Franciszek Wincenty Szaynok, także jako Szajnok^[a] (ur. 13 marca 1806 w Brzozowie, zm. 12 lutego 1895 w Raniżowie) – polski duchowny rzymskokatolicki.

Franciszek Wincenty Szaynok^[1] urodził się w 1806^[2][3]. Był pochodzenia węgierskiego^[4]. Był synem Martinusa i Salomei z domu Zacharskiej^[5]. Jego ojciec był kupcem z Biecza^[4].

Święcenia kapłańskie otrzymał w 1830^[2][3][b]. Do około 1832 był wikariuszem w parafii Świętej Trójcy w Czudcu^[2][6]. Następnie – wobec wakatu na stanowisku proboszcza – do około 1835 administratorem parafii Wszystkich Świętych w Bliznem przy kościele pod tym wezwaniem^[7][8][9]. Potem, na tej samej zasadzie, od 1835 do 1841 był administratorem parafii św. Małgorzaty w Targowiskach^[10]. Od około 1841 proboszczem parafii św. Antoniego Padewskiego w Jedliczu przy kościele pod tym wezwaniem^[11].

Jako ksiądz w lutym 1846 uczestniczył na ziemi sanockiej w przygotowaniach konspiracyjnych celem wzniecenia walk w ramach powstania krakowskiego, przygotowanego na 21/22 lutego 1846, po czym znalazł się na przygotowanej przez cyrkuł sanocki liście uczestników konspiracji (figurował na niej jako jeden z dwóch księży)^[12][13]. Uczestnicy konspiracji byli więzieni w Sanoku (śledztwo prowadził przybyły ze Lwowa radca Leonidas Janowicz, osławiony bezpardonowym traktowaniem osadzonych i ich krewnych, którego odwołał mianowany komendantem Sanoka pułkownik Leopold Kolowrath-Krakowsky, ówczesny komendant 3 pułku huzarów z Sáros-Patak)^[14][15]. Latem 1846 rozpoczęto przewożenie więźniów do Lwowa^[15]. Ksiądz Szaynok został skazany na karę 15 lat ciężkiego więzienia^[16][17][18]. Wraz z innymi skazanymi uczestnikami sprzysiężenia na Sanocczyźnie został wywieziony na Hradczy Kopiec (Spielberg), osadzony tam w 1847 (według innych wersji był też więziony w Kufstein^[19][20]). W trakcie osadzenia, z racji na wątłą budowę ciała, był skuty o połowę lżejszymi od pozostałych skazańców kajdanami, ważącymi zwykle około ośmiu funtów^[21]. Po latach został nad wyraz pochlebnie przedstawiony przez Ferdynanda Władysława Czaplickiego w jego wspomnieniach z uwięzienia z lat 1847-1848, który określił ks. Szaynoka jako zacnego, przez wszystkich (skazanych) ukochanego i powszechnie szanowanego kapłana^[22]. Według relacji Czaplickiego ks. Szaynok odznaczał się poprzez udzielanie rad i pociechy oraz ogólnie dobrocią wobec innych towarzyszy w więzieniu^[22]. W 1848 został zwolniony na mocy amnestii, którą objęto konspiratorów^[23][16]. Polacy, na czele z Julianem Goslarem, odjeżdżający z dworca kolejowego w pobliskim Brnie byli żegnani entuzjastycznie przez Czechów^[24][25].

Od 1848 do końca życia był proboszczem parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Raniżowie przy kościele pod tym wezwaniem^[26][27][28]. W tym okresie został księdzem jubilatem oraz otrzymał przywilej noszenia rokiety i mantoletu^[3][26][28]. Przed 1876 otrzymał tytuł kanonika^[29]. Był znany z wygłaszania patriotycznych kazań^[30].

Od 1861/1862 był członkiem czynnym Towarzystwa Gospodarczo-Rolniczego w Krakowie^[31][32]. Był członkiem Rady c. k. powiatu kolbuszowskiego, wybierany z grupy większych posiadłości, od około 1870 do około 1877 pełnił funkcję zastępcy prezesa wydziału powiatowego^[33]. W tym okresie wiosną 1874 został wybrany ponownie członkiem Rady^[34], a 30 kwietnia 1874 jako najstarszy wiekiem przewodził posiedzeniu nowo wybranej Rady, która po ukonstytuowaniu się wybrała swoje władze, w tym ks. Szaynoka na stanowisko wiceprezesa wydziału powiatowego^[35][36]. Potem, ponownie wybrany z grupy większych posiadłości, od około 1881 przez 15 lat do końca życia był wyłącznie członkiem Rady^[37].

W Raniżowie współpracował z nauczycielem Stanisławem Radziewończykiem, przyczyniając się do podniesienia oświaty wśród ludności^[1]. W roku szkolnym 1891/1892 został mianowany przewodniczących komisji egzaminacyjnej w szkole ludowej^[38].

Zmarł 12 lutego 1895 w Raniżowie^{[3][19][26][39][40]}. Został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym^[41]. We wspomnieniach pośmiertnych był określany jako gorący patriota, więziony za sprawę narodową^[19][20].

• Ferdynand Władysław Czaplicki: „Pamiętnik więźnia stanu”, „Rzeź w Horożanie” 1846–1848. Kraków: Marceli Lumilski, 1872, s. 1-297.
• Stanisław Schnür-Pepłowski: Z tajnego archiwum (kartka z dziejów Galicyi). Lwów: Spółka Wydawnicza, 1896, s. 1-110.
• Józef Białynia Chołodecki: Sanockie w r. 1846 (wspomnienie w sześćdziesiątą rocznicę wypadków). Lwów: 1906, s. 1-22.
• Julian Wiącek. Z przeszłości Raniżowa i okolicy. Szkoły nauczanie i wychowanie w okresie zaborów. „Wieści Raniżowskie”. Nr 9 (31), s. 6-8, Wrzesień 1999.