Inspektorat Graniczny nr 17

Inspektorat Graniczny nr 17 – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej w latach 1928–1939.

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 Straż Graniczną^[1]. Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 w sprawach organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu granicznego nr 17 „Cieszyn (Biała)?”^[2][3]. Rozkazem nr 7 z 23 października 1931 w sprawach organizacyjnych i etatowych , zlikwidowano Inspektoratu Okręgowego nr VI^[4]. Należący wcześniej do Inspektoratu nr VI komisariat wewnętrzny SG „Kraków” przydzielono pod względem służbowym bezpośrednio do Ślaskiego Okręgu Straży Granicznej, a etatowo, ewidencyjnie i gospodarczo do Inspektoratu Granicznego „Biała”^[5]. Rozkazem nr 1 dowódcy Straży Granicznej z 12 stycznia 1931 poinformowano, że siedziba inspektoratu z dniem 1 października 1930 została przeniesiona z Cieszyna do Białej na ulicę Hałcnowskiej nr 17^[6]. Rozkazem nr 4/31 zastępcy komendanta Straży Granicznej płk. Emila Czaplińskiego z 20 października 1931 przeniesiono siedzibę inspektoratu do Bielska ul. Młyńska 8^[7]. Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 w sprawach [...] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, dowódca Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył komisariat „Zebrzydowice” z Inspektoratu Granicznego „Rybnik” i przydzielił do Inspektoratu Granicznego „Bielsko”^[8]. Rozkazem nr 1 z 31 marca 1937 w sprawach [...] likwidacji i tworzenia placówek, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł posterunek SG „Skoczów” i utworzył posterunek SG „Żywiec”^[9]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić nazwę Inspektoratu Granicznego „Bielsko” na Obwód Straży Granicznej „Bielsko”^[10].

 Osobny artykuł: Obwód Straży Granicznej „Cieszyn”.

Po aneksji tzw. Zaolzia, rozkazem nr 3 z 31 grudnia 1938 w sprawach reorganizacji jednostek na terenach Śląskiego, Zachodniomałopolskiego i Wschodniomałopolskiego okręgów Straży Granicznej, a także utworzenia nowych komisariatów i placówek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski, działając na podstawie upoważnienia Ministra Skarbu z 14 października 1938 zarządził przeniesienie siedziby komendy obwodu i placówki II linii „Bielsko” do Cieszyna, komisariatów „Ustroń” do Jabłonkowa, „Cieszyn” do Cierlicka Górnego, „Zebrzydowice” do Orłowej, „Gorzyce” do Bogumina^[11][12].

Dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski swoim rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 w sprawach organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego określił granice inspektoratu granicznego: od północy: placówka Straży Granicznej „Pogwizdów” wyłącznie, od południa: placówka Straży Granicznej „Głuchaczki” włącznie^[2].

Sąsiednie inspektoraty:

• Inspektorat Graniczny „Rybnik” ⇔ Inspektorat Graniczny „Nowy Targ”− 1928

Organizacja inspektoratu w 1928^[16]:

• komenda − Biała
• komisariat Straży Granicznej „Cieszyn”
• komisariat Straży Granicznej „Ustroń”
• komisariat Straży Granicznej „Istebna”
• komisariat Straży Granicznej „Rajcza”

Organizacja inspektoratu w listopadzie 1929^[17]:

• komenda − Biała
• 1/17 komisariat Straży Granicznej „Cieszyn”
• 2/17 komisariat Straży Granicznej „Ustroń”
• 3/17komisariat Straży Granicznej „Jasnowice”
• 4/17 komisariat Straży Granicznej „Rajcza”
• 5/17 komisariat Straży Granicznej „Korbielów”

Organizacja inspektoratu w 1935^[18]:

• komenda − Bielsko
• komisariat Straży Granicznej „Zebrzydowice”
• komisariat Straży Granicznej „Cieszyn”
• komisariat Straży Granicznej „Ustroń”
• komisariat Straży Granicznej „Istebna”
• komisariat Straży Granicznej „Rajcza”
• komisariat Straży Granicznej „Korbielów”

• Mieczysław Kulikowski. Muzeum Polskich Formacji Granicznych. [dostęp 2017-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-04)].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• KatarzynaK. Promińska KatarzynaK., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Zachodniomałopolski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .
• ZbigniewZ. Gulczyński ZbigniewZ., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Śląski Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2011 .
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Rozkazy organizacyjne Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Wykazy imienne oficerów, szeregowych i pracowników cywilnych Śląskiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1938. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/159.)