Piotr Gliński

Piotr Gliński

Pełne imię i nazwisko	Piotr Tadeusz Gliński
Data i miejsce urodzenia	20 kwietnia 1954 Warszawa
Wiceprezes Rady Ministrów
Okres	od 16 listopada 2015 do 21 czerwca 2023
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Minister kultury i dziedzictwa narodowego
Okres	od 26 października 2021 do 27 listopada 2023
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Następca	Dominika Chorosińska
Minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu
Okres	od 6 października 2020 do 26 października 2021
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Minister kultury i dziedzictwa narodowego
Okres	od 16 listopada 2015 do 6 października 2020
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Małgorzata Omilanowska
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews

Piotr Tadeusz Gliński^ⓘPiotr Tadeusz Gliński (ur. 20 kwietnia 1954 w Warszawie) – polski socjolog, polityk i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych.

Profesor zwyczajny Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Uniwersytetu w Białymstoku, w latach 2005–2011 przewodniczący Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Poseł na Sejm VIII, IX i X kadencji (od 2015), w latach 2015–2023 wiceprezes Rady Ministrów, w latach 2015–2020 oraz 2021–2023 minister kultury i dziedzictwa narodowego, w latach 2020–2021 minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, w latach 2017–2023 przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego.

W 1973 ukończył XXXV Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa w Warszawie. Był instruktorem Związku Harcerstwa Polskiego^[1].

Studiował w Instytucie Nauk Ekonomicznych oraz w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując w 1978 magisterium w zakresie ekonomii. Odbył następnie studia doktoranckie w Zakładzie Badań nad Stylami Życia Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.

W 1984 na podstawie pracy Ekonomiczne uwarunkowania stylu życia. Rodziny miejskie w Polsce w latach siedemdziesiątych napisanej pod kierunkiem Andrzeja Sicińskiego uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych.

Habilitował się również w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w 1997 na podstawie rozprawy zatytułowanej Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian. 24 kwietnia 2008 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych^[2].

Zawodowo od końca lat 70. związany z Instytutem Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, w którym obejmował kolejne stanowiska do profesora zwyczajnego włącznie. Od 1997 do 2005 kierował Zakładem Społeczeństwa Obywatelskiego. Został też profesorem zwyczajnym w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku i kierownikiem Zakładu Socjologii na tej uczelni. Wielokrotnie przebywał na stażach zagranicznych, prowadził wykłady na uczelniach europejskich. W pracy naukowej specjalizuje się w badaniu ruchów społecznych, socjologii kultury i społeczeństwa obywatelskiego, a także w kwestiach społecznych aspektów ochrony środowiska. Uczestniczył w pracach Komitetu Badań i Prognoz Polska 2000 oraz Komitetu Człowiek i Środowisko. Był konsultantem instytucji krajowych i międzynarodowych, w tym polskich ministerstw i Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju.

W 1986 współorganizował sekcję prognozowania społecznego Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. W latach 1995–1997 był skarbnikiem PTS, pełnił funkcję wiceprzewodniczącego tej organizacji, a w latach 2005–2011 zajmował stanowisko jej przewodniczącego.

Członek Komitetu Socjologii PAN, był przewodniczącym Komitetu Narodowego PAN do spraw Współpracy z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Socjologicznym (ISA).

W 1989 został członkiem Społecznego Instytutu Ekologicznego, którym kierował w latach 1997–2003, był członkiem założycielem Towarzystwa na rzecz utworzenia Mazurskiego Parku Narodowego^[3]. Został także członkiem Collegium Invisibile^[4].

Od 1976 angażował się w działalność opozycji demokratycznej. Był związany m.in. ze Studenckim Komitetem Solidarności^[1]. W latach 80. był członkiem zespołu interwencji i mediacji NSZZ „Solidarność” regionu Mazowsze^[5]. Po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizował strajk pracowników PAN^[1]. W grudniu 1981 został zatrzymany za udział w akcji protestacyjnej, za co ukarano go grzywną^[6]. Współpracował z podziemnymi strukturami „Solidarności”^[1]. Z powodów politycznych cenzura uniemożliwiła wydanie jego pracy doktorskiej^[7][8]. W latach 80. został również na kilka lat pozbawiony możliwości wykonywania pracy naukowej^[9]. Pracował wówczas m.in. jako robotnik wysokościowy w spółdzielni pracy „Alpinex”^[1].

W drugiej połowie lat 90. działał w Wyborczej Koalicji Liderów Ekologicznych, z jej ramienia kandydował bez powodzenia w wyborach parlamentarnych w 1997 z listy Unii Wolności^[10]. Był członkiem tej partii od 1998 do 2000^[11]. Działał także w różnych innych organizacjach pozarządowych, m.in. Stowarzyszeniu Wolnego Słowa, Stowarzyszeniu Klon/Jawor i Akademii Rozwoju Filantropii^[1].

W 2003 brał udział w tworzeniu partii Zieloni 2004^[12], do której jednak ostatecznie nie przystąpił z powodu różnic programowych^[1].

W 2010 prezydent RP Lech Kaczyński powołał go na członka Narodowej Rady Rozwoju^[13]. Został członkiem Zespołu Koordynacyjnego tego gremium^[14].

Przed wyborami prezydenckimi w 2010 wszedł w skład społecznego komitetu poparcia kandydatury Jarosława Kaczyńskiego^[15]. Zaangażował się następnie w działalność założonego przez członków tego gremium Stowarzyszenia Polska Jest Najważniejsza^[16]. 1 października 2012 Prawo i Sprawiedliwość zapowiedziało zgłoszenie kandydatury Piotra Glińskiego na premiera wraz z wnioskiem o konstruktywne wotum nieufności wobec rządu Donalda Tuska^[17]. Do złożenia takiego wniosku doszło 11 lutego 2013^[18]. Sejm 8 marca 2013 odrzucił wniosek PiS^[19]. Piotr Gliński kontynuował współpracę z tą partią, 15 lutego 2014 stanął na czele nowo powołanej rady programowej PiS^[20].

26 czerwca 2014 PiS złożyło kolejny wniosek o konstruktywne wotum nieufności wobec rządu Donalda Tuska, ponownie wskazując Piotra Glińskiego jako kandydata na premiera^[21]. Sejm odrzucił ten wniosek 11 lipca 2014^[22]. Około rok później Piotr Gliński został członkiem PiS^[23]. We wrześniu 2016 wszedł w skład komitetu politycznego tej partii^[24].

Był członkiem komitetu naukowego II i III Konferencji Smoleńskiej z lat 2013–2014 zajmującej się katastrofą samolotu Tu-154 w Smoleńsku z 10 kwietnia 2010^[25][26]. Zasiadł również w radzie Fundacji Reduta Dobrego Imienia – Polska Liga przeciw Zniesławieniom^[27].

W wyborach parlamentarnych w 2015 kandydował do Sejmu w okręgu łódzkim z pierwszego miejsca na liście PiS. Uzyskał mandat posła VIII kadencji, otrzymując 41 697 głosów^[28].

16 listopada 2015 objął urzędy wicepremiera oraz ministra kultury i dziedzictwa narodowego w rządzie Beaty Szydło^[29]. Kierując resortem kultury i dziedzictwa narodowego, powołał kilkadziesiąt nowych instytucji kultury (m.in. Instytut Solidarności i Męstwa, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Instytut Dziedzictwa Solidarności, Muzeum Pamięć i Tożsamość im. św. Jana Pawła II w Toruniu (wspólnie z Fundacją „Lux Veritatis”), Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej, Muzeum – Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”, Instytut Literatury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Polską Operę Królewską), a także podjął decyzję o współprowadzeniu kilkunastu instytucji wspólnie z władzami samorządowymi (m.in. Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce, Panteonu Górnośląskiego, Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”)^[30][31]. Wzbudził kontrowersje, doprowadzając do odwołania przed upływem kadencji szeregu dyrektorów instytucji podlegających MKiDN, którzy objęli stanowiska za rządów koalicji PO-PSL, m.in. dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku Pawła Machcewicza, dyrektora Instytutu Adama Mickiewicza Pawła Potoroczyna czy dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Magdaleny Sroki. Część zwolnionych dyrektorów zarzucała Piotrowi Glińskiemu złamanie prawa i wystąpiła na drogę sądową^[32][33]. Odmówił także powołania na kolejną kadencję dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich Polin Dariusza Stoli, który wygrał konkurs na to stanowisko, zarzucając mu upolitycznienie placówki^[34]. Decyzja ta wywołała krytykę m.in. środowisk żydowskich w kraju i za granicą, a kilka tysięcy osób podpisało petycję domagającą się nominacji Dariusza Stoli^[35]. W grudniu 2016 podpisał z Fundacją Książąt Czartoryskich umowę o przejęciu przez Skarb Państwa zbiorów Czartoryskich (m.in. Damy z gronostajem Leonarda da Vinci i Krajobrazu z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta) wraz z nieruchomościami w Krakowie^[36] oraz Zamku w Gołuchowie^[37].

8 listopada 2017 został powołany przez prezydenta Andrzeja Dudę na stanowisko przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego^[38][39]. W trakcie sprawowania tego urzędu doprowadził m.in. do powołania Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego^[40] oraz Rady Dialogu z Młodym Pokoleniem^[41]. 11 grudnia 2017 ponownie objął urzędy wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego w nowo utworzonym rządzie Mateusza Morawieckiego^[42][43]. 24 czerwca 2019 został przewodniczącym Komitetu Społecznego Rady Ministrów^[44]. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku uzyskał ponownie mandat poselski, otrzymując 43 626 głosów^[45].

W grudniu 2018 Rada Naukowa jego macierzystego Instytutu Filozofii i Socjologii PAN przyjęła oświadczenie, w którym wyraziła zaniepokojenie jego działaniami, sprawiającymi wrażenie podporządkowania sfery kultury jednolitej opcji ideowej i naruszającymi przyjęte zasady funkcjonowania instytucji publicznych. Rada skrytykowała m.in. arbitralne decyzje dotyczące zmian kadrowych oraz ton wypowiedzi, nielicujące w jej ocenie z godnością urzędnika państwowego^[46].

15 listopada 2019 Piotr Gliński został powołany na tożsame funkcje rządowe, wchodząc w skład utworzonego wówczas drugiego rządu dotychczasowego premiera^[47]. 6 października 2020 w ramach rekonstrukcji gabinetu przeszedł na stanowisko ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, przejmując dodatkowe obowiązki z resortu sportu kierowanego dotąd przez Danutę Dmowską-Andrzejuk. Pozostał jednocześnie na pozostałych stanowiskach w rządzie^[48]. 26 października 2021, po zmianach w strukturze ministerstw, powrócił na urząd ministra kultury i dziedzictwa narodowego, zachowując przy tym pozostałe funkcje rządowe^[49].

Funkcję wiceprezesa Rady Ministrów pełnił do 21 czerwca 2023^[50]; ustąpił razem z innymi wicepremierami w związku z ponownym wejściem Jarosława Kaczyńskiego do rządu^[51][52]. W wyborach w tym samym roku był liderem listy PiS w okręgu warszawskim^[53]. Został wybrany do Sejmu X kadencji, zdobywając 135 339 głosów^[54] (co stanowiło drugi wynik spośród wszystkich kandydatów PiS do Sejmu w tych wyborach). 27 listopada 2023 zakończył pełnienie funkcji ministra oraz przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego, odchodząc z administracji rządowej.

Jest praprawnukiem Józefa Glińskiego, powstańca styczniowego, który zmarł w wyniku ran odniesionych w bitwie pod Budą Zaborowską^[55][56]. Jego rodzicami byli architekt Tadeusz Gliński oraz Marta Alicja Glińska, sanitariuszka w batalionie „Zośka” Armii Krajowej podczas powstania warszawskiego^[57][58]. Jest żonaty z Renatą Koźlicką-Glińską, która objęła stanowisko dyrektora programowego Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności^[59]. Ma córkę i syna^[60]. Jest bratem reżysera Roberta Glińskiego^[61].

W młodości trenował judo^[5], zajął się startami w maratonach i krótszych biegach^[62], a także biegami narciarskimi^[5]. Pracował jako kaskader, m.in. przy realizacji serialu Polskie drogi i filmu Przepraszam, czy tu biją?^[63].

W 2011, za wybitne zasługi w działalności na rzecz budowania społeczeństwa obywatelskiego, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej, prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[64][65].

W 2009 otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej^[1]. W 2022 uhonorowany Orderem Księcia Jarosława Mądrego V klasy^[66]. W 2023 otrzymał Odznakę „Honoris Gratia”^[67].

W 1996 wyróżniony Nagrodą im. Stanisława Ossowskiego^[68]. W grudniu 2018 został ogłoszony laureatem nagrody „Człowiek Wolności 2018” tygodnika „Sieci”^[69]. W maju 2019 otrzymał tytuł honorowego obywatela Wiślicy^[70].

• Civil society in the making (red.), IFiS PAN, Warszawa 2006.
• Człowiek-środowisko-zdrowie. Problemy polskie z prognostycznego punktu widzenia (oprac.), KPPRK PAN, Warszawa 1985.
• Katastrofa smoleńska, Reakcje społeczne, polityczne i medialne (red.), IFiS PAN, Warszawa 2011.
• Kulturowe aspekty struktury społecznej. Fundamenty, konstrukcje, fasady (red.), IFiS PAN, Warszawa 2010.
• Oburzeni (współautor), Biały Kruk, Kraków 2013.
• Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian, IFiS PAN, Warszawa 1996.
• Samoorganizacja społeczeństwa polskiego. III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie (red.), IFiS PAN, Warszawa 2002.
• Socjologia i Siciński. Style życia, społeczeństwo obywatelskie, studia nad przyszłością (red.), IFiS PAN, Warszawa 2009.
• Społeczne aspekty ochrony i kształtowania środowiska w Polsce, Wyd. SGGW-AR, Warszawa 1990.
• Style działań organizacji pozarządowych w Polsce. Grupy interesu czy pożytku publicznego?, IFiS PAN, Warszawa 2006.
• Teorie wspólnotowe a praktyka społeczna. Obywatelskość, polityka, lokalność (red.), IFiS PAN, Warszawa 2005.
• Wygaszanie Polski 1989–2015 (współautor), Biały Kruk, Kraków 2015.

• Curriculum vitae na stronie Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. [dostęp 2011-09-19].
• Prof. dr hab. Piotr Tadeusz Gliński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-09-19] .

• Piotr Gliński. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. [dostęp 2019-08-22].
• Strona sejmowa posła VIII kadencji. [dostęp 2015-11-25].