Zbigniew Oleśnicki (prymas)

Ten artykuł dotyczy arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Zbigniew Oleśnicki

Prymas Polski i Litwy
Kraj działania	Polska
Data urodzenia	1430
Data i miejsce śmierci	2 lutego 1493 Łowicz
Miejsce pochówku	bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie
Arcybiskup gnieźnieński, prymas Polski
Okres sprawowania	1481-1493
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	łaciński
Nominacja biskupia	11 grudnia 1473
Sakra biskupia	brak danych
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbigniew Oleśnicki herbu Dębno (ur. 1430, zm. 2 lutego 1493) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1481, gubernator Prus (capitaneus Prussiae Generalis), biskup kujawski, podkanclerzy koronny od 1473, sekretarz królewski.

Był synem marszałka Królestwa Polskiego Jana Głowacza Oleśnickiego, bratankiem biskupa krakowskiego kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Przeniesiony na stolicę arcybiskupią w Gnieźnie z biskupstwa kujawskiego, nadal jednak zajmował się sprawami pruskimi. W czasie nieobecności w Koronie króla Kazimierza Jagiellończyka zastępował króla w sprawach państwowych. Zwoływał kilkakrotnie synody prowincjonalne celem załatwienia spraw kościelnych i podatków na wyprawy wojenne króla. Często podróżował, nieomal stale objeżdżał swoją archidiecezję. Pod koniec panowania Kazimierza pogorszyły się jego stosunki z królem, zapewne z powodu rywalizacji, jaką prowadził z biskupem krakowskim, królewiczem Fryderykiem Jagiellończykiem. Po śmierci króla stanął na czele stronnictwa piastowskiego, próbując doprowadzić do elekcji księcia mazowieckiego Janusza II. Po wyborze Jana Olbrachta, koronował go 23 września 1492 w katedrze wawelskiej. Zmarł w Łowiczu, pochowany został w katedrze gnieźnieńskiej, gdzie wzniesiono jego grobowiec z czerwonego węgierskiego marmuru wykonany przez Wita Stwosza.

• Marceli Kosman: Między ołtarzem a tronem : poczet prymasów Polski. Poznań: Oficyna Wydawnicza G & P, 2000. ISBN 83-7272-017-7. Brak numerów stron w książce

• p
• d
• e

Podkanclerze koronni

Zbigniew ze Szczyrzyca (1315–1320) Piotr Szyrzyk z Fałkowa (1322–1333) Sięgniew z Grębowszowa (1333–1343) Piotr Szyrzyk z Fałkowa (1343–1345) Tomisław z Mokrska (1346–1359) Jan z Buska (1360–1366) Janko z Czarnkowa (1367–1370) Zawisza Kurozwęcki (1371–1373) Szymon z Ruszkowa (1377–1381) Klemens Moskarzewski (1387–1402) Mikołaj Trąba (1403–1412) Dunin ze Skrzyńska (1412–1418) Jan Szafraniec (1418–1423) Stanisław Ciołek (1423–1428) Władysław Oporowski (1428–1434) Wincenty Kot (1433–1436) Piotr Woda ze Szczekocin (1438–1454) Tomasz Strzępiński (1454–1455) Jan Lutkowic z Brzezia (1455–1464) Wojciech z Żychlina (1464–1471) Zbigniew Oleśnicki (1472–1476) Stanisław Kurozwęcki (1476–1479) Andrzej Oporowski (1479–1483) Grzegorz Lubrański (1484–1497) Wincenty Przerębski (1497–1499) Maciej Drzewicki (1501–1511) Krzysztof Szydłowiecki (1511–1515) Piotr Tomicki (1515–1535) Paweł Dunin Wolski (1537–1539) Samuel Maciejowski (1539–1547) Mikołaj Grabia (1547–1549) Jan Ocieski (1550–1552) Jan Przerębski (1552–1559) Filip Padniewski (1559–1562) Piotr Myszkowski (1562–1569) Franciszek Krasiński (1569–1574) Piotr Dunin Wolski (1574–1576) Jan Zamoyski (1576–1578) Jan Borukowski (1578–1584) Wojciech Baranowski (1585–1591) Jan Tarnowski (1591–1598) Piotr Tylicki (1598–1605) Maciej Pstrokoński (1605–1606) Stanisław Miński (1606–1607) Wawrzyniec Gembicki (1607–1609) Feliks Kryski (1609–1613) Henryk Firlej (1613–1618) Andrzej Lipski (1618–1620) Wacław Leszczyński (1620–1625) Stanisław Łubieński (1625–1627) Jakub Zadzik (1627–1628) Tomasz Zamoyski (1628–1635) Piotr Gembicki (1635–1638) Jerzy Ossoliński (1639–1643) Aleksander Trzebiński (1643–1644) Andrzej Leszczyński (1645–1650) Hieronim Radziejowski (1650–1652) Stefan Koryciński (1652–1653) Andrzej Trzebicki (1653–1658) Mikołaj Jan Prażmowski (1658) Bogusław Leszczyński (1658–1659) Jan Leszczyński (1661–1666) Andrzej Olszowski (1666–1676) Jan Stefan Wydżga (1676–1677) Jan Wielopolski (1677–1679) Jan Małachowski (1679–1681) Jan Krzysztof Gniński (1681–1685) Michał Stefan Radziejowski (1685–1689) Karol Tarło (1689–1702) Jan Sebastian Szembek (1702–1712) Jan Kazimierz de Alten Bokum (1712–1721) Jan Aleksander Lipski (1724–1735) Jan Małachowski (1735–1746) Michał Wodzicki (1746-1764) Andrzej Stanisław Młodziejowski (1764–1767) Jan Andrzej Borch (1767–1780) Antoni Onufry Okęcki (1780) Jacek Małachowski (1780–1786) Maciej Grzegorz Garnysz (1786–1790) Hugo Kołłątaj (1791–1793) Wojciech Józef Skarszewski (1793–1794)