Prusice

Prusice
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Renesansowy ratusz (około 1600 r.)
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	trzebnicki
Gmina	Prusice
Aglomeracja	wrocławska
Prawa miejskie	1287-1951, od 2000 r.
Burmistrz	Igor Bandrowicz
Powierzchnia	10,94 km²
Wysokość	96 – 153[potrzebny przypis] m n.p.m.
Populacja (01.01.2023); • liczba ludności; • gęstość	; 2164; 197,8 os./km²
Kod pocztowy	55-110
Tablice rejestracyjne	DTR
	Położenie na mapie gminy Prusice Prusice
	Położenie na mapie Polski Prusice
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Prusice
	Położenie na mapie powiatu trzebnickiego Prusice
	51°22′14″N 16°57′35″E/51,370556 16,959722
TERC (TERYT)	0220024
SIMC	0879914
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Prusice (niem. Prausnitz^[2]) – miasto leżące na Dolnym Śląsku, w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Prusice. Lokalny ośrodek handlowo-usługowy regionu rolniczego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto miało 2164 mieszkańców^[1] (619. miejsce w kraju).

Nazwa

W 1295 r. w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest jako Prusnicza^[3].

Nazwę miejscowości w zlatynizowanych staropolskich formach "Pruzicz"^[4] oraz "opidio Prusicz"^[5] wymienia spisany ok. 1300 roku średniowieczny łaciński utwór opisujący żywot świętej Jadwigi Vita Sanctae Hedwigis. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Prausnitium^[6].

Polską nazwę miejscowości w formie Pruśnica w książce "Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej" wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa^[7]. W 1896 roku polską nazwę Prusice oraz niemiecką Prausnitz wymienia śląski pisarz Konstanty Damrot. Podaje on także starsze nazwy z łacińskich dokumentów z 1253 Prusicz oraz z 1288 Prusnicz^[8].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany na przełomie XIX i XX wieku notuje nazwę miasta pod polskimi nazwami Prusice oraz niemiecką Prausnitz^[9].

Po II wojnie światowej dla stacji kolejowej w Prusicach przejściowo używano nazwy Prusznica^[10].

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1136 r, następnie w 1253 Prusice są wymieniane jako osada targowa. W 1254 Henryk III wrocławski buduje tu zamek. Osada prawa miejskie otrzymała w 1287 r. Henryk II Pobożny rozbudował zamek, który został przebudowany w XVI w. W XIV w. miasto zostaje otoczone ceglanymi murami miejskimi, na początku tego wieku miasto przeszło z księstwa głogowskiego do oleśnickiego. W 1432 zostało spalone przez husytów, w 1492 przeszło pod panowanie korony czeskiej. Ludność dziesiątkowały wojny m.in. trzydziestoletnia i siedmioletnia, nawiedzały je epidemie i pożary. W XVIII w. stały się znacznym ośrodkiem przędzalniczym^[11]. W czasie II wojny światowej podobóz obozu koncentracyjnego Groß-Rosen. Prusice utraciły prawa miejskie w 1951 r.^[12], a odzyskały je w 2000 r.^[13] W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa wrocławskiego.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Prusic w 2014 roku^[14].

Ludzie związani z Prusicami

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Prusicami.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[15]:

miasto
kościół par. pw. św. Jakuba Starszego, gotycki z 1492 r. - XV w., XIX w.; jednonawowy, murowany z kaplicą grobową Hatzfelda z XVII w. z bogatymi stiukami barokowymi i licznymi epitafiami z XVI i XVII w.
kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. pomocniczy pw. św. Józefa, z l. 1910-11
cmentarz parafialny, z drugiej poł. XIX w.
ratusz, renesansowy z ok. 1600 r. - XVI w., XVIII w.

inne zabytki:

fragmenty gotyckich murów miejskich i zamkowych.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-15] (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
↑ "Monumenta Poloniae Historica", Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", str. 600.
↑ "Monumenta Poloniae Historica", Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", str. 624.
↑ Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 180. ISBN 978-83-910595-2-4.
↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.19.
↑ Konstanty Damrot, "Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung : mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen : Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde", Verlag von Felix Kasprzyk, Beuthen 1896
↑ Legnica w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego Tom IX, str.78
↑ taka nazwa w rozkładzie jazdy wrocławskiej kolei wąskotorowej na sezon 1946/1947
↑ JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 438 .
↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 marca 1951 r. w sprawie zniesienia miasta Prusice w powiecie milickim, województwie wrocławskim, Dz.U. nr 13 poz. 103
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie nadania statusu miasta miejscowościom oraz zmiany granic miast, Dz.U. nr 110 poz. 1268
↑ Prusice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 176. [dostęp 2012-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

Czesław Cetwiński, 1987. Zabytki architektury w województwie wrocławskim. Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu.

Linki zewnętrzne

Gmina Prusice
Prusice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 78 .

[populacja-1] GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-08-15] (pol.).

[2] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)

[3] Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online

[4] "Monumenta Poloniae Historica", Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", str. 600.

[5] "Monumenta Poloniae Historica", Tom IV, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1884, "Vita Sanctae Hedwigis", str. 624.

[6] Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 180. ISBN 978-83-910595-2-4.

[7] Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, str.19.

[8] Konstanty Damrot, "Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung : mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen : Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde", Verlag von Felix Kasprzyk, Beuthen 1896

[9] Legnica w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego Tom IX, str.78

[10] taka nazwa w rozkładzie jazdy wrocławskiej kolei wąskotorowej na sezon 1946/1947

[dolnyslask-11] JanuszJ. Czerwiński JanuszJ., RyszardR. Chanas RyszardR., Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 438 .

[12] Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 marca 1951 r. w sprawie zniesienia miasta Prusice w powiecie milickim, województwie wrocławskim, Dz.U. nr 13 poz. 103

[13] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie nadania statusu miasta miejscowościom oraz zmiany granic miast, Dz.U. nr 110 poz. 1268

[populacja2016-14] Prusice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[15] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 176. [dostęp 2012-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]