Bitwa pod Połockiem (1919)
Bitwa pod Połockiem – walki polskiej 8 Dywizji Piechoty gen. Stefana Mokrzeckiego z oddziałami łotewskimi Armii Czerwonej oraz sowieckimi 53. i 17 Dywizją Strzelców toczone w pierwszym roku wojny polsko-bolszewickiej. GenezaLatem 1919 Wojsko Polskie realizowało szeroko zakrojoną operację zaczepną, której celem było opanowanie Mińska, Borysowa, Bobrujska i oparcie frontu o linię rzek Dźwiny i Berezyny[2][3][4][5]. W jej wyniku na północy oddziały polskie na przełomie sierpnia i września dotarły do Dźwiny. Przeciwnik utrzymał jednak silne przedmościa pod Dyneburgiem, Krasławiem i Dryssą[6]. Dowódca Frontu Litewsko-Białoruskiego gen. Stanisław Szeptycki podzielił front nad Dźwiną na dwa odcinki. Odcinka wschodniego, osłaniającego kierunek z Połocka do Dzisny i biegnącego dalej wzdłuż Auty do jeziora Żado, broniła 8 Dywizja Piechoty gen. Stefana Mokrzeckiego[7]. Na północnym wschodzie dywizja graniczyła z 1 Dywizją Piechoty Legionów, na północnym zachodzie z 1 Brygadą Jazdy płk. Władysława Beliny-Prażmowskiego. Walczące wojska
Walki pod PołockiemW końcu sierpnia 1919 w rejon działania Frontu Litewsko-Białoruskiego gen. Stanisława Szeptyckiego zaczęły przybywać transporty z oddziałami 8 Dywizji Piechoty. Do 3 września pod Parafianowem dowódca 8 Dywizji gen. Stefan Mokrzecki do swojej dyspozycji posiadał już dowództwo XVI Brygady Piechoty, 21 pułk piechoty bez II batalionu, 24 pułk piechoty, 33 pułk piechoty bez I batalionu, 1 baterię 8 pułku artylerii polowej. Stacjonowały tu także 2 i 3 bateria 1 pułku artylerii polowej Legionów, 7 pułk ułanów oraz zdobyty na Sowietach i przemianowany pociąg pancerny „Śmiały–Szeroki"[9][10]. Bezpośrednio po przybyciu oddziałów, dowódca dywizji organizował obronę odcinka wschodniego w myśl wytycznych dowódcy frontu gen. Szeptyckiego. Przed stanowiskami 8 Dywizji Piechoty stała sowiecka 17 Dywizja Strzelców oraz „czerwone” oddziały łotewskie. Sowieci po porażkach poniesionych w walkach z 1 Dywizją Piechoty Legionów i 1 Brygadą Jazdy zachowywali się raczej biernie, ograniczając się do osłony kierunku na Połock i umacniania frontu na linii jezior Jazno - Dołhe - Szo[9]. Dopiero w pierwszych dniach września sowiecka 17 Dywizja Strzelców rozpoczęła natarcie na styku między polskimi 1 DP Leg. i 8 DP. W związku z powodzeniem sowieckiego natarcia, gen. Szeptycki wzmocnił 8 Dywizję Piechoty oddziałami Grupy Wielkopolskiej pod dowództwem gen. Daniela Konarzewskiego w składzie dwa bataliony 2 pułku Strzelców Wielkopolskich i dwie (cztery[11]) baterie artylerii. Do czasu wejścia do walki grupy wielkopolskiej oddziały 1 DP Leg. i 1 BJ zatrzymały uderzenie sowieckie, następnie odrzuciły przeciwnika za Dźwinę, a 14 września 1 Brygada Jazdy, wsparta oddziałami 8 Dywizji Piechoty, opanowała Dzisnę[12]. Po zakończeniu koncentracji grupy wielkopolskiej i przybyciu z Wilna macierzystego 13 pułku piechoty, 8 Dywizja Piechoty rozpoczęła natarcie na Połock i Lepel[13]. Po ciężkich walkach z oddziałami sowieckiej 17 Dywizji Strzelców sforsowano Naczę i Uszacz, a 21 września opanowano położone na lewym brzegu Dźwiny przedmieście Połocka - Jekimanię. Nie udało się jednak utworzyć przedmościa na prawym brzegu rzeki. Na drugim kierunku oddziały 8 DP zlikwidowały sowiecki przyczółek mostowy i opanowały Ułłę[12]. W następnych tygodniach dowództwo sowieckie wprowadziło do walki 53 Dywizję Strzelców. Jej podstawowym zadaniem było odzyskanie lewobrzeżnej części Połocka[a] oraz odepchnięcie Polaków od Dźwiny. 4 i 5 października bez powodzenia atakowały 91, 92, 95 i 93 pułki strzelców, a 9 października uderzyło zgrupowanie powiększone o 90 i 94 pułk strzelców. Przed frontem 8 Dywizji Piechoty stwierdzono też obecność 461, 463 i 464 ps, ściągniętych z rejonu Borysowa[14][15]. 21 października na odcinku III/33 pułku piechoty zaatakował skutecznie sowiecki „warszawski” pułk strzelców i zmusił polski pułk do opuszczenia Uszaczy i wycofania się na linię Auty i jeziora Dołhe. Ruch do tyłu spowodował także cofnięcie się na linię jezior 21 pułku piechoty, a Sowieci odzyskali Jekimanię i utworzyli własne przedmoście na lewym brzegu Dźwiny[12]. Dopiero 4 listopada przeciwnatarcie połączonych sił 8 Dywizji Piechoty oraz 5 i 6 pułku piechoty z 1 Dywizji Piechoty Legionów doprowadziło do odzyskania rubieży Dźwiny pod Połockiem[12]. Upamiętnienie
UwagiPrzypisy
Bibliografia
Information related to Bitwa pod Połockiem (1919) |