবুৰী নগৰৰ দুখন গুৰুত্বপূৰ্ণ বিদ্যালয় আৰু প্ৰাচীনতমও।^[14]

২০১১ চনৰ লোকপিয়ল অনুসৰি ধুবুৰী জিলাৰ জনসংখ্যা ১৯,৪৮,৬৩২ জন। ২০০১- ২০১১ দশকটোত জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ হাৰ ২৪.৪ %। ১০০০জন পুৰুষৰ বিপৰীতে মহিলাৰ সংখ্যা ৯৫২ জনী। শিক্ষিতৰ হাৰ ৫৯.৪ %

জিলাখনৰ সংখ্যা গৰিষ্ঠ লোক মুছলমান। মুছলমান লোকৰ সংখ্যা ১২,১৬,৪৫৫ জন- মুঠ জনসংখ্যাৰ ৭৪ %। হিন্দু আৰু খ্ৰীষ্টিয়ান লোকৰ সংখ্যা ক্ৰমে ৪,০৫,০৬৫ আৰু ১২,৪৭৭ জন।^[15] বেছি সংখ্যক লোকে অসমীয়া ‚বঙালী আৰু গোৱালপৰীয়া উপভাষা কয়।

বৰ্তমান জিলাখনত উচ্চ শিক্ষাৰ বাবে ১৫খন মহাবিদ্যালয় আছে। ১৯৪৬ চনত স্থাপিত ভোলানাথ মহাবিদ্যালয়খন হৈছে ধুবুৰীৰ আটাইতকৈ পুৰণি আৰু বিখ্যাত শিক্ষা প্ৰতিষ্ঠান।

ইয়াৰোপৰি ধুবুৰীত এখন আই টি আই আৰু এশখনৰো অধিক উচ্চ আৰু উচ্চতৰ মাধ্যমিক বিদ্যালয় আছে। আগন্তক ২ বছৰৰ ভিতৰত ধুবুৰীত ধুবুৰী চিকিৎসা মহাবিদ্যালয় গঢ় লৈ উঠিব।

• প্ৰমথেশ চন্দ্ৰ বৰুৱা
• প্ৰতিমা বৰুৱা পাণ্ডে
• শৰৎ চন্দ্ৰ সিংহ
• আলাউদ্দিন সৰকাৰ
• শীলভদ্ৰ (ৰেবতী মোহন দত্ত চৌধুৰী)

• ধুবুৰী জিলা চৰকাৰী ৱেবচাইট

	কোচ বিহাৰ জিলা, পশ্চিম বংগ	কোকৰাঝাৰ জিলা
	বাংলাদেশ		বঙাইগাঁও জিলা
		ধুবুৰী জিলা
		পশ্চিম গাৰো পাহাৰ জিলা, মেঘালয়	গোৱালপাৰা জিলা

প্ৰ • আ • স অসম ৰাজ্য ৰাজধানী: দিছপুৰ থোৰতে অসমৰ বিষয়ে ইতিহাস ৰাজনীতি অৰ্থনীতি অসমীয়া জাতি অসমৰ জনগোষ্ঠী ভাষা সাহিত্য সংগীত ৰাজ্যিক প্ৰতীকসমূহ জাতীয় সংগীত চলচ্চিত্ৰ পৰ্যটন মুখ্য সমস্যাসমূহ ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকা বড়োলেণ্ড ইতিহাস প্ৰাগঐতিহাসিক অসম পুৰণি আৰু মধ্যযুগীয় অসম প্ৰাগজ্যোতিষ ৰাজ্য দানৱ ৰাজবংশ ভৌম ৰাজবংশ কামৰূপা আহোম ৰাজ্য চুতীয়া ৰাজ্য কছাৰী ৰাজ্য কমতা ৰাজ্য বাৰ ভূঞা ঔপনিৱেশিক অসম অসম আন্দোলন অসম চুক্তি প্ৰশাসন চৰকাৰ বিধানসভা মুখ্যমন্ত্ৰীসকল ৰাজ্যপালসকল উচ্চ ন্যায়ালয় আৰক্ষী ৰাজনৈতিক দলসমূহ বিধানসভা সমষ্টিসমূহ লোকসভা সমষ্টিসমূহ জিলা আৰু সংমণ্ডল উত্তৰ অসম ওদালগুৰি দৰং বিশ্বনাথ শোণিতপুৰ নামনি অসম কামৰূপ কামৰূপ মহানগৰ কোকৰাঝাৰ গোৱালপাৰা চিৰাং দক্ষিণ শালমাৰা-মানকাচৰ ধুবুৰী নলবাৰী বঙাইগাঁও বজালী বৰপেটা বাক্সা মধ্য অসম কাৰ্বি আংলং ডিমা হাছাও নগাঁও পশ্চিম কাৰ্বি আংলং মৰিগাঁও হোজাই উজনি অসম গোলাঘাট চৰাইদেউ ডিব্ৰুগড় তিনিচুকীয়া ধেমাজি মাজুলী যোৰহাট লখিমপুৰ শিৱসাগৰ বৰাক উপত্যকা কৰিমগঞ্জ কাছাৰ হাইলাকান্দি স্বায়ত্বশাসিত পৰিষদ বড়োলেণ্ড ক্ষেত্ৰীয় পৰিষদ উত্তৰ কাছাৰ পাৰ্বত্য কাৰ্বি আংলং ৰাভা হাচং মিচিং তিৱা দেউৰী ঠেঙাল কছাৰী সোণোৱাল কছাৰী বড়ো কছাৰী কমতাপুৰ মটক মৰাণ মুখ্য নগৰ উত্তৰ লখিমপুৰ কৰিমগঞ্জ গুৱাহাটী গোৱালপাৰা ডিফু ডিব্ৰুগড় তিনিচুকীয়া তেজপুৰ ধুবুৰী নগাঁও বঙাইগাঁও বৰপেটা যোৰহাট শিলচৰ শিৱসাগৰ ৰাজ্যিক প্ৰতীক গীত: অ’ মোৰ আপোনাৰ দেশ জন্তু: এশিঙীয়া গঁড় পক্ষী: দেওহাঁহ ফুল: কপৌ ফুল গছ: হোলোং