Wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji

Wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji odbyły się 21 lipca 2024 (okręg nr 13) oraz 16 marca 2025 (okręg nr 33). Przyczyną wyborów z 21 lipca 2024 było wybranie jednego z senatorów na urząd prezydenta Włocławka, zaś z 16 marca 2025 z powodu zrzeczenia się mandatu w związku z powołaniem na ministra pełnomocnego – chargé d’affaires Ambasady RP w Waszyngtonie.

Podstawą prawną zarządzenia wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej XI kadencji jest Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1277).

Zgodnie z art. 279 w razie utraty mandatu przez senatora Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zarządza przeprowadzenie wyborów uzupełniających w okręgu, z którego został on wybrany, w ciągu 3 miesięcy od dnia stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora. Wyborów uzupełniających nie przeprowadza się w okresie 6 miesięcy przed dniem, w którym upływa termin zarządzenia wyborów do Sejmu kolejnej kadencji. Głosowanie przeprowadza się wyłącznie na terytorium kraju.

Wygaśnięcie mandatu senatora niezwłocznie stwierdza Marszałek Senatu w formie obwieszczenia w następujących wypadkach:

• śmierci senatora;
• utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów;
• pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
• zrzeczenia się mandatu;
• zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć z mandatem senatora (z wyjątkiem);
• powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu senatora;
• wyboru w toku kadencji na posła do Parlamentu Europejskiego.

Wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w okręgu nr 13, które odbyły się 21 lipca 2024, zostały zarządzone postanowieniem Prezydenta RP Andrzeja Dudy z 21 maja 2024^[3] z powodu wybrania Krzysztofa Kukuckiego na Prezydenta Miasta Włocławka. Przeprowadziła je Okręgowa Komisja Wyborcza w Toruniu.

Mandat senatorski uzyskał Stanisław Pawlak.

• do 3 czerwca 2024 – zawiadomienie Państwowej Komisji Wyborczej: przez organ partii politycznej o utworzeniu komitetu wyborczego; przez pełnomocnika wyborczego o utworzeniu koalicyjnego komitetu wyborczego lub o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców,
• do 12 czerwca 2024 do godz. 16:00 – zgłaszanie kandydatów na senatora w celu zarejestrowania,
• 19 lipca 2024 o godz. 24:00 – zakończenie kampanii wyborczej,
• 21 lipca 2024, godz. 7:00–21:00 – głosowanie^[3].

Swoje kandydatury zarejestrowali^[4]:

1. Jarosław Chmielewski (KWW Prawi i Skuteczni),
2. Stanisław Pawlak (Nowa Lewica) – były poseł,
3. Tomasz Sikorowski (Konfederacja Nowa Nadzieja).

Komitet zarejestrował także PolExit, jednak nie zgłosił kandydata.

Wybory w okręgu nr 33 zostały zarządzone 15 stycznia 2025 postanowieniem Prezydenta RP Andrzeja Dudy na dzień 16 marca 2025^[5] z związku z zrzeszeniem się mandatu senatora przez Bogdana Klicha^[6]. Przeprowadzi je Okręgowa Komisja Wyborcza w Krakowie.

• do 27 stycznia 2025 – zawiadomienie Państwowej Komisji Wyborczej: przez organ partii politycznej o utworzeniu komitetu wyborczego; przez pełnomocnika wyborczego o utworzeniu koalicyjnego komitetu wyborczego lub o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców,
• do 5 lutego 2025 do godz. 16:00 – zgłaszanie kandydatów na senatora w celu zarejestrowania,
• 14 marca 2025 o godz. 24:00 – zakończenie kampanii wyborczej,
• 16 marca 2025, godz. 7:00–21:00 – głosowanie^[5].

Swoje kandydatury zarejestrowali^[7]:

1. TBD (KW Razem).

• Strona Państwowej Komisji Wyborczej poświęcona wyborom uzupełniającym 21 lipca 2024
• Strona Państwowej Komisji Wyborczej poświęcona wyborom uzupełniającym 16 marca 2025