Bitwa pod Starykami i Czernicą

Bitwa pod Starykami i Czernicą
	Wojna polsko-bolszewicka
Czas	2 kwietnia 1920
Miejsce	pod Czernicą
Terytorium	Ukraińska Republika Ludowa
Wynik	zwycięstwa Polaków
Strony konfliktu
Polska	Rosyjska FSRR
Dowódcy
Aleksander Zawadzki
Siły
11 pułk piechoty	oddziały 44 DS
brak współrzędnych

Bitwa pod Starykami i Czernicą – walki polskiego 11 pułku piechoty mjr. Aleksandra Zawadzkiego z oddziałami sowieckiej 44 Dywizji Strzelców w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

Zimą 1919/1920, na froncie polsko-sowieckim odnotowywano tylko działania lokalne. Linia frontu była rozciągnięta od środkowej Dźwiny, wzdłuż Berezyny, Uborci, Słuczy, po Dniestr^[2]. Zastój w działaniach wojennych obie strony wykorzystywały na przygotowanie się do decydujących rozstrzygnięć militarnych, planowanych na wiosnę i lato 1920^[3].

2 lutego 1920 pułk opuścił odcinek śląski i transportami kolejowymi został przerzucony na wschód, na front przeciwsowiecki. Po wywagonowaniu w Równem wszedł w skład odwodu ogólnego Frontu Wołyńskiego. Jego I batalion 24 marca został oddany do dyspozycji dowódcy 7 Dywizji Piechoty i odszedł do Korca^[4].

Walczące wojska

Wojsko Polskie
Jednostka	Dowódca	Podporządkowanie
dowództwo 7 Dywizji Piechoty	gen. Karol Schubert	Front Wołyński
⇒ 11 pułk piechoty	mjr Aleksander Zawadzki	Front Wołyński
→ II batalion 11 pp		11 pułk piechoty
→ II batalion 11 pp		11 pułk piechoty
⇒ batalion 26 pułku piechoty		26 pułk piechoty
Armia Czerwona
44 Dywizja Strzelców	komdiw Iwan Dubowoj	12 Armia

Walki pod Starykami i Czernicą

W marcu 1920 11 pułk piechoty ppłk. Aleksandra Zawadzkiego kwaterował w Równem. W tym czasie sowiecka 44 Dywizja Strzelców koncentrowała swoje oddziały w rejonie w rejonie Starynek i Czernic^[5]. Dowództwo polskie zdecydowało się zakłócić sowiecki rytm przygotowań do operacji zaczepnej i zorganizować wypad w rejon sowieckiej koncentracji^[6]. Ponieważ pierwszorzutowe polskie oddziały broniły szerokich odcinków frontu, zdecydowano utworzyć oddział wypadowy w oparciu o odwodowy 11 pułk piechoty. 1 kwietnia przewieziono koleją jego II i III batalion oraz pułkową kompanię ciężkich karabinów maszynowych koleją do Zwiahla. Stąd o świcie 2 marca grupa wypadowa pod osobistym dowództwem dowódcy pułku mjr. Zawadzkiego ruszyły na Staryki i Czernice. Manewr osłaniał batalion 26 pułku piechoty. Pododdziały wypadowe przedostały się lasami na tyły przeciwnika i zaatakowały go od wschodu. Wykorzystując zaskoczenie, bez większych strat opanowano wioski^[5]. Po uporządkowaniu pododdziałów grupa wypadowa wycofała się przez Hulsk poza Słucz^[7]. Wypad na Starzynki i Czernice był zarazem chrztem bojowym 11 pułku piechoty^[7].

Dumny ze swych żołnierzy dowódca pułku mjr Aleksander Zawadzki tak napisał w swoim rozkazie dziennym^[8]:

Dzień 2 kwietnia 1920 roku złotemi głoskami zostanie zapisany na kartach dziejów 11-go pułku piechoty. Po raz pierwszy bowiem pułk, darzony zaufaniem przełożonych dowództw, pod Czernicą, Starykami i Hulskiem dowiódł, że żołnierz polski jest zawsze nieustraszony w walce z wrogiem swojej Ojczyzny. Świetne zwycięstwo okryło pułk nasz sławą i rozniosło nasze imię we wszystkie zakątki naszej ziemi. Dumny czując się, że stoję na czele takiego bohaterskiego pułku, podziwiam odwagę i męstwo wszystkich swych podwładnych i wierzę, że wieniec sławy zdobyty na polach Czernicy przyozdobi się w najbliższej przyszłości nowymi wawrzynami. Wszystkim oficerom i szeregowym biorącym udział w tej akcji składam serdeczne podziękowanie za złożone dowody zapału i męstwa. Imiona zaś tych, którzy życiem okupili to zwycięstwo pomieszczone będą w historji pułku, niechaj ich przelana krew stanie się bodźcem dla innych do dalszych laurów zwycięstwa. Cześć ich pamięci!

Bilans walk

Udany wypad o blisko trzy tygodnie opóźnił uderzenie nieprzyjaciela na przyczółek w Zwiahlu^[9]. Wzięto do niewoli około dwustu jeńców oraz zdobyto cztery działa i trzynaście ckm-ów^[5].

Przypisy

↑ Przybylski 1930 ↓.
↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 33.
↑ Wyszczelski 2011 ↓, s. 178.
↑ Knauer 1930 ↓, s. 7.
↑ ^a ^b ^c Odziemkowski 2004 ↓, s. 392.
↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 447.
↑ ^a ^b Knauer 1930 ↓, s. 9.
↑ Knauer 1930 ↓, s. 8–9.
↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 448.

Bibliografia

Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
Roman Knauer: Zarys historji wojennej 11-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
Lech Wyszczelski: Wojna o polskie kresy 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Bellona SA, 2011. ISBN 978-83-11-12866-8.

[CITEREFPrzybylski1930-1] Przybylski 1930 ↓.

[CITEREFCisekPaduszekRawski201033-2] Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 33.

[CITEREFWyszczelski2011178-3] Wyszczelski 2011 ↓, s. 178.

[CITEREFKnauer19307-4] Knauer 1930 ↓, s. 7.

[CITEREFOdziemkowski2004392-5] Odziemkowski 2004 ↓, s. 392.

[CITEREFOdziemkowski2010447-6] Odziemkowski 2010 ↓, s. 447.

[CITEREFKnauer19309-7] Knauer 1930 ↓, s. 9.

[CITEREFKnauer19308–9-8] Knauer 1930 ↓, s. 8–9.

[CITEREFOdziemkowski2010448-9] Odziemkowski 2010 ↓, s. 448.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]