Neolityczny chodnik w kopalni KrzemionkiKrzemień pasiasty na ścianie kopalni Krzemionki
Historia
Kopalnie krzemienia pasiastego, eksploatowane w latach ok. 3900–1600 p.n.e., są jednymi z najważniejszych w Europie. W neolicie minerał ten wydobywany był przez ludność kultury pucharów lejkowatych i kultury amfor kulistych, a w epoce brązu – kultury mierzanowickiej. Część wydobytego krzemienia była przetwarzana w okolicznych osadach i rozprowadzana na odległość nawet 660 km. Najpopularniejszymi produktami były czworościenne siekiery i dłuta. W sąsiedztwie pola górniczego zrekonstruowano domostwa z końca neolitu i początków epoki brązu.
Kopalnie krzemienia zostały odkryte w 1922 przez geologaJana Samsonowicza. W obiekcie występują cztery rodzaje kopalń: jamowe, niszowe, filarowo-komorowe oraz komorowe[1]. Zlokalizowano przeszło 2700 szybów połączonych siecią rozchodzących się promieniście chodników. Przeciętna głębokość szybu wynosi 5–6 m, maksymalna 9 m. Maksymalna średnica 4–5 m. Szerokość chodników dochodzi do 0,7, a wysokość waha się w granicach 0,6–1,2 m.
W chodnikach odnaleziono pozostawione filary i ślady stemplowania. Na powierzchni odkryto pozostałości pracowni, w której obrabiano wydobyty krzemień. Na ścianach chodników zachowały się nieliczne rysunki wykonane węglem drzewnym. Podziemia są udostępnione do zwiedzania na trasie turystycznej o długości 465 m.
Po okresie eksploatacji neolitycznej tereny krzemionek zarastał las. Dzięki temu ślady prahistorii nie zostały zniszczone. Dopiero w 1913 roku, gdy powstała wieś Krzemionki, nastąpił wyręb lasów i odkrycie wyrobisk górniczych.
Dojechać można autobusem linii 110 Trans Katrina[6].
Upamiętnienie
W 2012 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu monety upamiętniające Krzemionki Opatowskie o nominałach: 20 zł, wykonaną w srebrze z krzemieniem pasiastym, oraz 2 zł, ze stopu Nordic Gold[7].
Jerzy TomaszJ.T.BąbelJerzy TomaszJ.T., Krzemionki. Prahistoryczne kopalnie krzemienia pasiastego, Ostrowiec Świętokrzyski 2003. Brak numerów stron w książce
StefanS.KrukowskiStefanS., Krzemionki opatowskie, Warszawa 1939.
TeresaT.WęgrzynowiczTeresaT., JacekJ.MiśkiewiczJacekJ., Wędrówki po wykopaliskach, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1972. Brak numerów stron w książce
Praca zbiorowa: Polska. Pradzieje – Piastowie. T. 31. Poznań: Polskie Media Amer.Com, s. 18–19. ISBN 978-83-252-0200-2.
