Ryszard Terlecki

Ryszard Terlecki (2022)
Data i miejsce urodzenia	2 września 1949 Kraków
Wicemarszałek Sejmu VIII i IX kadencji
Okres	od 12 listopada 2015 do 12 listopada 2023
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Przewodniczący Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości
Okres	od 12 listopada 2015 do 12 listopada 2023
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Mariusz Błaszczak
Następca	Mariusz Błaszczak
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews

Ryszard Iwon Terlecki (ur. 2 września 1949 w Krakowie) – polski historyk, nauczyciel akademicki, dziennikarz i polityk, profesor nauk humanistycznych. Poseł na Sejm VI, VII, VIII, IX i X kadencji, w latach 2015–2023 przewodniczący Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości, wicemarszałek Sejmu VIII i IX kadencji.

Absolwent VIII Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie^[1]. W 1976 ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1980 uzyskał stopień doktora, w 1992 stopień doktora habilitowanego, a w 2002 otrzymał tytuł naukowy profesora. W ramach pracy zawodowej doszedł do stanowiska profesora zwyczajnego w Instytucie Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. Był prorektorem Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum. W 2003 został także wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu^[2]. Autor książek, m.in.: Oświata i popularyzacja nauki w Galicji w okresie autonomii, Dyktatura zdrady. Polska w 1947 roku, Profesorowie UJ w aktach UB i SB.

Był publicystą, redaktorem i współpracownikiem różnych czasopism, należał do współzałożycieli „Czasu Krakowskiego”^[3]. Od 1995 do 1998 przewodniczył radzie programowej Radia Kraków. Od kwietnia 1996 do września 1998 był redaktorem naczelnym dziennika „Nowiny” w Rzeszowie^[4][5]. Od 1997 wchodził w skład redakcji rocznika „Studia Rzeszowskie”, od 2002 redakcji półrocznika „Horyzonty Wychowania”.

Od 2000 do 2006 był naczelnikiem Biura Edukacji Publicznej w krakowskim oddziale Instytutu Pamięci Narodowej, następnie do 2007 dyrektorem tego oddziału. Wykładał na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie^[6].

W 1968 i 1970 był zatrzymywany za udział w protestach studenckich. Od 1977 współpracował ze Studenckim Komitetem Solidarności, a następnie z Komitetem Obrony Robotników. W 1980 został członkiem „Solidarności”. Publikował w podziemnych pismach m.in. „Solidarności Narodu”, „Polityce Polskiej” i „Przeglądzie Wiadomości Agencyjnych”.

W wyborach w 1991 bezskutecznie kandydował do Sejmu z ramienia Koalicji Republikańskiej (należał do niej w latach 1991–1992). W latach 1992–1997 był przewodniczącym zarządu wojewódzkiego Partii Chrześcijańskich Demokratów, a od 1997 do 2000 członkiem Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego. W wyborach w 1993 nie uzyskał mandatu posła, kandydując z listy Katolickiego Komitetu Wyborczego „Ojczyzna”. W latach 1998–2002 i 2006–2007 zasiadał w krakowskiej radzie miejskiej. W wyborach samorządowych w 2006 kandydował na stanowisko prezydenta miasta z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. W pierwszej turze wyborów zdobył 26,20% głosów, przechodząc do drugiej tury, w której otrzymał 40,43%, przegrywając z Jackiem Majchrowskim^[7].

W wyborach parlamentarnych w 2007 uzyskał mandat poselski z listy PiS, otrzymując w okręgu krakowskim 4246 głosów. W 2008 wstąpił do partii. W styczniu 2011 wszedł w skład komitetu politycznego PiS^[8]. W wyborach w tym samym roku z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję, dostał 14 726 głosów^[9]. Bezskutecznie kandydował w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014^[10].

W 2015 został ponownie wybrany do Sejmu, otrzymując 7913 głosów^[11]. 10 listopada 2015 został wybrany na przewodniczącego Klubu Parlamentarnego PiS^[12]. Na pierwszym posiedzeniu Sejmu VIII kadencji, 12 listopada 2015, został wybrany na wicemarszałka Sejmu^[13].

W 2019 uzyskał mandat posła na Sejm IX kadencji, zdobywając 10 327 głosów^[14]. 12 listopada tegoż roku został ponownie wybrany na przewodniczącego Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości^[15]. Tego samego dnia został również wicemarszałkiem Sejmu IX kadencji^[16]. W czerwcu 2021 kluby Lewicy i Koalicji Obywatelskiej zgłosiły wnioski o odwołanie go z funkcji wicemarszałka; Sejm na 33. posiedzeniu 24 czerwca tegoż roku odrzucił oba wnioski w dwóch głosowaniach^[17][18]. Na czele KP PiS stał do końca kadencji Sejmu.

W wyborach w 2023 był liderem listy Prawa i Sprawiedliwości w okręgu nowosądeckim^[19]. Utrzymał mandat poselski na kolejną kadencję, zdobywając 29 882 głosy^[20]. W Sejmie X kadencji objął funkcję wiceprzewodniczącego KP PiS^[21].

• Order Zasługi – Węgry, 2017^[22]
• Order „Za zasługi” II stopnia – Ukraina, 2020^[23]
• Medal „Niezłomnym w słowie” – 2011^[24]

Jest synem pisarza i dziennikarza Olgierda Terleckiego^[25] (1922–1986), który walczył w bitwie o Monte Cassino, a przez ponad 30 lat był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa^[25], oraz jego żony Janiny (1925–2018)^[26]. W młodości był uczestnikiem ruchu hippisowskiego oraz jednym z prekursorów tej subkultury młodzieżowej w Polsce. W środowisku (m.in. warszawskim) znany był pod pseudonimem Pies^[27][28]. W tym okresie krótko był związany z Olgą Ostrowską (wokalistką występującą jako Kora)^[29]. Dwukrotnie żonaty, ma troje dzieci z pierwszego małżeństwa^[30].

• Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, wyd. I, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007 (ISBN 978-83-08-04105-5, wyd. I) i 2013 (ISBN 978-83-08-05107-8, wyd. II).
• Polska w niewoli 1945–1989. Historia sowieckiej kolonii, Wydawnictwo AA, Kraków 2015 (ISBN 978-83-78-64852-9).
• Solidarność 1980–1989. Polska droga do wolności, Wydawnictwo AA, Kraków 2018 (ISBN 978-83-78-64362-3).

• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2015-06-04].
• Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2015-06-04].
• Prof. dr hab. Ryszard Terlecki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2016-07-05] .