Wybory parlamentarne w Polsce w 2015 roku – wybory do Sejmu i Senatu. Na mocy postanowienia prezydenta RPBronisława Komorowskiego z dnia 17 lipca 2015, zmienionego postanowieniem z dnia 3 sierpnia 2015[3] odbyły się 25 października 2015[4][5].
Po raz pierwszy od 1989 roku zwycięski komitet wyborczy zdobył większość sejmową umożliwiającą sformowanie samodzielnego rządu.
Sytuacja na scenie politycznej przed wyborami
Do ogłoszenia wyborów doszło podczas trwających od 2007 rządów koalicji PO-PSL (w momencie urzędowania rządu Ewy Kopacz, który w 2014 zastąpił drugi rząd Donalda Tuska). Wybory parlamentarne odbyły się kilka miesięcy po odbywających się w maju tego samego roku wyborach prezydenckich, w których do drugiej tury przeszli kandydat PiS Andrzej Duda (który zdobył 34,76% głosów) i urzędujący wtedy prezydent RP, popierany m.in. przez PO Bronisław Komorowski (z wynikiem 33,77% głosów), a trzecie miejsce zajął kandydat niezależny Paweł Kukiz (z wynikiem 20,80%), natomiast pozostali kandydaci uzyskali wyniki poniżej 5% głosów[6]. Wybory prezydenckie zakończyły się zwycięstwem Andrzeja Dudy, który pokonał w drugiej turze Bronisława Komorowskiego stosunkiem 51,55% do 48,45% głosów[7]. Komitety ogólnopolskie zarejestrowały tworzące koalicję rządzącą PO i PSL oraz opozycyjne PiS, Zjednoczona Lewica (powstała na te wybory koalicja Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Twojego Ruchu i trzech lewicowych partii pozaparlamentarnych[8]), a także powstałe w 2015 partie polityczne Nowoczesna, KORWiN i Razem oraz powstały na bazie sukcesu wyborczego Pawła Kukiza w wyborach prezydenckich ruch społeczny Kukiz’15.
Wybory zgodnie z przepisami kodeksu wyborczego
Termin wyborów
Wybory (wyznaczone na 25 października) zostały zarządzone 17 lipca 2015[4]. Innymi dopuszczalnymi terminami były 11 i 18 października oraz 1 listopada[9].
Wybory do Sejmu RP VIII kadencji
Prawo do podziału mandatów przysługuje tym komitetom wyborczym, które osiągnęły wynik w skali kraju – co najmniej 5% ważnie oddanych głosów, dla koalicyjnych komitetów wyborczych – co najmniej 8% ważnie oddanych głosów. Z ww. progów zwolnione są mniejszości narodowe przy spełnieniu ustawowych warunków. Do Sejmu zostało wybranych 460 posłów w 41 wielomandatowych (co najmniej 7 w jednym okręgu) okręgach wyborczych przy zastosowaniu metody D’Hondta[10].
Zgodnie z kalendarzem wyborczym kampania wyborcza rozpoczęła się w dniu wejścia w życie postanowienia w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej i uległa zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania, tj. 23 października 2015 o godz. 24:00[12].
Prezydent ustalił następujący kalendarz wyborczy[13]:
7 września – złożenie zawiadomień o utworzeniu komitetów wyborczych
15 września – zgłoszenie list kandydatów na posłów i kandydatur na senatorów
25 września o godz 12:00 – losowanie numerów list kandydatów na posłów[14]
do 2 października – zgłaszanie przez armatorów wniosków o utworzenie obwodów głosowania na polskich statkach morskich
do 4 października
zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych
powołanie przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) obwodowych komisji wyborczych
podanie do wiadomości publicznej informacji o numerach i granicach obwodów głosowania utworzonych za granicą oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w tym o siedzibach obwodowych komisji wyborczych właściwych dla głosowania korespondencyjnego
sporządzenie spisów wyborców przez gminy
do 7 października – zgłaszanie konsulowi zamiaru głosowania korespondencyjnego za granicą
do 10 października – zgłaszanie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) zamiaru głosowania korespondencyjnego w kraju, w tym przy pomocy nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a
od 10 października do 23 października do godz. 24:00 – nieodpłatne rozpowszechnianie audycji wyborczych w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych przygotowanych przez komitety wyborcze
do 11 października – składanie przez żołnierzy pełniących zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz pełniących służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywających ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także ratowników odbywających zasadniczą służbę wojskową w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania oraz policjantów z jednostek skoszarowanych, funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie skoszarowanym, wniosków o dopisanie do wybranego przez nich spisu wyborców sporządzanego dla miejscowości, w której odbywają służbę
do 15 października – podanie przez okręgowe komisje wyborcze, w formie obwieszczenia, informacji o zarejestrowanych listach kandydatów na posłów oraz zarejestrowanych kandydatach na senatorów
do 16 października – składanie wniosków o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania
do 20 października
składanie wniosków o dopisanie do spisu wyborców w wybranym przez siebie obwodzie głosowania
składanie przez komitety wyborcze wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych oświadczeń do Państwowej Komisji Wyborczej o korzystaniu ich list kandydatów na posłów ze zwolnienia z warunku określonego w art. 196 § 1 Kodeksu wyborczego, tj. obowiązku przekroczenia progu wyborczego
do 22 października
zgłaszanie przez wyborców przebywających za granicą wniosków o wpisanie do spisu wyborców w obwodach głosowania utworzonych za granicą
zgłaszanie przez wyborców przebywających na polskich statkach morskich wniosków o wpisanie do spisów wyborców w obwodach głosowania utworzonych na tych statkach
23 października 2015 (godz. 24:00) – zakończenie kampanii wyborczej i rozpoczęcie tzw. ciszy wyborczej, która potrwa do zakończenia głosowania we wszystkich obwodach w Polsce
25 października 2015 – głosowanie w godz. 7:00–21:00
Rejestracja komitetów wyborczych
Komitety wyborcze w wyborach do Sejmu i Senatu mają prawo zgłaszać do Państwowej Komisji Wyborczej partie polityczne, ich koalicje oraz wyborcy. Termin zgłaszania komitetów upłynął 7 września 2015. Spośród 124 wniosków o rejestracje komitetu PKW zarejestrowała 115 komitetów[15], w tym: 2 koalicyjne komitety wyborcze, 25 komitetów wyborczych partii politycznych i 88 komitetów wyborczych wyborców. Spośród tych komitetów chęć zgłaszania kandydatów zarówno do Sejmu, jak i do Senatu zgłosiło 38 komitetów. 77 komitetów zgłosiło chęć wystawienia kandydatów tylko do Senatu. Zarejestrowane komitety miały czas na zgłoszenie do PKW list kandydatów na posłów i kandydatów na senatorów do godziny 24:00 15 września 2015.
Aby zarejestrować listę kandydatów do Sejmu w danym okręgu wyborczym, komitet musi dostarczyć do właściwej okręgowej komisji wyborczej listę kandydatów wraz z listą poparcia podpisaną przez co najmniej 5000 mieszkańców stale zamieszkujących dany okręg. Jeżeli komitetowi uda się zarejestrować listy kandydatów w co najmniej 21 okręgach, to taki komitet może zgłaszać listy kandydatów w pozostałych okręgach bez list poparcia[16]. Aby zarejestrować kandydata do Senatu w danym okręgu wyborczym, komitet musi dostarczyć do właściwej okręgowej komisji wyborczej, listę poparcia dla kandydata podpisaną przez co najmniej 2000 mieszkańców stale zamieszkujących dany okręg[17].
Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu
Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w co najmniej połowie okręgów wyborczych
Listy wyborcze w poszczególnych okręgach oraz ich liderzy
Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW[52]
Obecność list komitetów wyborczych w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu. Tam, gdzie komitet zarejestrował listę, podano imię i nazwisko kandydata z nr 1
Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą większość rządzącą w kolejności: ugrupowanie rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju, potraktowano zbiorczo):
Do wzięcia udziału w głosowaniu uprawnionych było 30 732 398 osób, co stanowiło 82,12% z 37 423 576 mieszkańców[56]. Frekwencja do godz. 12:00 wyniosła 16,47%, a do godz. 17:00 – 38,97%[57], a by ostatecznie wynieść 50,92%. Wydano 15 595 335 kart wyborczych[58].
Ważność wyborów
19 stycznia 2016, po rozpoznaniu wszystkich protestów wyborczych, Sąd Najwyższy rozstrzygnął o ważności wyborów[59]. Tego dnia Sąd Najwyższy w składzie Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych uchwałą uznał wybory za ważne[60].
Sondaże
Porównanie dwóch ostatnich sondaży: exit poll i late poll (25.10.2015)
Od czasu wyborów parlamentarnych z 9 października 2011 najwyższe poparcie w sondażach odnotowywała Platforma Obywatelska[61]. Tendencja ta zaczęła się zmieniać 11 października 2012, kiedy to w sondażu Millward Brown odnotowano 30% poparcia dla Prawa i Sprawiedliwości, zaś PO uzyskała wówczas 27% poparcia[62]. Od tego czasu te dwie partie na zmianę uzyskiwały najwyższy wynik w sondażu. Od połowy stycznia 2015 PO zaczęła systematycznie uzyskiwać najwyższy wynik poparcia[63]. Stan ten trwał do momentu wyborów prezydenckich, kiedy to prezydentem RP został kandydat PiS Andrzej Duda. Od tego czasu do dnia wyborów sondaże wskazywały najwyższe poparcie właśnie dla tej partii[64] (z wyjątkiem sondażu IBRiS z 8 czerwca, kiedy na czele znalazł się nieformalny ruch Pawła Kukiza[65]).
Uwagi
↑Komitet nie przekroczył progu 8% głosów ważnych obowiązującego dla komitetów koalicyjnych.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
